PAGLABAG SA PROTOCOL O SINADYANG HARANG? Legal Chief ni VP Sara Duterte, DRAMATIKONG PINATALSIK sa House Hearing kaugnay ng Pondo ng OVP

Sa isang eksena na mabilis na naging usap-usapan at nag-aapoy sa mga social media platform, tila inilabas ang lahat ng tensiyon sa gitna ng matinding imbestigasyon ng Kamara de Representantes hinggil sa mga pondo ng Office of the Vice President (OVP). Sa isang hindi inaasahang pangyayari, ang punong tagapayo sa legal na aspeto ni Bise Presidente Sara Duterte, si Attorney Emily Toreña, ay dramatikong pinaalis sa gitna ng pagdinig ng Committee on Good Government and Public Accountability.

Ang insidente, na pinamunuan ng mapuwersang pagkilos ni Negros Occidental Rep. Joseph Steven “Jojo” Paduano, ay hindi lamang nagpakita ng pagsunod sa mahigpit na alituntunin ng Kongreso kundi nagbigay rin ng sulyap sa lumalalim na alitan at pananawagan para sa higit na pananagutan sa Tanggapan ng Pangalawang Pangulo.

Ang Matalim na Pagsisimula: Pagtanggi o Pagpapaliwanag?

Nagsimula ang pagdinig na may mataas na tensiyon. Kasama sa mga inasahang resource person na manunumpa ang mga indibidwal na may kinalaman sa kontrobersyal na pondo ng OVP. Ngunit nang tawagin para sa panunumpa, napansin ang pag-aatubili ni Attorney Emily Toreña, ang Chief of Legal Affairs ng OVP.

Sa harap ng komite, ipinaliwanag ni Atty. Toreña ang kanyang presensya. Iginiit niya na wala siyang intensiyong tumangging manumpa [02:52]. Sa katunayan, ang kanyang pag-aatubili ay nag-ugat sa kanyang paliwanag na siya ay hindi inanyayahan bilang isang resource person kundi bilang isang kinatawan ng institusyon—ang mismong OVP [01:27, 05:59]. Ayon sa kanya, ang tanging layunin ng kanyang pagdalo ay upang ipaliwanag kung bakit hindi natanggap ang mga subpoena para sa iba pang opisyal ng OVP na dapat sana ay humarap sa komite, tulad nina Attorney Lopez at C. Paha [03:28, 06:06].

Sa kanyang pagpapaliwanag, iginiit ni Atty. Toreña ang aspeto ng personal service alinsunod sa Rule 14 na may kaugnayan sa Rule 21 ng Rules of Court, na supplementaryong umaangkop sa mga pagdinig ‘in aid of legislation’ [06:30]. Giit niya, dahil sa hindi pagiging present ng mga opisyal sa opisina, walang sinuman ang maaaring tumanggap ng subpoena para sa kanila, kaya’t maituturing na walang tamang serbisyo ang naganap.

Ang Matalas na Batas ni Paduano: Walang Sumpaan, Walang Karapatan Magpaliwanag

Ngunit ang paliwanag na ito ay hindi umubra sa mahigpit na pananaw ni Congressman Paduano, na agad na tumutol sa presensya at pahayag ni Atty. Toreña.

“You should before talking you should take your oath because that is on record. You’re an a lawyer, you know that. You cannot speak unless until you take your oath. That’s the rule, internal rules of this House and this committee,” mariing babala ni Cong. Paduano [01:33, 09:35].

Ang diin ni Paduano ay nakatuon sa pinakapundasyon ng legal na proseso sa Kongreso: ang panunumpa. Sa sandaling tumanggi o hindi manum­pa ang sinumang indibidwal, ang kanilang mga pahayag ay maituturing na labas sa rekord at walang legal na bigat. Para sa isang abogado, ang paglabag sa simpleng protokol na ito ay hindi katanggap-tanggap sa mata ng komite.

Dito na nag-umpisa ang sunud-sunod na pagkilos na nagdala kay Atty. Toreña sa kanyang pinaka-dramatikong sandali sa Kamara.

Sunud-sunod na Mosyon: Pag-alis at Pagbura sa Rekord

Dahil sa pagkakait sa panunumpa, o ang patuloy na pagtalakay ni Atty. Toreña nang hindi nanunumpa, kaagad na naghain si Cong. Paduano ng mosyon.

Unang Mosyon: “I move that we strike out all on record all the statement being made by the good attorney” [11:40].

Ang mosyong ito, na agad sinang-ayunan, ay nangangahulugan na binura ang lahat ng pahayag, paliwanag, at depensa ni Atty. Toreña sa rekord ng pagdinig. Tila hindi na nangyari at walang legal na bisa ang kanyang mga binitiwang salita. Ang pagkilos na ito ay nagpapakita ng zero tolerance ng komite sa paglabag sa mga pamamaraang pang-institusyon, lalo na sa mga sensitibong isyu ng pananalapi.

Pangalawang Mosyon: Hindi pa natatapos dito, naghain ulit si Cong. Paduano ng pangalawang mosyon, na nagpatindi sa kontrobersiya.

“I move that we excuse the good lady attorney in this room and to request this SAA [Sergeant-at-Arms] to escort the good attorney outside of this room,” deklara ni Paduano [02:00, 11:59].

Agad na sinang-ayunan at dinala ang mosyon sa pagsasakatuparan. Walang pagtutol ang narinig mula sa ibang miyembro ng komite. Dahil dito, inutusan ang Sergeant-at-Arms na i-escort si Atty. Toreña palabas ng bulwagan. Ang paggamit ng Sergeant-at-Arms ay isang simbolo ng puwersa at nagpapahiwatig na ang indibidwal ay lumabag sa kautusan ng asembliya, na nagreresulta sa contempt o pagmamaliit sa kapangyarihan ng Kongreso.

Habang naghahanda si Atty. Toreña na umalis, sinubukan pa niyang maghain ng isang point of order [12:21], ngunit agad itong tinutulan at iginiit na siya ay “out of order” na [12:21].

Pagsuporta mula sa Komite: Kawalan ng Legal na Awtoridad

Pinalakas ang desisyon na patalsikin si Atty. Toreña nang magbigay ng pahayag si Quezon Second District Representative David “JJ” Suarez pagkatapos ng maikling suspension [12:42]. Kinumpirma ni Cong. Suarez ang mga naging batayan ng pagpapaalis:

Hindi Inanyayahan: Hindi siya imbitado sa pagdinig [13:13].

Hindi Nananumpa: Hindi siya kumuha ng panunumpa [13:18].

Walang Komunikasyon/Awtoridad: Walang nakasulat na komunikasyon na ipinasa sa komite na nagbibigay sa kanya ng kapangyarihan na opisyal na kumatawan sa OVP [13:39, 10:50].

“For all we know, she can be somebody posing for somebody and the committee cannot act on mere presentation without proper representation to the said committee,” malinaw na iginiit ni Cong. Suarez [13:42]. Ang puntong ito sa kawalan ng written authority ay kritikal, lalo na sa mga pagdinig na may kinalaman sa pambansang pondo. Sa konteksto ng batas, ang tanging pahayag na “I am here to represent the institution” ay hindi sapat nang walang dokumentong nagpapatunay ng naturang awtoridad.

Implikasyon at Epekto sa Pulitika: Pananagutan at Dramang Pampulitika

Ang insidente ay nag-iwan ng malalim na bakas sa patuloy na imbestigasyon sa OVP.

Una, ito ay nagpapatunay na ang mga imbestigasyon ng Kongreso, lalo na ang mga may kaugnayan sa good government and public accountability, ay seryosong negosyo na nangangailangan ng mahigpit na pagsunod sa protokol. Ang pagpapalabas kay Atty. Toreña ay nagpadala ng malinaw na mensahe sa lahat ng mga kinatawan: walang sinuman ang exempted sa mga patakaran ng Kamara.

Pangalawa, nagdudulot ito ng malaking pampublikong kahihiyan para sa OVP. Ang pagpapaalis ng legal chief sa isang pampublikong pagdinig—at sa pamamagitan pa ng Sergeant-at-Arms—ay nagpapahiwatig ng kalituhan o, mas malala pa, ng intensiyonal na pagbalewala sa mga legal na proseso. Ang insidenteng ito ay nagdagdag ng gasolina sa mga alegasyon na umiiwas ang OVP sa pananagutan, lalo pa at ang dahilan ng presensya ni Atty. Toreña ay upang ipaliwanag ang isyu ng non-receipt ng subpoena ng iba pang opisyal.

Ang dramatikong pag-alis ni Atty. Toreña ay nagbibigay-diin sa lalim ng hidwaan sa pulitika. Si VP Duterte at ang kanyang tanggapan ay nahaharap sa matinding pagsubok, at ang bawat pagkilos—maging ang tila maliliit na procedural lapse—ay agad na sinisiyasat at pinag-iinitan. Ang “showdown” na ito ay nagpapakita kung gaano kasensitibo ang mga pagdinig sa Kongreso, kung saan ang isang simpleng pag-aatubili sa panunumpa ay maaaring maging mitsa ng malaking kontrobersya at magdulot ng seryosong kahihinatnan.

Sa huli, ang insidente ay nagsilbing isang matalas na paalala: sa mga bulwagan ng kapangyarihan, ang batas at ang protokol ay kasinghalaga ng katotohanan mismo. Sa patuloy na paghahanap ng pananagutan, ang mga kaganapang tulad nito ay hindi lamang nagpapalabas ng emosyon kundi nagpapalalim din ng pagnanais ng publiko na makita ang ganap na transparency mula sa kanilang mga inihalal na pinuno at mga institusyon. Ang buong bansa ay naghihintay kung paano makakaapekto ang pampublikong pagpapalayas na ito sa susunod na yugto ng imbestigasyon sa pondo ng OVP.

Full video: