Sa Gitna ng Batas: Ang Nakakakilabot na Salaysay ng Isang Kasambahay na Nabulag at Inabuso

Isang Pambansang Pagdinig, Isang Personal na Trahedya

Muling nabalot sa pagkabigla at matinding emosyon ang bulwagan ng Senado matapos ilahad ang isa na namang nakapanlulumong kaso ng pagmamalupit sa isang kasambahay. Sa pangunguna ni Senador Jinggoy Estrada, ang pagdinig ay naging entablado ng matinding komprontasyon sa pagitan ng biktima, si Manang LV, at ng kanyang dating amo, si Ginang France Ruiz. Ang mga salaysay at testimonya ay hindi lamang nagpapakita ng kalupitan ng tao kundi nagpapamalas din ng pagiging lantad sa panganib ng ating mga domestic helper, na malayo sa kanilang pamilya at walang kalaban-laban. Ang kaso ni Manang LV, na umano’y nagdusa ng matinding pisikal na pang-aabuso na humantong sa kanyang pagiging bulag, ay hindi lamang isang isyu ng hustisya kundi isang panawagan para sa mas matibay na proteksyon ng mga manggagawa.

Ang bawat detalye na inilabas sa pagdinig ay parang suntok sa dibdib, lalo na’t mariin ang pagtindig ni Manang LV sa kanyang mga paratang. Mula sa simula, ang tanong ni Senador Estrada kay Ginang France ay prangka: sinaktan mo ba si Aling LV? Ang sagot ni Ginang France ay isang mabilis at mariing “Hindi po” [00:10], na agad namang sinagot ni Manang LV ng emosyonal na pagtutol: “Sinungaling po sila, hindi po ‘yan totoo. Totoo po na sinusuntok po ako” [00:17]. Ang matibay na pagtutol na ito ng biktima ang siyang nagpabigat sa kapaligiran ng bulwagan, at nagsimula ng roller-coaster ng mga pagbabalik-tanaw at pagpapaliwanag.

Ang Kadiliman ng Paningin: Ang Paratang ng Pambubugbog

Ayon sa salaysay ni Manang LV, ang pinagmulan ng kanyang pagkadegrado ng kalusugan, lalo na sa kanyang paningin, ay ang tuloy-tuloy na pambubugbog na kanyang dinanas sa ilalim ng poder ng kanyang amo. Kinumpirma niya na ang kaliwang mata niya ay nabulag dahil sa pagsuntok ng kanyang amo at ng isang kasamahan (JM), at sinundan pa ito ng paglabo at tuluyang pagkawala ng paningin sa kanyang kanang mata [04:16]. Ang nakalulunos na kalagayan ni Manang LV ay pinatunayan pa umano ng X-ray at MRI na nagpapakita ng deform sa kanyang bungo at ilong.

Gayunpaman, pilit na pinabulaanan ni Ginang France ang lahat ng paratang. Aniya, ang mga sugat sa katawan ni Manang LV ay dahil lamang sa pagkakamot at sa kanyang “pagkabatugan” maligo—isang depensang malayong-malayo sa matinding trauma na inilarawan ng biktima [00:39]. Lalo pa siyang nagbigay ng isang implausible na teorya na ang pagiging bulag ni Manang LV ay nagsimula na bago pa siya pumasok sa serbisyo (sa taong 2019, ayon sa kanya), at pinalala lamang umano ng pakikipag-away niya sa kasamahan (JM) dahil sa paggamit ng mga gamit [02:21].

Ngunit ang teoryang ito ay agad na pinasinungalingan ni Manang LV, na nagpapatunay na noong pumasok siya noong 2017, ang kanyang paningin ay “malinaw na malinaw” [04:08]. Ang pagpapalitan ng mga salaysay tungkol sa petsa at kondisyon ng kanyang mata ay nagpahiwatig sa mga Senador ng malaking kawalan ng katotohanan sa panig ni Ginang France.

Ang Horror sa Kusina: Binitin sa Sabitan ng Karne

Sa gitna ng mga usapin tungkol sa pambubugbog at sweldo, isang nakakakilabot na detalye ang lumabas na nagpakumpirma ng di-pangkaraniwang kalupitan: ang insidente ng pagbitin kay Manang LV sa isang sabitan ng karne.

Ayon sa biktima, sa utos umano ni Ginang France (“ikaw na bahala diyan” [34:15]), siya ay binuhat at isinabit ng isang kasamahan (Ogie) sa bakal na sabitan ng karne sa kusina. Sa paglalarawan ni Manang LV, binitin siya sa pamamagitan ng leeg sa loob ng tatlong minuto [35:13]. Ang mas nagpakulo ng dugo ng mga nakikinig ay ang naging reaksyon ni Ginang France nang masaksihan ang pangyayari: “Tumatawa pa nga po siya, ‘pagpasok niya doon sa loob, papunta niya sa kwarto” [34:57]. Ang paggawa ng tortyur na ito, habang tumatawa ang amo, ay nagpapakita ng isang antas ng sadistic na pagmamalupit na hindi na normal.

Muli, itinatanggi ni Ginang France ang malaking bahagi ng insidente, at sinabing wala siyang alam sa mga nangyayari sa likod ng bahay dahil siya ay abala sa tindahan [08:13]. Ngunit ipinunto ni Senador Estrada na ang tindahan at kusina ay napakalapit (11 feet at 140 meters ang sukat, ayon kay Ginang France) at gawa lamang sa plywood ang dingding, kung kaya’t imposibleng hindi niya narinig ang anumang sigaw o kaguluhan [32:16]. Ang depensang ito ni Ginang France ay lalo lang nagpalala sa pagdududa ng komite sa kanyang kredibilidad at sa kanyang wilful denial ng pang-aabuso.

Ang Kontradiksyon ng Sweldo, Petsa, at Abogado

Bukod sa pisikal na pang-aabuso, isa ring matinding punto ng diskusyon ang usapin ng sweldo. Mariin ang pagtanggi ni Manang LV na kailanman siya ay pinasweldo ni Ginang France, mula noong 2017 hanggang sa kanyang pag-alis [18:22].

Ito ay sinalungat ni Ginang France, na nagsabing sinimulan niya umano siyang swelduhan ng P5,000 kada buwan simula Agosto 2019 [13:57]. Ngunit ang kanyang paliwanag na mababa ang sweldo dahil “pandemic” ay kinuwestiyon ni Senador Estrada, na nagpaliwanag na ang pandemya ay nagsimula pa noong Marso 2020 at wala pa noong Agosto 2019, na lalong nagpalitaw sa kalabuan ng kanyang mga detalye [14:26].

Mas nagbigay ng scandal sa pagdinig ang pahayag ni Ginang France na may balanse pang P20,000 na sweldo si Manang LV, na umano’y iniwan at sinubukan pa niyang ipahabol sa Batangas, ngunit tinanggihan ng biktima. Ang claim na ito ay mariing itinanggi ni Manang LV, na nagsabing wala siyang kahit isang kusing na tinanggap [18:57]. Sa huli, ang listahan ng “kaltas” o bawas sa sweldo ni Manang LV—na naglilista ng mga nabasag na gamit, kabilang ang P7,000 na bawas para sa isang TV—ay lalo lang nagpakita ng serye ng inconsistencies sa panig ni Ginang France [25:49].

Ngunit marahil ang pinaka-sensational na bahagi ng hearing ay ang pagkuwestiyon ni Senador Estrada sa kayang halaga ng mga abogado ni Ginang France. Nagpahayag ng pagdududa ang Senador kung paano makakakuha ang isang nagtitinda lamang ng gulay at may maliit na tindahan ng “magagaling at mga mahal” na abogado [11:39].

Taliwas sa pag-aakala ng Senador at ng madla, iginiit ni Ginang France na ang kanyang mga abogado ay “kalugar” o kababayan niya, at P10,000 lamang ang kanilang sinisingil—isang halagang kinuwestiyon ni Senador Estrada, at aniya, kung talagang alam ng mga abogado ang kalagayan nila, dapat ito ay pro bono [12:37]. Ang puntong ito ay hindi lamang nagdudulot ng pagdududa sa katayuan sa buhay ni Ginang France kundi nagpapahiwatig din na ang kanyang pagtatanggol ay hindi organic at may malaking suportang pinansyal sa likod, na lalong nagpapabigat sa kanyang kaso.

Pagtapos sa Kabanata: Ang Panawagan para sa Hustisya

Ang pagdinig ay nagtapos na may mas maraming tanong kaysa sagot. Ang trahedya ni Manang LV—ang pagkawala ng kanyang paningin, ang pagiging bulag, ang pang-aabuso, at ang kawalan ng sweldo—ay pilit na pinalabas na “normal” na pangyayari lamang, o kaya’y kasalanan ng biktima, ayon kay Ginang France.

Ngunit sa harap ng mga medical evidence, sa testimonya ng biktima, at sa pagiging inconsistent ng mga salaysay ni Ginang France, lumalabas ang matinding pangangailangan na bigyang-diin ang kaso. Ang Senate hearing ay hindi lamang tungkol sa dalawang indibidwal, kundi tungkol sa libu-libong kasambahay na nananatiling biktima ng pang-aabuso, at umaasang makakahanap ng liwanag at katarungan sa dilim. Ang kaso ni Manang LV ay isang matinding wake-up call sa lipunan, na ang proteksyon ng mga vulnerable ay isang responsibilidad na dapat gampanan ng lahat, lalo na ng ating gobyerno.

Ang pag-iimbestiga ni Senador Estrada at ng komite ay kinakailangang magpatuloy upang alamin ang buong katotohanan, hindi lamang para kay Manang LV, kundi para na rin sa lahat ng kasambahay na tahimik na nagdurusa. Kailangang matuldukan ang kaso at mabigyan ng katarungan ang isang babaeng nawalan na ng paningin at karapatan, ngunit nananatiling matatag ang loob sa paghahanap ng hustisya. Ang ating mga batas ay dapat maging espada at kalasag laban sa mga ganitong klaseng kalupitan, upang hindi na maulit pa ang kalbaryo ni Manang LV sa iba pang pamilyang Pilipino.

Full video: