Sa gitna ng patuloy na banta ng kalikasan at mga suliraning panlipunan, isang nakakakilabot na “prophesiya” mula sa isang pastor sa Amerika ang mabilis na kumalat sa social media. Ang babalang ito ay hindi lamang nagdulot ng takot at agam-agam, kundi nag-ugat din sa isang seryosong teolohikal na pagtatalo hinggil sa tunay na kahulugan ng ‘idolatry’ at ng ‘pagsamba sa dios-diosan.’

Ang kontrobersiya ay nagsimula nang magbigay ng pahayag si Pastor Perez Indy, isang African pastor mula sa Yasua Gospel Commission, kung saan mariin niyang iginiit na daranas ang Pilipinas ng matinding kalamidad—isang malawak na baha o bagyo na lulunod sa lahat ng kabahayan, at ang pag-iyak ng Pangulo—sa loob ng mga buwan ng Nobyembre at Disyembre. Hindi pa siya tumigil doon. Nagbabala rin si Pastor Indy hinggil sa mga bundok tulad ng Mount Apo at Mount Banahaw, na umano’y maghahanda sa pagputok o pagyanig na magdudulot ng pagguho ng lupa at pagbagsak ng mga bato sa mga kabahayan.

Ang nakakalungkot na punto ng kanyang babala? Ang lahat ng ito ay parusa raw ng Diyos dahil sa talamak na ‘idolatry’ na sinasabing umiiral sa Pilipinas, partikular ang pagsamba sa mga rebulto at sagradong imahen na matatagpuan sa Simbahang Katoliko. Ayon sa pastor, kailangan daw itapon na ang mga imahen at istatwa dahil ito ang ugat ng malaking kasawian ng bansa.

Ang “Mababaw” na Pagtingin at ang Katolikong Tugon

Ang ganitong kaisipan ay mariing kinontra at binigyang-linaw ni Bro. Wendell Talibong, o kilala bilang si Father Darwin, isang paring Katoliko na nagbigay ng malawak at masalimuot na paliwanag, gamit ang Catechism of the Catholic Church (CCC). Iginiit ni Father Darwin na ang pag-uugnay ng trahedya sa pagsamba sa rebulto ay isang “very shallow” na pag-unawa sa ‘idolatry.’

Ayon kay Father Darwin, mahalagang unawain ng lahat ang opisyal na turo ng Simbahan, na nagpapaliwanag na ang idolatry ay hindi lamang limitado sa sinaunang paganismo, o sa pagsamba sa mga istatwa. Sa esensya, ang tunay na idolatry, batay sa aral ng CCC, ay ang “human tendency to substitute created things for the creator” [06:30]. Ito ang ugat ng lahat ng iba pang anyo ng pagsamba sa dios-diosan.

Idineklara niya na walang sinumang Katoliko ang sumasamba sa imahen bilang Diyos. Ang mga sagradong imahen ay mga representasyon lamang—mga paalala ng mga banal na tao at ni Kristo—na nagdadala sa atin upang sumamba sa Iisang Tunay na Diyos. Binanggit pa niya ang aklat ng Exodo (25:17-25), kung saan si Yahweh mismo ang nag-utos na gumawa ng rebulto ng mga kerubin, isang anghel, upang magsilbing sentro ng kanyang presensiya sa Ark of the Covenant, patunay na hindi ipinagbabawal ng Diyos ang paggamit ng mga sagradong larawan [14:05].

Gayunpaman, ang paglilinis ni Father Darwin sa Simbahan ay nagbigay-daan sa mas malalim na paghahanap sa sarili. Kung hindi ang mga rebulto ang tunay na dios-diosan, ano ang mga makabagong idolo na mas mapanganib, na siyang tunay na ugat ng mga problemang panlipunan at espirituwal ng Pilipinas?

Ang Apat na Mukha ng Idolatry sa Makabagong Mundo

Base sa turo ng Simbahan at sa komento ni Father Darwin, lumalabas na ang idolatry ay may apat na pangunahing anyo na lumalason sa puso ng tao—na mas matindi ang pinsalang dulot kaysa sa kontrobersyal na pag-atake sa mga istatwa.

1. Ang Idolatry ng Pera, Kapangyarihan, at Materyalismo (Mammon)

Ang isa sa pinakamalaganap na anyo ng idolatry ay ang pagsamba sa pera at kapangyarihan, o Materyalismo [40:29]. Idiniin ni Father Darwin na ang “disorder desire for money” ang nagdudulot ng “perverse effects” sa lipunan. Dito pumapasok ang korapsyon, ang pandarambong, at ang paglalagay sa sariling interes bago ang kapakanan ng tao.

“Kita niyo yung mga politiko durakot, idolatry din yun,” mariing pahayag ni Father Darwin [08:33]. Ang mga pinsalang dulot ng baha at pagguho ng lupa, na siyang sentro ng “prophesiya,” ay mas madalas na bunga ng political idolatry—ang pagsamba sa kapangyarihan at paggamit ng pera bilang pamantayan ng lahat, na nagreresulta sa hindi maayos na flood control at iba pang pangangailangan ng tao [40:47].

Nakalulungkot, sa panahong ito, marami ang sumasamba sa tinatawag na Mammon—kung saan ang kayamanan, ginhawa, at pagkonsumo ang nagiging pinakamataas na kabutihan sa buhay [40:29]. Ito ang idolatry ng having (magkaroon) kaysa sa kalayaan ng being (maging).

2. Ang Idolatry ng Sarili (Atheism at Secularism)

Ang pangalawang anyo ay ang paglalagay sa sarili bilang diyos, na tinatawag na atheism at secularism [30:17]. Ito ay modernong anyo ng idolatry, hindi ang pagyuko sa rebulto, kundi ang pagyuko sa human pride—ang pagpapalit sa Diyos ng sariling rason, kapangyarihan, at kalooban [31:41]. Ang sikat na linyang “Ako bahala diyan” o ang paniniwalang ang sarili ang pinakasentro ng katotohanan (human autonomy) ay isang pagpapakita ng pagsamba sa sarili.

“This is a modern form of idolatry, not bowing to status but to human pride,” paliwanag ni Father Darwin. Ito ang pagpapatuloy ng sinaunang tukso mula sa Genesis (3:5): “You will be like gods” [32:06]. Ang idolatry na ito ay isang espirituwal na karamdaman na sumisira sa dignidad ng tao, dahil tayo ay nilikha sa larawan ng Diyos at tinawag na Siya lamang ang sambahin [24:18].

3. Ang Diktadurya ng Relativism (Isang Krisis sa Espiritu)

Ang isa pang malalim na anyo ng idolatry ay ang tinawag ni Pope Benedict XVI na dictatorship of relativism [33:11]. Ito ay ang paniniwalang walang absolute truth—na ang tanging batayan ng katotohanan ay ang kung ano ang pinaniniwalaan ng isang indibidwal o kultura para sa sarili niya.

“When nothing is true, power becomes the only measure of right and wrong” [36:41]. Sa diktadurya ng relativism, ang sariling ego at desires ang nagiging sukatan ng lahat. Kapag nawala ang obhetibong katotohanan, ang sinumang makapangyarihan ay maaaring magdikta kung ano ang tama o mali. Ang moralidad ay nagiging usapin na lamang ng negosasyon, at ang kalayaan, katarungan, at pag-ibig ay hindi na kayang panatilihin ng isang lipunang walang sentro.

Ito ay isang matinding krisis sa espirituwal na ugat ng makabagong mundo. Ang pananampalataya sa Kredo ng Simbahan ay binibansagan ng fundamentalism, samantalang ang relativism—ang pagpapaanod sa bawat win of doctrine—ang itinuturing na katanggap-tanggap na pamantayan [37:28].

4. Ang Idolatry ng Superstition

Panghuli, ngunit hindi huli, ay ang idolatry na nakatago sa anyo ng superstition [26:24]. Ito ay ang pag-aangat sa mga ritwal, bagay, o pormula na para bang mayroon itong kapangyarihan, hiwalay sa kalooban ng Diyos [28:43]. Ito ay ang pagbibigay ng magical power sa mga gawain o bagay.

Ang delikado rito ay maaari pa itong mangyari kahit sa loob ng Banal na Gawain. Ayon sa Simbahan, maging ang mga debosyon, pagdarasal, o paggamit ng mga sakramental (tulad ng rosaryo o imahen) ay nagiging superstition kung ginagawa lamang ito nang mechanically o para sa selfish ends [29:30], at HINDI nakaugat sa interior disposition o panloob na pagbabago.

Halimbawa, ang pagsusuot ng medalyon o pagdarasal ng Rosaryo, na para bang ito ang “garantiya ng tagumpay” nang walang pananampalataya at pagtitiwala sa grasya ng Diyos at walang pagbabago sa ugali, ay itinuturing na superstition, at samakatuwid, isang anyo ng idolatry [29:40], [48:22].

Ang Hamon: Pagsamba sa Nag-iisang Tunay na Diyos

Sa pagtatapos ng kanyang paglilinaw, inulit ni Father Darwin na ang problema ng idolatry ay hindi limitado sa Pilipinas lamang. Ang mga anyo ng idolatry na ito—materyalismo, pagmamataas, relativism, at pamahiin—ay umiiral sa buong mundo, bago pa man dumating si Kristo [20:15], [26:59].

Dahil dito, ang solusyon sa parating na babala (kung totoo man) ay hindi ang pagtapon sa mga sagradong imahen. Ang tunay na sagot ay ang pag-o-orient ng puso at pagpapatupad ng unang utos [42:51]: “You shall worship the Lord your God and him only shall you serve” (Matthew 4:10).

Ang tunay na relihiyon ay hindi lamang ang pag-iwas sa mga idolo, kundi ang ganap na pagdidirekta ng puso sa Diyos. Ang pananampalataya ay nangangahulugang pagtitiwala sa Diyos ayon sa Kanyang pagpapakilala, hindi ayon sa ating imahinasyon. Kailangan nating iluhod ang ating sarili sa Kanya at simulan ang araw na nakasentro ang lahat sa Kanya, hindi sa cellphone, sugal, o sariling ambisyon [43:36].

Ang bawat isa ay may pagkakataong sumamba sa “dios-diosan.” Ang pera, trabaho, bisyo, sarili, at maging ang asawa o anak ay maaaring maging idolo kung sila ang nagiging sentro ng buhay, sa halip na ang Panginoon [44:24].

Ang huling panawagan ay isang paalala: Ang pananampalataya ang pundasyon ng lahat ng katuwiran at kaligtasan. Kailangan nating i-presenta ang ating mga plano sa Diyos, at tanggapin na “To God’s be all the glory” [46:22]. Ang ating puso ay magiging balisa at hindi mapakali, tulad ng sabi ni St. Augustin, hanggang sa ito ay magpahinga at manahan lamang sa Panginoon [46:48].

Sa halip na magpatalo sa takot at sa mababaw na akusasyon, mas mainam na pagnilayan natin ang tunay na turo ng Simbahan at hanapin ang mga “idolo” na tunay na nakatago sa ating mga puso, na siyang humahadlang sa atin upang mamuhay nang may dignidad at pananampalataya. Ito ang tunay na babala na dapat nating paghandaan at sugpuin sa ating sarili at sa ating bansa.