Pumutok na Balita: Ang Nakakagulantang na Salaysay ni Jimmy Guban na Nagbabalik sa Isyu ng High-Level Drug Smuggling sa Pilipinas

Sa isang pagdinig ng Kongreso na pumukaw sa atensyon ng sambayanan, sumambulat ang isang nakakagimbal na pahayag na nagbigay liwanag sa madilim na sulok ng korapsyon at iligal na kalakaran sa loob ng Bureau of Customs (BOC). Si Jimmy Guban, isang dating opisyal ng Customs Intelligence and Investigation Service (CIIS) at OIC Chief sa Port of Manila, na kasalukuyang nagdurusa sa life sentence dahil sa kasong may kinalaman sa conspiracy to import illegal drugs, ay nag-alay ng isang testimonya na, kung mapapatunayan, ay wawasak sa imahe ng nakaraang administrasyon at magpapatunay na ang War on Drugs ay isang huwad na kampanya.

Sa harap ng mga mambabatas, isiniwalat ni Guban ang isang network ng impluwensya at kalakalan na diumano’y nag-facilitate ng daan-daang kargamento ng iligal na droga—sa kasagsagan pa mismo ng kampanya laban sa droga. Ang kanyang salaysay ay hindi lamang nagturo ng daliri sa mga nasa likod ng magnetic lifters scandal noong 2018, kundi mas malalim na nagbunyag ng koneksyon ng sindikato sa mga taong malapit sa kapangyarihan.

Ang “Trusted Partner” at ang Pagtatagpo sa Bar

Ang pangunahing punto ng salaysay ni Guban ay umiikot sa isang lalaking nagngangalang Nilo Abellera Jr., na mas kilala sa alyas na “Small,” na isang First District Councilor ng Davao. Ayon kay Guban, ipinakilala sa kanya si Abellera ng isang customs fixer/negosyante na si “Henry” sa isang bar. Ang pagtatagpong ito ay hindi inosente, kundi sadyang isinagawa upang padaliin ang pagpapalabas ng mga kargamento sa BOC.

Ang nakakakilabot na rebelasyon ay nangyari nang direkta umanong binanggit ni Abellera ang mga pangalan nina Paolo “Pulong” Duterte (anak ng dating Presidente at noo’y Vice-Mayor ng Davao), Attorney Man Carpio (asawa ng noo’y Mayor Sara Duterte at bayaw ng dating Pangulo), at ang negosyanteng si Michael Yang (dating Presidential Economic Adviser), bilang kanyang mga “trusted partner” na nagmamay-ari ng mga kargamento. Ang papel ni Abellera, bilang facilitator, ay pakiusapan si Guban, na noo’y may awtoridad bilang OIC Chief ng CIIS-Port of Manila, na “luwagan” ang mga shipment na ito.

Ayon kay Guban, hindi niya maaring balewalain ang pakiusap na ito dahil sa tindi ng impluwensya ng mga pangalang binabanggit.

“Hindi ko po inireject yung offer nila dahil alam kong napakalakas ng mga pangalang ginagamit… pakikisama na lang po ang ginawa namin,” pag-amin ni Guban.

Dahil sa takot at ang paniniwalang hindi nila kayang banggain ang mga konektadong tao sa Palasyo, pumayag si Guban na huwag pakialaman at huwag hulihin ang mga kargamento, kahit pa may ulat ang kanilang intelligence na ang ilan dito ay may kasamang iligal na droga. Sa isang di-malilimutang pahayag, inilarawan ni Guban ang pagpapalabas ng kargamento bilang: “ipikit mo at pandinig mo ay bukas,” isang matalim na metapora para sa institutionalized na pagbalewala sa batas.

Ang Sukat ng Kontrabando: 350 “Ghost Containers”

Ang pinakamatinding bahagi ng testimonya ni Guban ay ang paglantad sa napakalaking dami ng iligal na kalakaran. Ayon sa kanyang pagtataya, tinatayang 700 more or less na containers ang pumasok sa loob lamang ng dalawa hanggang tatlong buwan (noong unang bahagi ng 2018) sa Port of Manila at MICP sa ilalim ng pamumuno ni dating Commissioner Nicanor Lapeña.

Ang mas nakakagulat, mula sa 700 na shipments na ito, tinaya ni Guban, batay sa kanilang intelligence, na 50% o humigit-kumulang 350 shipments ang may laman na iligal na droga, partikular na shabu.

“Kung 700 shipments in that space of period at 50% may laman, 350 shipments may laman na illegal na droga, yes, your honor, shabu, base po sa pagtaya po ninyo,” kompirma ni Guban sa tanong ng mga mambabatas.

Ang mga kargamento na ito, na diumano’y pinadaan dahil sa pakiusap ni Abellera at sa impluwensya ng mga pangalan nina Duterte, Carpio, at Yang, ay naging “missing containers” o tinawag pa nga ni Congresswoman Janet Garin na “multo containers”—totoong kargamento na ginawang multo upang hindi na makita o ma-account. Ang pagkalat ng 350 shipments ng shabu sa merkado sa loob ng maikling panahon ay nagpapatunay, aniya, na “wala pong nagbago, lalo pong lumala ang dami pong stocks, ang dami pong dumadaan sa custom during the past administration.” Ito ay isang direktang pagtutol sa opisyal na naratibo ng gobyerno tungkol sa tagumpay ng War on Drugs.

Ang Magnetic Lifters: Ang Koneksyon kay Michael Yang

Kinumpirma rin ni Guban ang koneksyon ng mga pangalang ito sa sikat na magnetic lifters scandal noong 2018, kung saan natuklasan ang mga magnetic lifters na naglalaman ng iligal na droga. Ang consignee ng mga lifters na ito, ang Bikaba Trading, ayon kay Guban, ay ginamit lamang na “dummy” ni Vedasto Cabral Baraquel. Si Baraquel naman ay kinausap ng isang Chinese national na si Pony Chen, na nagpahiwatig na ang shipment ay pag-aari ni Michael Yang.

Ipinaliwanag ni Guban na ang Bikaba Trading, na walang accreditation, ay sinasadya umanong gamitin ng sindikato para madaling maitago ang tunay na may-ari. Ang koneksyon nina Chen, Yang, at Abellera ay nagbubuo ng isang malinaw na larawan ng isang high-level smuggling operation na umaasa sa direktang koneksyon sa mga nakaupo sa kapangyarihan.

Pagtatakutan at ang Pagpapalit ng Testimonya

Ang sitwasyon ni Guban ay mas lalong naging emosyonal nang isalaysay niya ang kanyang pagkakakulong. Habang nakapiit, binisita raw siya ni Paul Gutierrez, isang kilalang reporter, writer, at columnista na sinabi ni Guban na malapit kina Michael Yang at Pulong Duterte. Kasama pa raw ni Gutierrez ang isang staff ng Blue Ribbon Committee. Ang layunin ng pagbisita? Upang “takutin” si Guban at diretsahang sabihin na huwag na huwag niyang babanggitin ang pangalan nina Yang, Pulong, at Carpio.

Ang banta na ito ang nagtulak kay Guban na baguhin ang kanyang testimonya sa judicial affidavit. Noong una, itinuro niya si Colonel Asierto bilang mastermind ng magnetic lifter. Ngayon, inamin niya na ginawa niya ito dahil alam niyang hindi siya ipapapatay ni Asierto.

“Kaya ko ‘yon ginawa, your honor, dahil alam kong hindi niya ako ipapapatay… kung doon ko yung gagawin sa judicial affidavit ko na sinabi ko na [ang tunay na mga pangalan], baka lalo mapadali kaagad ang buhay ko,” paliwanag ni Guban, na nagpapakita ng matinding takot at sense of self-preservation.

Ang kanyang pagbabago ng testimonya ay isang mapait na patunay kung paanong ginagamit ang sistema upang protektahan ang mga maimpluwensya at patahimikin ang mga gustong magsalita.

Ang Panawagan para sa Hustisya

Sa kasalukuyan, si Jimmy Guban ay nakakulong na ng mahigit limang taon (halos anim na taon na pagsapit ng Setyembre), habang ang mga taong kanyang itinuturo ay malaya at hindi pa nakakasuhan.

Sa pagtatapos ng kanyang pagtestigo, emosyonal na nanawagan si Guban: “I am seeking for truth and justice, your honor, na matulungan po ako nitong kagalanggalang na komite para po ang taong bayan ay maniwala sa atin na ang hustisya ay hindi lang para sa maimpluwensya at mayaman, na ang hustisya ay para sa lahat.”

Ang kanyang salaysay ay nag-iwan ng malalim na katanungan sa mga mambabatas: Posible bang ang War on Drugs ay ginamit lamang upang manira ng mga kalaban sa pulitika (tulad ng pagbanggit kay Senator Antonio Trillanes IV at ang kaso ni Mayor Jed Patrick Mabilog), habang ang malawakang pagpupuslit ng droga ay nagpapatuloy at pinoprotektahan ng mga malalaking pangalan?

Ang QuadCom, sa pamumuno ng mga mambabatas, ay nagpahayag ng intensyon na imbitahan sa susunod na pagdinig ang lahat ng binanggit na personalidad, kabilang sina Nilo Abellera Jr. at Pony Chen, upang makakuha ng kanilang panig. Ang tanging paraan upang matumbasan ang limang taong pagdurusa ni Guban at makita ang liwanag sa shadow government na ito ay ang matapang na paghahanap sa katotohanan. Ang “multo containers” ni Guban ay nagbibigay ng matalim na paalala: hindi natapos ang laban kontra droga sa kalye, ito ay nagpapatuloy sa loob ng mga puerto, at ang mga tunay na drug lords ay posibleng nakikipagkamay sa mga nasa kapangyarihan. Kailangang hanapin ang hustisya para sa lahat—sa maliliit at sa mga naglakas-loob magsalita, tulad ni Jimmy Guban.

Full video: