“Wala na, Pinatay Nila ‘Yon”: Senador Bato Dela Rosa, May Nakakagimbal na Pagtaya sa Pagkawala ni Catherine Camilon; Senado, Pilit Hahawakan ang ‘Kabaro’ System

Mahigit apat na buwan na ang lumipas, ngunit nananatiling isang malaking palaisipan ang sinapit ng nawawalang beauty queen contestant na si Catherine Camilon. Ang bawat araw na lumilipas ay nagdadala ng bagong bigat sa puso ng kanyang pamilya, na hanggang ngayon ay umaasa at nagdarasal. Subalit, tila unti-unti nang tinatanggap ang masakit na katotohanan matapos magbigay ng isang nakakagimbal at halos tinuldukan nang pagtaya ang isang batikang mambabatas sa gitna ng Senate hearing.

Sa naganap na pagdinig ng Senate Committee on Public Order and Dangerous Drugs, pinangunahan ni Senador Bato Dela Rosa, ang dating Chief ng Philippine National Police (PNP), ang pagtalakay sa kaso. Hindi niya pinaliguan ng matatamis na salita ang kanyang naging opinyon; sa halip, nagbigay siya ng isang seryosong pagtataya na umantig sa publiko at tila nagkumpirma sa matagal nang pangamba ng marami.

Ang 99.5% na Malagim na Teorya ni Senador Bato

Bilang isang beterano sa pagpapatupad ng batas, ang bawat salita ni Senador Dela Rosa ay may bigat at batayan. Nang tanungin hinggil sa posibilidad na buhay pa si Catherine Camilon, nagbigay siya ng isang napakalungkot na pagtataya: “Ako ang aking paningin na mukhang wala na. Pinatay nila ‘yon. [00:16] 99.5% sa aking paningin na mukhang wala na. Pinatay nila ‘yon.” [00:24]

Ang kanyang pagtataya ay hindi lamang base sa kutob, kundi sa mga matitigas na indikasyon at ebidensya na naitala sa imbestigasyon. Ayon kay Senador Dela Rosa, ang lahat ng palatandaan ay tumuturo sa pinakamasamang sitwasyon. Ibinahagi niya na may na-recover na ebidensya sa kotse at may nakakita pa nga raw na duguan si Catherine Camilon noong isinakay sa sasakyan. [01:29]

Ang pinakamatibay na ebidensya, aniya, ay ang pagkakatuklas ng dugo na tumutugma sa biktima sa sasakyang na-recover. Ang dugo ay isang matinding patunay ng malubhang pinsala na nangangailangan ng agarang medikal na atensyon. “Kung may dugo ‘yon, sigurado dapat ay na-ospital na ‘yon para mabuhay. Eh wala namang ospital na mapuntahan, so most likely talaga ‘yon ay sinamang palad na ‘yung biktima. Masakit man, ay ‘yon ang aking paningin, ‘yan ang ating theory,” [01:38] dagdag pa niya. Malinaw na inihayag ng mambabatas na sa kanyang karanasan, kung labis na ang pagdurugo, ang tanging pag-asa ay ang agarang pagdadala sa ospital. Dahil wala namang naitalang ospital na pinagdalhan kay Catherine, ang lohikal at masakit na konklusyon ay masamang kapalaran na ang sumapit sa kanya. [03:17]

Ang malagim na pagtatayang ito ay nagbigay-linaw rin kung bakit hanggang ngayon ay Kidnapping at Serious Illegal Detention pa lang ang kasong nakahain laban sa pangunahing suspek na si dating Police Major Allan De Castro at kasama nitong si Jeffrey Magpantay.

Ang Balakid sa Paghahanap ng Hustisya: Ang Pagkawala ng “Body of the Crime”

Kahit pa naniniwala si Senador Dela Rosa na patay na si Catherine, inamin niyang hindi pa rin makapaghain ng kasong Murder o Homicide laban sa mga suspek. Ito ay dahil sa mahalagang rekisito ng batas: ang pagkawala ng “body of the crime,” o ang katawan mismo ng biktima.

“Sa murder ay hindi pa talaga ma-file ‘yung kaso na murder sapagkat ‘yung body of the crime, ‘yung katawan [ng] biktima ay hindi pa rin na-recover hanggang ngayon,” [04:30] paliwanag ng Senador. Sa kasalukuyan, malakas ang ebidensya para sa kasong Kidnapping at Serious Illegal Detention laban kay Major De Castro, [04:25] ngunit hindi pa rin ito sapat upang tuluyan at pormal na kasuhan ng pinakamabigat na krimen. Ang katotohanang ito ay lalong nagpapahirap sa pamilya, na patuloy na naghahanap hindi lamang ng hustisya, kundi ng katahimikan at pagsasara mula sa mapait na kabanata ng kanilang buhay.

Panginginig at Pangamba ng Pamilya: Ang Delikadong ‘Kabaro’ System

Ang pagdinig sa Senado ay naging isang emosyonal na sandali para sa pamilya Camilon, partikular ang kanyang mga magulang at kapatid. Nandoon sila noong Pebrero 27, 2024, [05:55] at tahasang inihayag ang kanilang matinding hinaing at kawalan ng kalinawan sa kaso, na maglilimang buwan na. [06:08]

Isang nakakagulat na pagtatapat ang isiniwalat ng pamilya. Inamin nila na hindi nila agad ibinahagi sa mga imbestigador ng PNP ang impormasyon na may relasyon si Catherine kay dating Police Major Allan De Castro—ang itinuturing na pangunahing suspek. [06:25] Ang kanilang dahilan ay nakaugat sa pangamba sa tinatawag na ‘kabaro’ system sa loob ng hanay ng pulisya.

“Hindi po agad-agad sir dahil Syempre nalaman po namin na ‘yan siya pulis siya, para pong nung panahong ‘yon ay hindi namin maintindihan kung saan namin agad ibubukas ‘yung aming reklamo,” [07:06] pag-amin ng isang kaanak ni Catherine. Ang takot na “kabaro yan, baka may ganito ganyan,” [07:46] ay nagtulak sa kanila na bago magreklamo sa PNP, nag-file muna sila ng complaint sa National Bureau of Investigation (NBI) Batangas, dahil inisip nilang baka mas makakatulong ang isang ahensya na hindi kabaro ng suspek. [07:29]

Ang pagkabahala ng pamilya ay nagbigay-liwanag sa isang malalim at matagal nang isyu sa sistema ng hustisya. Ang pagpigil sa pagbubunyag ng kritikal na impormasyon ay isang malinaw na indikasyon ng kawalan ng tiwala sa kakayahan ng mga awtoridad na maging walang-kinikilingan, lalo na kung ang isang pulis mismo ang itinuturo na salarin. Ang emosyon at hirap na ipinakita ng pamilya sa Senado ay nagpakita kung gaano kahalaga na magkaroon ng isang sistema ng hustisya na walang kinikilingan, anuman ang ranggo o posisyon ng taong sangkot.

NBI vs. PNP: Ang Isyu ng ‘Baby-Baby’ Investigation

Ang takot ng pamilya Camilon ay tila may batayan, lalo pa’t nagbigay-diin si Senador Raffy Tulfo sa isyu ng investigation bias o pagkiling sa pag-iimbestiga. Kinumpirma ni Tulfo ang matagal nang hinala ng publiko: “Pag pulis kasi ang involved, nagiging baby-baby ang investigation. [09:34] ‘Yun po ang napapansin ko, pag kapwa PNP ang involved sa crime o suspect sa isang krimen, ang tagal ng proseso. Sobrang lenient silang mag-imbestiga ng kabaro nila.” [12:07]

Ang pahayag na ito ay lalo pang pinatunayan ng testimonya ng kaanak ni Catherine, na mas nagpahayag ng kumpiyansa sa NBI. Ayon sa kanya, mas thorough at mabusisi ang NBI sa kanilang pag-iimbestiga. [11:16] Inilahad niya ang malaking pagkakaiba sa proseso: Sinabi niya na sa NBI, may mga nakita silang testigo at may mga ebidensya, tulad ng pagpapakita ng larawan ng DNA sample o hair strand na ibinahagi sa kanila, na hindi umano naipakita ng PNP. [10:27] “Wala po kaming nakitang ganon [sa PNP],” [11:08] pagdidiin niya, na nagpapahiwatig ng matinding pagkadismaya sa naging proseso ng imbestigasyon ng pulisya.

Para kay Senador Tulfo, ang pagiging baby ng PNP sa mga kaso ng kanilang kasamahan ay isang malaking sakit sa sistema. Aniya, “Kung ‘yan ay hindi nila kabaro, kung ‘yan ay tricycle driver, jeepney driver, aba, nakakulong na may kasama pang kulata… pero pag pulis, naku, sobrang baby, inaamo-amo pa, lahat ng karapatan ibibigay.” [12:26] Ang pahayag na ito ay naglalayong bigyan ng kaukulang atensyon ang kahinaan ng sistema sa pagpapatupad ng hustisya sa loob ng sarili nitong hanay at nagpapahiwatig na may mga bulok na itlog na humahawa sa malilinis sa hanay ng PNP. [11:42]

Ang Paglipat ng Venue: Hahanapin ang Zero Influence para sa Hustisya

Upang matiyak na walang makaka-impluwensya sa kaso ng Kidnapping at Serious Illegal Detention, isang mahalagang legal na hakbang ang ginawa ng kampo ng pamilya Camilon: ang paghiling na mag-inhibit o huwag nang makialam ang Batangas Prosecutor’s Office sa kaso. [15:11] Ginawa ito dahil sa paniniwalang may malakas na influence ang abogado ng isa sa mga suspek, na isang dating piskal at retired judge ng lalawigan, na madalas na bumibisita sa tanggapan ng piskalya. [16:49]

Inakyat ang kaso sa Regional State Prosecutor (RSP) level ng Department of Justice (DOJ), na nakabase sa San Pablo City, Laguna. [15:04] Subalit, dito pumasok muli ang kritikal na mungkahi nina Senador Bato Dela Rosa at Tulfo.

Binigyang-diin ni Senador Dela Rosa na dahil ang Laguna ay bahagi pa rin ng Region 4A at malapit sa Batangas, may posibilidad pa rin ng impluwensya ang kampo ng mga suspek. “Sana sa Manila na lang para talagang malayong-malayo, kasi kung Batangas probinsya pa rin ‘yan, baka meron pa rin siyang influence within that area,” [16:34] mungkahi niya. Layunin nila na ilipat ang venue sa isang lugar na “totally zero influence” [17:07] na ang mga suspek, tulad ng Manila o Quezon City, upang maging ganap na malaya ang proseso sa anumang panggigipit o koneksiyon.

Agad namang kinonsulta ang kaanak ni Catherine, si Ma’am Rosario, na mabilis na sumang-ayon. “Kung ano po ‘yung alam din nila na mas makakabuti at makakatulong po sa pagresolba ng kaso, doon po kami, sir,” [18:05] tugon niya, na nagpapahiwatig ng kanilang buong tiwala sa desisyon ng mga mambabatas. Ang pagpapalit ng venue ay isang kritikal na hakbang na nagpapakita ng determinasyon ng pamilya at ng Senado na makakuha ng walang-kinikilingang proseso.

Senado, Nagpatawag ng Subpoena at Nagbigay ng Ultimatim

Ang pinaka-agresibo at direktang hakbang na ginawa ng Senado ay ang pagpapatibay sa mosyon ni Senador Raffy Tulfo na ipatawag o mag-isyu ng subpoena kay dating Major Allan De Castro at Jeffrey Magpantay. [20:28]

“I rule the motion in favor of sir Tulfo that we have to issue subpoena to subject [Major] De Castro and Magpantay,” [20:44] pagpapatibay ni Senador Dela Rosa. Ito ay nangangahulugan na sa susunod na pagdinig, mandatory na ang pagdalo ng mga suspek. Ang desisyong ito ay isang malinaw na mensahe mula sa Senado na hindi sila titigil hangga’t hindi humaharap sa pagdinig ang mga sangkot at naibibigay ang mga sagot na matagal nang inaasam ng pamilya Camilon. Ang hakbang na ito ay inaasahang magbibigay ng mas matinding presyur sa mga suspek at sa mga awtoridad na gumawa ng mas mabilis at mas epektibong aksyon.

Ang Solusyon sa Hinaharap: DNA Database para sa PNP

Sa huli, nagbigay rin ng solusyon si Senador Tulfo sa isyu ng lack of evidence at sa mabilisang pagresolba ng krimen—isang DNA database. Mungkahi niya na gawing requirement sa pag-hire ng pulis at sa pagpasok sa PNP ang koleksyon ng DNA sample at ilagay ito sa database, upang maging bahagi na ito ng forensic system. [12:58]

Agad namang sinang-ayunan ni Senador Dela Rosa ang mungkahi, at sinabing bahagi na ito ng ginagawang DNA Forensic Law. [13:13] Ang ganitong hakbang ay hindi lamang makakatulong sa pagresolba ng kaso ni Catherine Camilon, kundi isa ring proteksyon laban sa kriminalidad na magaganap pa sa hinaharap, na titiyak na ang mga salarin, anuman ang kanilang ranggo, ay hindi na makakatakas sa responsibilidad.

Sa kabuuan, ang pagdinig sa Senado ay naging isang kritikal na yugto sa paghahanap ng hustisya para kay Catherine Camilon. Sa kabila ng malagim na pagtataya, ang determinasyon ng pamilya, ng Senado, at ang pagtitiyak ng isang unbiased na proseso ay nagbibigay ng matibay na pag-asa na sa bandang huli, mananaig ang katotohanan laban sa kabaro system at makapangyarihang impluwensya. Ang susunod na pagdinig, kung saan inaasahang haharapin ng mga suspek ang Senado, ang magiging sentro ng susunod na kabanata ng laban na ito para sa isang beauty queen na ang trahedya ay naglantad ng mga malalaking butas sa sistema ng hustisya ng bansa.

Full video: