Ang Madilim na Mukha ng POGO: Bakit Isang Pambansang Krisis ang Higit sa Isang Kontrobersiyal na Alkalde

Sa mga nagdaang linggo, ang pangalan ni Suspended Bamban Mayor Alice Guo ay naging sentro ng atensyon ng bansa, mula sa mga pagdinig sa Senado hanggang sa mga usap-usapan sa social media. Ngunit habang nakatutok ang mata ng publiko sa mga detalye ng kanyang pagkakakilanlan, isang mas malaki at mas mapanganib na problema ang unti-unting lumulutang sa gitna ng mga pagtatanong—ang dambuhalang krisis ng mga iligal na Philippine Offshore Gaming Operators (POGO).

Ang isyu ay hindi na lamang umiikot sa isang indibidwal o sa isang munisipalidad. Ito ay naging isang malalim at malawakang pagsusuri sa kakayahan ng estado na protektahan ang sarili laban sa organisadong krimen, korapsyon, at banta sa pambansang seguridad. Mula sa transcript ng mga pagdinig sa Kongreso, lumabas ang mga nakakagimbal na numero at rebelasyon na nagpapakita na ang POGO, legal man o ilegal, ay nagdulot na ng mas maraming pinsala kaysa pakinabang sa bansang Pilipinas.

Ang 253 “Multo” ng Industriya: Mga Ilegal na POGO na Hindi Matunton

Isa sa pinakamalaking rebelasyon na lumabas mula sa pagdinig ay ang pag-amin ng Philippine Amusement and Gaming Corporation (PAGCOR) Chairman na si Alejandro Tengco hinggil sa laki ng problemang minana nila. Noong kasagsagan ng administrasyong Rodrigo Roa Duterte, umabot sa 298 ang bilang ng POGO licenses na inisyu. Ngayon, sa ilalim ng kasalukuyang administrasyon, tanging 45 na lamang ang nananatiling legal na operator.

Ang nakakabahalang katotohanan? Ang natitirang 253 kumpanya ay maituturing na ilegal dahil wala na ang kanilang lisensya, subalit pinaniniwalaang patuloy pa ring nag-o-operate. Ang mga kumpanyang ito, na dating may basbas ng gobyerno, ay naging mga “multo” sa sistema—mga iligal na operasyon na mahirap tukuyin at habulin.

Ayon sa mga opisyal ng PAGCOR, ang pagtugis sa mga ito ay naging hamon sapagkat ang kanilang modus operandi ay mabilis na paglipat ng tanggapan sa oras na kanselahin ang kanilang lisensya, o kaya naman ay biglang isara ang kanilang mga hub bago pa man makarating ang mga awtoridad. Nagbigay-diin si Kongresista Romy Acop sa kritikal na tanong: Kung alam ng PAGCOR ang mga addresses ng mga dating lisensyado, bakit nahihirapan ang law enforcement agencies na hulihin sila?

Pambansang Seguridad at ang Banta ng “Hybrid Criminals”

Higit pa sa usapin ng iligal na pagsusugal, tiningnan ng mga mambabatas ang POGO bilang isang sugat sa lipunan at banta sa soberanya ng bansa. Si dating PNP General at kasalukuyang Ating Guro Party-list Representative Gilbert Cruz ay mariing nagpahayag na dapat nang i-ban ang POGO sa Pilipinas. Ang kanyang argumento ay matindi at base sa karanasan sa law enforcement.

Tinawag ni Cruz ang mga nag-o-operate ng POGO na “hybrid criminals” [01:03:27]—mga dayuhang gumagamit ng pekeng pagkakakilanlan ng Pilipino. Nakakabahala, dahil natagpuan sa mga operasyon ang mga driver’s license at maging PhilHealth card [01:03:45] na nasa kamay ng mga dayuhan. Ang ganitong antas ng penetrasyon sa sistema ng gobyerno ay nagpapahiwatig ng malawakang korapsyon at paglabag sa pambansang seguridad.

Idinagdag pa sa pagdinig ng isang opisyal mula sa National Security Council (NSC) na ang mga iligal na POGO ay tiyak na isang “National Security concern” [59:35]. Bagama’t hindi pa ito tinatawag na “threat” na nangangailangan ng military intervention, ang pagkalat ng “sleepers” [05:09]—mga dayuhang ahente na maaaring maging military unit kapag inaktiba—ay isang seryosong babala. Ang mga ito, ayon sa ulat, ay nakakapasok dahil sa umano’y kapabayaan ng Bureau of Immigration (BID).

Ang Social Cost vs. Kita: Halos 6,000 Biktima

Ang pinakamabigat na ebidensya laban sa pagpapatuloy ng POGO ay ang social cost na idinudulot nito. Ibinunyag ni Kongresista Romy Acop ang nakakagulat na datos mula sa PNP: Mula Enero 2019 hanggang Hunyo 2024, mayroong 125 POGO-related incidents na naitala, na nagresulta sa pagiging biktima ng humigit-kumulang 5,799 hanggang 5,801 katao [29:32].

Ang mga krimen ay hindi karaniwan: kidnapping, serious illegal detention, human trafficking, torture, at maging murder [26:33, 01:04:18]. Ang mga biktima ay kinabibilangan ng mga dayuhang nagtatrabaho sa POGO, habang ang mga suspek ay karamihan ay Chinese (1,927), Malaysian, Vietnamese, at iba pang dayuhan.

Binigyang-diin ni Kongresista Franz Castro na ang kita ng gobyerno sa POGO (na tinatayang 8 bilyong piso) ay maliit kumpara sa mga gastusin para tugisin ang mga kriminal, ang epekto sa pambansang seguridad, at ang moral decay na dulot nito. “Mas malaki pa talaga ang talo natin kaysa ang payagan natin [01:01:26],” aniya, na sumusuporta sa panawagang i-ban na ang industriya.

Kapabayaan ng LGU at ang Misteryo ng Porac Hub

Hindi rin nakaligtas ang mga Local Government Unit (LGU) at pulisya sa pagdinig. Isang seryosong pagdududa ang ibinato: Paano magkakaroon ng malaking hub ng POGO—gaya ng Sun Valley sa Bamban o Lucky South sa Porac, na may 36 hanggang 42 high-rise building [01:07:05]—nang hindi nalalaman ng mga lokal na opisyal at law enforcement agencies? Ang tanong ni Kongresista Acop ay direkta: “Can a Pogo exist in a Municipality or province without the knowledge of LGU officials?” Ang sagot ay “No, sir, it cannot” [01:17:10]. Ipinahihiwatig nito ang kapabayaan o, mas malala pa, ang pakikisabwat ng mga nasa lokal na pamahalaan at kapulisan.

Lalo pang tumindi ang pagdududa nang lumabas ang presyo ng Lucky South POGO hub sa Porac. Ayon sa datos mula sa municipal assessor, ang market value nito ay kalahating bilyong piso (P515 milyon). Ngunit ang construction value ng 42 gusali ay P435 milyon lamang [01:06:51], na ikinagulat ng mga mambabatas dahil sa tila “under-valued” na pagtatala—isang taktika na kadalasang ginagamit upang magtago ng kayamanan o operasyon. Dahil dito, inutos ang pagpapatawag sa municipal assessor upang magpaliwanag.

Bukod pa rito, nabanggit ang isang insidente kung saan ang isang judge sa Malolos, Bulacan (Judge Belinda Rama), ay una munang inaprubahan, ngunit kalaunan ay itinanggi ang isang search warrant [02:23:34] para sa operasyon sa Porac POGO hub. Ang ganitong mga balakid ay nagpapahirap sa law enforcement, na humahantong sa pagpapatuloy ng iligal na aktibidad.

PAGCOR at DOJ: Bagong Paraan, Lumang Problema

Bilang tugon sa krisis, nagbigay ng mga bagong measures ang PAGCOR at DOJ. Iniulat ng PAGCOR Chairman na ganap na nilang babaguhin ang istruktura ng paglilisensya. Kabilang dito ang pag-aalis sa opsyon ng pagbibigay lisensya sa “POGO hubs” o “I-GL hubs” [44:48] upang maiwasan ang paglikha ng mga malalaking kuta ng kriminal. Magdede-signate rin sila ng 24/7 PAGCOR representatives sa lahat ng legal na licensees upang mas mahigpit na ma-monitor ang operasyon at mabilis na maiulat ang anumang krimen [45:22].

Sa panig naman ng DOJ, patuloy ang kanilang “aggressive operations” at naghahanap sila ng mga soft approaches tulad ng paghikayat sa mga LGU, DOLE, at maging sa mga subdivision managers at may-ari ng gusali [47:27] na gamitin ang kanilang visitation powers upang magbigay ng initial leads at hadlangan ang mga iligal na gawain.

Ngunit sa kabila ng mga hakbang na ito, nananatiling problema ang kakulangan ng isang “Office of Primary Responsibility” (OPR) [10:42]—isang ahensya na itinalaga upang manguna at mag-koordineyt ng lahat ng inter-agency efforts laban sa iligal na POGO. Ang kawalan ng head sa misyon na ito ang isa sa nakikitang dahilan kung bakit patuloy na nahihirapan ang Pilipinas na sugpuin ang iligal na industriya.

Sa huli, ipinapakita ng pagdinig na ang problema ng POGO ay isang malaking black hole na sumisipsip sa pambansang seguridad, moralidad, at kaayusan ng bansa. Ang kontrobersiya ni Mayor Alice Guo ay nagsilbing spark lamang upang tuluyang ilantad ang metastasis ng isang industriya na, sa opinyon ng marami, ay nagdulot ng mas maraming sakit kaysa gamot sa sambayanang Pilipino. Ang panawagan na i-ban na ito ay hindi na lamang isang opsyon, kundi isang seryosong pangangailangan upang maprotektahan ang kinabukasan ng bansa.

Full video: