LANGIT AT LUPA, LILIKHAIN! ANG NAKAKABALIW NA MGA PANGAKO AT KAKAIBANG EKSENA SA COC FILING PARA SA 2025 MIDTERM ELECTIONS

Ang paghahain ng Certificate of Candidacy (COC) ay tradisyonal na itinuturing na isa sa pinakaseryoso at pinakamahalagang yugto sa proseso ng halalan. Ito ang opisyal na hudyat ng ambisyon, kung saan inilalatag ng mga indibidwal ang kanilang pagnanais na magsilbi sa bayan at humarap sa matinding pagsubok ng demokrasya. Gayunpaman, sa bawat filing period, may mga pangyayaring hindi inaasahan, na kadalasan ay nag-iiwan sa publiko na nagtataka, natatawa, o, mas nakababahala, ay nagdududa sa katatagan ng ating sistema.

Ang paghahanda para sa 2025 midterm elections ay hindi naging eksepsiyon, lalo na sa mga eksenang naganap sa filing ng mga aspirante para sa pagkasenador. Sa pagtutok ng media, tila naging isang malaking tanghalan ang venue ng COC filing, kung saan nagtatagisan ng kakaibang pananaw, baluktot na lohika, at mga pangakong tila hinugot sa isang science fiction na pelikula ang ilang indibidwal. Ang mga pangyayaring ito, na tinawag na “blooper” ng marami, ay nagpapakita ng isang malalim at masalimuot na bahagi ng ating pulitika—ang pagdami ng tinatawag na nuisance candidates.

Ang Tagapaglikha: Pangako ng Kapayapaan, Langit, at Lupa

Sino ang makalilimot sa isang senatorial aspiranteng tila bagong gising o marahil ay hindi pa ganap na nahimasmasan, na humarap sa media taglay ang pangakong magdadala ng kapayapaan sa buong mundo? Ang aspirante na nagpakilalang si “Adam,” ay buong tapang na nagpahayag ng kanyang hangarin [00:40], ngunit ang kanyang mga salita ay unti-unting lumihis patungo sa mga pangakong hindi na abot ng makataong kakayahan.

“Gusto ko ng kapayapaan sa buong mundo,” mariin niyang sinabi, ngunit ito ay sinundan ng isang deklarasyon na tiyak na nagpatindig-balahibo sa sinumang nakarinig: “Ako si Adam. Gusto ko ipaliwanag sa inyo ang paglikha ng lupa at langit” [00:54]. Ang pag-angkin na lilikha siya ng lupa at langit ay nagdulot ng pagkalito, kaligayahan, at matinding pag-aalinlangan. Bukod pa rito, ang kanyang plataporma na isinusulong ang karapatan ng LGBTQ community ay nauwi sa maling pagbigkas, tinawag niya itong “LBG DQ” [01:01:10]. Ang mga ganitong pahayag ay nagtataglay ng isang nakababahalang tanong: Ano ang kalidad ng serbisyong maiaalay ng isang taong nangangakong lilikha ng kosmos? Ito ba ay isang manipestasyon ng desperasyon, kahinaan ng pag-iisip, o sadyang isang paraan upang makakuha ng atensiyon? Ang ganitong mga eksena ay naglalantad ng isang trahedya sa ating sistemang pampulitika, kung saan ang pinakabanal na proseso ay nagiging isang laro.

Ang Walang-Katapusang Misteryo: Ang Hari ng Lihim at ang Tagapagtanggol ng Sarili

Hindi lamang ang mga pangakong pang-kosmos ang umagaw ng pansin. Mayroon ding mga aspirante na nagdulot ng pagtataka dahil sa kanilang kakaibang motive at kakulangan sa plataporma. Isang senatorial aspiranteng tila isang karakter sa isang suspense film ang lumutang. Nang tanungin ng media kung ano ang kanyang panukalang batas sakaling siya ay manalo, siya ay ngumiti at nagpahayag na ito ay “secret lang daw muna” [02:55]. Ang malalim na dahilan daw ng kanyang pagtakbo ay ibubunyag lamang niya “Pag mananalo ako” [03:16]. Ang pagiging “pa-suspense” [03:23] ay tila isang bagong taktika sa pulitika. Sa isang bansa na uhaw sa transparency at solusyon, ang paglilihim ng plataporma ay isang malaking sampal sa mga botante na umaasa ng malinaw na direksiyon.

Higit pa rito, may isang kandidato naman na naghain ng COC na may tanging layunin: “gusto ko pong maipagtanggol po yung sarili ko” [02:14]. Ang pahayag na ito ay nakababahala. Ang pulitika ay tungkol sa paglilingkod sa bayan, hindi sa personal na kaligtasan. Ang paggamit ng isang posisyon sa Senado—na siyang gumagawa ng batas—para lamang sa pansariling depensa ay nagpapahiwatig ng matinding kakulangan sa pag-unawa sa mandato ng isang public servant. Nang tanungin kung paano kung ideklara siyang nuisance candidate (pampagulo), ang kanyang tugon ay sumasalamin sa isang pagtingin na ang batas ay hindi patas: “Unfair po sila sir hindi patas yung batas sa akin” [02:36]. Ang mentalidad na ito ay nagpapakita ng hindi pagtanggap sa proseso at sa mga tuntunin ng isang demokratikong halalan.

Ang Tamer ng Bagyo at ang Medalyon ng Sexy

Ang mga solusyon sa mga problemang pang-global ay isa pang tema na nagdulot ng malaking pagtataka. Isang aspiranteng determinadong tapusin ang pagpasok ng bagyo sa Pilipinas. Ang kanyang plataporma ay hindi tungkol sa disaster risk reduction o climate adaptation, kundi tungkol sa pagpuksa mismo sa bagyo. Ang kanyang solusyon ay isang “barkong may aparatos nalulusaw sa bagyo,” na nilagyan umano ng “counter Blade fan para kontrahin ang ikot ng bagyo,” at gagamit ng cloud seeding na susundan ng pagtira ng “asin sa kalawakan” at laser [03:39]. Habang ang pagnanais na protektahan ang bansa mula sa bagyo ay nararapat hangaan, ang kanyang iminumungkahing pamamaraan ay nag-aanyaya ng matinding pagdududa. Ang ganitong mga mithiin ay nagpapakita ng pag-asang walang batayan sa agham, na maaaring maging nakakatawa kung hindi lang ito tungkol sa isang seryosong katungkulan.

Hindi rin nagpahuli ang aspirante na si Rastaman, na nag-ugat ang kanyang plataporma sa global na pagpapa-sexy. Ayon sa kanya, ang “buong mundo daw ang nagpapa-sexy para hindi magkakasakit at para umano hindi mabuli ng ibang bansa” [01:50]. Nagdala pa siya ng “medalyon” bilang proteksyon. Ito ay isang ulit na pagtakbo, matapos siyang ideklara na nuisance candidate noong 2022 presidential elections [01:28]. Ang pagsasama-sama ng ganitong mga ideya—mula sa personal na kalusugan hanggang sa pambansang soberanya—sa isang solong plataporma ay nagpapahiwatig ng isang malaking disconnect sa pagitan ng aspirante at ng katotohanan ng pamamahala.

Nuisance Candidates: Higit Pa sa Isang Simpleng Blooper

Ang mga indibidwal na ito ay tinatawag ng Commission on Elections (COMELEC) na mga nuisance candidate o “mga pampagulo lamang sa halalan” [02:30]. Sila ay inihahain ng kanilang COC nang walang seryosong intensiyon na tumakbo, o kaya naman, dahil sa mga platapormang sadyang imposibleng maisakatuparan. Ang kanilang presensiya ay nagdudulot ng seryosong hamon sa proseso ng eleksyon.

Una, sila ay nag-aaksaya ng oras at resources ng COMELEC na sana ay nakatutok sa mas mahahalagang gawain, tulad ng paghahanda ng balota at paglilinis ng listahan ng mga botante. Ang bawat pangalan na inihahain ay nangangailangan ng masusing pagsusuri. Pangalawa, sila ay nagpapababa sa seriousness ng diskurso sa pulitika. Sa halip na pag-usapan ang inflation, employment, at kalidad ng edukasyon, ang atensiyon ng publiko at media ay naililihis sa mga nakakatawa at baluktot na ideya.

Ngunit higit sa lahat, ang pagdami ng nuisance candidates ay isang sintomas ng mas malalim na sakit sa lipunan. May ilang nagsasabing ito ay gawa ng social media na nagbibigay ng plataporma sa sinuman, habang ang iba naman ay naniniwalang ito ay desperation ng mga taong pakiramdam nila ay wala nang ibang paraan upang marinig ang kanilang tinig. Ang pag-angkin na unfair ang batas [02:36] ay nagpapahiwatig ng pag-aalala sa kawalan ng pantay na pagtingin sa mga kandidato, mayaman man o mahirap, sikat man o hindi.

Emosyon at Desperasyon: Ang Hamon sa Bawat Botante

Ang mga eksenang ito sa COC filing ay nag-uudyok ng iba’t ibang emosyon—mula sa pagtawa hanggang sa matinding pagkadismaya. Ang pagtawa ay isang natural na tugon sa pagiging absurd ng mga sitwasyon, ngunit sa ilalim ng bawat tawa ay mayroong nakatagong pagkabahala. Ang halalan ay hindi dapat maging isang sirkus; ito ay dapat na isang malalim at seryosong pag-uusap tungkol sa kinabukasan ng bansa.

Ang papel ng mamamayan ay kritikal. Habang madaling ikalat at pagtawanan ang mga blooper na ito sa social media, mas mahalaga na gamitin ang mga pangyayaring ito bilang paalala. Paalala na ang ating demokrasya ay nasa kamay ng mga botanteng may kapangyarihang maging mapanuri. Ang pagkilala sa nuisance candidates ay hindi lang tungkol sa pagtukoy sa mga may kakaibang plataporma; ito ay tungkol sa pag-iwas sa mga indibidwal na walang seryosong kakayahan, karanasan, at higit sa lahat, integridad na mamuno.

Ang 2025 midterm elections ay isang pagkakataon upang linisin ang diskurso sa pulitika. Kailangan ng mga Pilipino ng mga lider na may clear, concrete, at achievable na plataporma. Hindi natin kailangan ng pangako na lilikha ng langit at lupa, o ng barkong pampuksa-bagyo. Ang kailangan natin ay mga lider na magpapatatag sa ating ekonomiya, magpapabuti sa edukasyon, at magtataguyod ng justice at equality para sa lahat.

Tayo bilang botante, ay may tungkuling higit pa sa pag-click ng like o share sa mga nakakatawang videos. Ang tungkulin natin ay ang makialam, magtanong, at maging informed. Huwag hayaang ang circus ng eleksyon ay maging distraction sa seryosong hamon ng pamamahala. Ang pagpili ng ating mga susunod na Senador ay isang seryosong bagay. Ang tadhana ng bayan ay nakasalalay sa ating pagiging matalino at mapanuri. Tapos na ang yugto ng pagtawa; oras na para maging seryoso at maging mapagbantay sa darating na halalan.

Full video: