Hustisya o Kamatayan: Ang Mapanganib na Pagbubunyag ni Jimmy Guban na Nagdidiin kina Pulong Duterte, Mans Carpio, at Michael Yang sa Bilyun-Bilyong Shabu Smuggling

Sa isang tagpo na tila hinugot sa isang political thriller at current affairs drama, nagulantang ang bulwagan ng Kongreso matapos humarap ang isang dating opisyal ng Bureau of Customs (BOC) at ilabas ang isang serye ng mapanganib na akusasyon na direktang nagdidiin sa mga indibidwal na malapit at kasapi ng pamilya ng dating Pangulo. Si Jimmy Guban, isang convicted na dating BOC Intelligence Officer na kasalukuyang naglilingkod sa kanyang sentensyang life imprisonment dahil sa kasong may kaugnayan sa droga, ay tumindig sa harap ng Quad Committee upang magbigay ng testimonya na, ayon sa kanya, ay ang “tunay at buong katotohanan” na matagal niyang kinimkim dahil sa matinding pagbabanta sa kanyang buhay at sa kanyang pamilya.

Ang kasalukuyang imbestigasyon ay nag-ugat sa magnetic lifter kontrobersiya noong 2018, kung saan nasamsam ang malaking dami ng shabu sa mga pantalan ng Maynila. Ngunit sa pagdinig na ito, isiniwalat ni Guban ang mga detalye ng isang grand conspiracy na mas malaki at mas malawak kaysa sa inakala ng publiko—isang operasyon ng smuggling na sinasabing may koneksyon sa pinakamataas na antas ng kapangyarihan.

Ang Pinakadiwa ng Akusasyon: Mga Pangalan ng Impluwensiya

Direkta at walang pag-aatubiling pinangalanan ni Guban sina Paolo “Pulong” Duterte (anak ng dating Pangulo), Atty. Manases “Mans” Carpio (asawa ng kasalukuyang Bise Presidente), at Michael Yang (dating economic adviser ng Pangulo) bilang mga influencer o may-ari ng mga kargamento na sinasabing may lamang illegal na droga.

Ang link na nagdidiin sa kanila, ayon kay Guban, ay si Nilo “Small Boy” Abella Jr., isang konsehal ng Davao City. Ibinunyag ni Guban na nagkaroon sila ng pulong kasama si alias Henry (isang Chinese national at businessman) noong early 2017. Sa pulong na iyon, ipinakilala si Abella bilang business partner at trusted man nina Yang, Duterte, at Carpio ([02:18:00]).

Ang trabaho umano ni Abella ay ang “mag-facilitate ng release ng shipment mula sa Bureau of Customs” at hiniling nito kay Guban na huwag maging strikto sa mga kargamento. Ang mga shipment na ito ay karaniwang agricultural products tulad ng asukal, bigas, at gulay, ngunit ayon sa intelligence report na natanggap ni Guban, may halo na itong ilegal na droga.

Pinatindi pa ni Guban ang kanyang testimonya sa pagsasabing si Abella mismo ang nagbanggit sa mga pangalan nina Pulong at Mans Carpio at nagre-remit ng pera sa kanila, na nagpapahiwatig na sila ang mga tunay na may-ari ng mga kargamento ([05:58:00]). Ang mga pahayag na ito ay nagbibigay ng timbang sa akusasyon na hindi lamang kaswal na impluwensiya ang ibinibigay ng mga nabanggit na pangalan, kundi direktang pinansyal na partisipasyon sa operasyon.

Ang Banta: Buhay Mo at Anak Mo ang Nakataya

Ang pinakamalaking emosyonal na bahagi ng testimonya ni Guban ay ang paglalahad ng matinding pananakot na naganap matapos ang BOC Blue Ribbon hearing noong Setyembre 2018. Matapos siyang i-cite sa contempt at ikulong sa Senado, may dumalaw sa kanyang detention room.

Ayon kay Guban, pumasok sa kanyang kwarto ang isang staff ng Blue Ribbon Committee kasama si Paul Gutierrez, isang reporter at columnist. Ang layunin ng kanilang pagdalaw ay simple: takutin siya para manahimik ([02:50:00]).

“Jimmy, huwag mong babanggitin ang mga pangalan nila Pulong, Yang, at Mans. Alam namin kung saan nakatira ang pamilya mo, alam din namin na nasa Makati ang anak mong lalaki. Madaling i-kidnap ‘yan!” ([02:50:00]-[02:59:00], [03:00:00]-[03:12:00]).

Ang nakapangingilabot na pagbabantang ito, na gumamit ng kanyang pamilya bilang leverage, ang nagtulak kay Guban na magsinungaling sa Senado. Sa takot na may masamang mangyari sa kanyang anak, pinili niya ang isang disguise—itinuro niya si Col. Jojo Asierto bilang ang importer ng shabu ([03:00:00]-[03:07:00]). Ito ang kanyang paraan upang maging “safe” habang naghahanap ng pagkakataon na mailabas ang katotohanan. Naniniwala si Guban na hindi siya pababayaan ni Asierto dahil magkaibigan sila at kapwa naglilingkod laban sa droga. Ang kanyang aksyon ay hindi isang pagtataksil, kundi isang desperadong hakbang upang iligtas ang kanyang pamilya mula sa mga taong tinawag niyang “siga” noong administrasyong iyon ([04:30:00]-[04:51:00]).

Ang Pagsisisi at Pagbawi ng Testimonya

Ang pagharap ni Guban sa Quad Committee ay isang pag-amin at pagbawi (recantation) sa kanyang naunang pahayag sa Senado. Malinaw niyang sinabi na nagsinungaling siya sa Blue Ribbon Committee ([04:20:00]). Subalit, ngayon ay gusto na niyang ilabas ang katotohanan.

Ikinuwento ni Guban na binawi na niya ang kanyang pahayag laban kay Asierto sa hukuman noong Oktubre 2023. Ang kanyang dahilan: gusto na niyang sabihin ang totoo. Hindi siya nagtatanong dahil sa bagong Quad Committee, kundi dahil sa kanyang personal na hangarin na itama ang mali at makamit ang hustisya. Ayon kay Guban, anim na taon na siyang nagdurusa sa kulungan, at ang kanyang naging kapalaran ay isang malinaw na patunay na “masama palang manghuli ng illegal na droga sa loob ng Bureau of Customs” ([08:00]).

Bilang isang drug buster na nahatulan dahil sa conspiracy to import, ang kanyang kuwento ay nagdidiin sa malalim na kapintasan ng criminal justice system ng bansa. “Wala akong tiwala sa criminal justice system natin,” mariin niyang wika, idinagdag na “ang judiciary ay parang nagagamit ng ibang tao galing sa labas” ([04:47:00]). Ang kanyang testimonya ngayon ay isang huling baraha: isang desperadong panawagan para sa kaligtasan at katotohanan.

Dahil sa matindi at seryosong banta sa kanyang buhay, pormal siyang humingi ng immunity from prosecution at pagpasailalim sa Witness Protection Program (WPP), o kaya ay ilagay sa jurisdiction ng House of Representatives ([04:50:00]).

Ang Sikretong Sistema ng Smuggling: Gate Pass at Swing

Hindi lamang pangalan ang inilabas ni Guban, kundi maging ang detalyadong scheme kung paano pinalulusot ang ilegal na droga sa BOC.

Inilahad niya ang dalawang pangunahing modus operandi na ginagamit:

Missing Containers (Gate Pass): Ito ang mga container na may record sa shipping line at sa BOC, ngunit nakakalabas ng Customs gate gamit lamang ang gate pass ([03:34:00]). Nangangahulugan ito na walang dumaang inspeksyon, walang x-ray, at walang binayarang duties and taxes. Ayon kay Guban, tinatayang 700 container ang nawawala sa Port of Manila pa lamang noong kanilang panahon ([04:04:00]-[04:10:00]).

Swing: Ito naman ang mga overstaying cargo na walang anumang record. Ito ay mga kargamento na ninakaw o kinuha sa loob mismo ng BOC at pinalabas nang walang documentation ([05:02:00]-[05:07:00]).

Ang sistema ng korapsyon ay naging ganap sa pamamagitan ng suhol. Ayon kay Guban, nagbabayad ang mga nagpapalusot ng P20,000 hanggang P50,000 bawat “unit” o bawat office na dapat dadaanán ng container upang makalusot. Sa ganitong paraan, nawawala ang records at walang naiiwang paper trail na magdidiin sa kanila ([05:58:00]-[06:06:00]).

Ang magnetic lifter na may 355 kilo ng shabu na hinuli nila noong 2018 ay isa umanong overstaying cargo, o tinawag niyang swing ([05:07:00]). Ang kumpanyang ginamit, ang Bikaba Trading, ay hindi accredited ng BOC, isa lamang single proprietorship na ginamit ng mga nag-iimport ([06:12:00]).

Ang Panawagan sa Taumbayan

Ang testimonya ni Jimmy Guban ay hindi lamang tungkol sa shabu. Ito ay isang matapang na paghahanap ng hustisya laban sa mga puwersang tila napakalaki at napakaimpluwensyal para mabigyan ng kaukulang parusa. Si Guban, na dating nagtangkang linisin ang BOC, ngayon ay nagiging biktima ng isang sistema na kanyang pinagtangkang ibagsak.

Sa kanyang pagtatapos, nanawagan siya sa Quad Committee na imbitahan ang lahat ng mga nabanggit na pangalan, kabilang na sina Abella, Gutierrez, at Yang, upang harapin ang mga akusasyon at magbigay ng kanilang panig. Ang tanging hiling niya ay maibalik ang kanyang dignidad at maging ligtas ang kanyang pamilya.

Ang tanong na bumabagabag ngayon sa sambayanan ay ito: Ang isang lalaking nakakulong ba ang tanging maglalabas ng katotohanan laban sa mga taong tiningala sa kapangyarihan?

Ang kanyang mensahe ay nananatiling matatag at puno ng pag-asa, sa kabila ng panganib: “Katotohanan at hustisya, wala nang iba pa.” Ang pag-agos ng impormasyon na inilabas ni Guban sa Kongreso ay isang malaking hamon sa bagong administrasyon—isang hamon na linisin ang sistema at patunayan na ang hustisya sa Pilipinas ay hindi lamang para sa mga makapangyarihan. Ang mga sumusunod na pagdinig ang magpapatunay kung ang katotohanan ni Jimmy Guban ay mananaig, o kung siya ay tuluyang lalamunin ng sistemang kanyang ipinaglalaban.

Full video: