Ang Hukay ng Lihim: Paano Naging ‘Private Territory’ ng POGO ang Pampanga at ang Tumataginting na Pananagutan ni Mayor Alice Guo

Kasabay ng pag-iinit ng imbestigasyon laban kay Bamban, Tarlac Mayor Alice Guo, isang mas nagliliyab na usapin ang sumiklab sa karatig-probinsya ng Pampanga. Ang sunod-sunod na pagbubunyag ng mga iligal na operasyon ng Philippine Offshore Gaming Operators (POGO) ay naglalantad ng malalim na problema hindi lamang sa seguridad kundi maging sa kababalaghan ng ‘kawalan-alam’ ng mga lokal na pamahalaan (LGU) sa kanilang sariling nasasakupan.

Ang pagdinig na ipinatawag ng Sangguniang Panlalawigan ng Pampanga, sa pangunguna ni Bise Gobernador Lilia Pineda, ay naging entablado ng matitinding batikos at pagkagulat. Sa gitna ng isyu ng Lucky South 99 Outsourcing Inc. compound sa Porac, Pampanga, na ni-raid dahil sa umano’y pagiging scam farm na sangkot sa human trafficking, sex trafficking, at tortyur, ang mga opisyal ng Porac LGU ay hinarap sa isang masusing pagtatanong na nagbunyag ng seryosong lapses sa kanilang tungkulin.

Ang Pagsambulat ng Galit: Pineda vs. Porac LGU

Hindi nagpigil ng galit at pagkadismaya si Bise Gobernador Lilia Pineda nang harapin ang mga opisyal ng Porac, kabilang na si Mayor Jing Capil. Ang sentro ng kanyang pagkadismaya ay ang tila pagpapaubaya ng lokal na pamahalaan sa mga dayuhang operator na magtatag ng sarili nilang ‘estado’ sa loob ng teritoryo ng Kapampangan.

“Nag-panic ako kasi bigla na lang na-news ang Porac, kasi sa totoo lang wala kaming kaalam-alam,” pahayag ni Pineda. Ang pagtataka ay lumala nang isiwalat na ang Lucky South 99, isang malaking compound na may 46 na gusali at nakatayo sa 10-ektaryang lupa, ay tila nakakalusot sa obligasyon nito sa batas at buwis.

Ayon sa mga detalye, ang nababayarang business permit ng Lucky South 99 sa Porac ay ₱10,000 lamang kada taon, habang ang amilyar o real property tax para sa buong 10-ektaryang ari-arian ay aabot lamang sa ₱4,000 kada taon! Ang nakakabaliw na kantidad na ito ay dahil nakadeklara pa ring agricultural land ang lokasyon ng POGO compound, isang malinaw na indikasyon ng matinding kapabayaan sa tax mapping at pag-a-assess.

“Common sense lang Mayor! Lumalaki na ‘yon. Para na siyang City ang laki! Tapos hihintayin mo pa tax mapping ng probinsya bago mo itaas ang amilyar nila?” ang nagngingitngit na tanong ni Pineda. Ito ay nagpapakita ng isang malaking butas sa sistema ng LGU, kung saan ang mga malalaking negosyong may matitinding development ay nakakalusot sa tamang buwis, na nagreresulta sa pagkawala ng milyun-milyong kita para sa probinsya.

Ang ‘Garrison’ sa Loob ng Pampanga

Ang mga opisyal ng Porac ay nagpaliwanag na nahirapan silang makapasok at mag-inspeksyon sa compound, lalo na nang humigpit ang POGO. Ito ay lalong nagpalala sa pagdududa ni Bise Gobernador Pineda.

“Ikaw, Pilipino ka, Kapampangan ka, taga Pampanga ka. Hindi ka pwedeng pumasok. Anong klaseng tao sila? Pag-aari ba nila ‘yung Porac? Binigay mo ba ‘yung Porac sa kanila? Bakit parang sila ang Mayor? Bakit sila ang nasusunod?”

Ang mga salitang ito ay nagpapakita ng tindi ng pagkadismaya sa pagkawala ng awtoridad at respeto ng LGU sa kanilang sariling teritoryo. Ang compound ay inilarawan bilang isang “garison,” na may mataas na bakod, barbed wire, at German Shepherd, na nagpapahiwatig na ito ay ginawang ‘saradong kaharian’ ng mga dayuhan. Ang testimonya ng Kapitan ng Barangay Santa Cruz ay nagdagdag sa sense of isolation at lack of access na tila kinukunsinti ng LGU.

Bukod pa rito, nabanggit na sa aplikasyon para sa business permit, dalawa o pitong empleyado lamang ang nakadeklarang nagtatrabaho sa napakalaking investment na ito. Isang malaking red flag na hindi umano pinansin ng licensing officer ng munisipyo. Ang pagdududa ay lalong lumaki nang hindi man lang nagawa ng LGU na i-require ang Lucky South 99 na magsumite ng kopya ng kanilang lisensya mula sa PAGCOR, na nagpapahintulot sa kanila na umasa na lamang sa website ng ahensya.

Ang Pinawalang-Bahalang Babala ng Pulisya

Isa pang matinding lapse na nabunyag sa pagdinig ay ang pagbalewala ng Porac LGU sa mga intelligence report at pormal na kahilingan ng Philippine National Police (PNP). Ayon sa mga rekord, nagpadala ng sulat ang PNP noong Agosto 2023 at muli noong Marso 2024 upang humingi ng tulong at assistance sa pag-iinspeksyon ng POGO dahil sa mga sumbong ng ilegal na aktibidad tulad ng money laundering, kidnapping, at iba pang mararahas na kaso.

Gayunpaman, ang joint inspection team ng LGU, na isinagawa pagkatapos lamang pumutok ang isyu sa Bamban, ay tanging nakatutok lamang sa drainage at environmental permits (o kawalan nito). Ang tanong ni Pineda ay tumimo: “Hindi mo ba nakita ‘yung mga illegal niya sa loob? Wala kang nakita? Hindi ‘yung building lang ang sinilip mo?” Ang pulis, na humihingi ng tulong upang tingnan ang illegal activities sa loob, ay tila napilitang mag-inspeksyon ng drainage, isang gawain na dapat ay para sa engineer at menro.

Ang kawalan ng due diligence ng Porac LGU sa pag-uugnay sa PNP at pagkalap ng intelligence ay nagresulta sa pagkabuo ng isang safe haven para sa mga kriminal, na nagdulot ng malaking pinsala sa reputasyon ng Pampanga bilang business-friendly province.

Ang Hinaing ng Kapampangan Business Sector

Hindi lamang mga opisyal ng gobyerno ang nabahala. Si Rene Romero, past president ng Pampanga Chamber of Commerce (PAMCHAM), ay nagpahayag ng malalim na pag-aalala.

“Kami po ay nagugulat at medyo nag-aalala sa mga nangyayari,” ani Romero. Ang pagkadismaya ng business community ay nakatuon sa dalawang punto: ang kriminalidad na nagaganap, at ang kawalan ng benepisyo ng POGO sa mga Kapampangan. Ipinunto niya na walang Kapampangan ang nakikinabang sa mga POGO hub, at lalong walang business mula sa Pampanga ang nagsu-supply ng materyales o serbisyo sa mga dambuhalang compound.

Ang kanilang pangunahing hiling ay matapang: “Hinihingi po sana namin kung pwede magdeklara kayo na bawal ang POGO dito sa ating probinsya, whether legal or illegal.” Ang business community mismo, na dapat ay pro-investment, ay nanawagan na ng total ban, batay sa karanasan na kahit ang legal na POGO ay nagiging illegal sa kalaunan.

Ang Tumataginting na Kaparusahan ni Mayor Alice Guo

Samantala, habang nagaganap ang mainit na pagdinig sa Pampanga, patuloy na gumugulong ang kaso ni Mayor Alice Guo. Ibinunyag ng Presidential Anti-Organized Crime Commission (PAOCC) na nakatakda na silang magsampa ng kaso laban kay Guo sa susunod na linggo.

Ang kasong kakaharapin ni Mayor Guo ay “serious at non-bailable,” na may kaugnayan sa umano’y ilegal na aktibidad sa POGO compound sa kanyang bayan. Ayon kay PAOCC Spokesperson Winston John Casio, ang pangalan at pirma ni Guo ay nakita sa napakaraming opisyal na dokumento na may kaugnayan sa POGO compound. Ang katibayang ito ay nagpapalakas sa claim na siya ay may direct involvement at hindi lamang isang bystander sa nagaganap na eskandalo.

Panawagan para sa Pambansang Aksyon

Ang mga pangyayari sa Porac at Bamban ay nagsisilbing wake-up call sa buong bansa. Hindi lamang ito usapin ng krimen at paglabag sa batas, kundi pag-atake sa soberanya at rule of law ng Pilipinas. Ang pagpapabaya sa tungkulin, pagbalewala sa intelligence reports, at ang tila pagkalugmok sa kapangyarihan ng dayuhang negosyo ay naglalagay sa reputasyon ng mga lokal na pamahalaan sa malaking peligro.

Kinakailangan ang agarang audit at re-assessment ng lahat ng business permits at real property taxes ng mga POGO at foreign-owned na establishment sa buong Pilipinas. Ang mga opisyal na pinatunayang nagkulang sa due diligence at nagpabaya sa kanilang tungkulin ay dapat papanagutin. Kung hindi makukuha ng isang alkalde ang nararapat na respeto sa sarili niyang teritoryo, nangangahulugan lamang na kailangan ng pambansang interbensyon upang ipagtanggol ang dangal ng Pilipino at bawiin ang kapangyarihan mula sa mga dayuhang tila naging ‘hari’ na sa ating bayan.

Ang panawagan ng PAMCHAM na i-ban ang POGO sa Pampanga, at ang pagpapakita ng tindi ng batas laban kay Mayor Guo, ay malinaw na mensahe: ang Pilipinas ay hindi isang playground para sa illegal operations at ang sinumang nasa posisyon na magtatangka o magpapabaya ay hindi makalulusot sa armas ng hustisya. Ang laban kontra POGO ay laban para sa pagbawi ng ating dignidad at teritoryo.

Full video: