Si Jimmy Santos. Ang simpleng pagbanggit pa lamang sa kanyang pangalan ay nagdudulot ng ngiti at pag-alaala sa mga dekada ng tawanan, kalokohan, at, siyempre, sa kanyang iconic line na “I love you all, three times a day!” Kilala siya bilang isa sa mga haligi ng pinakamatagal na noontime show sa kasaysayan ng telebisyon sa Pilipinas, ang Eat Bulaga! Sa loob ng halos apat na dekada, nanatili siyang isang matatag at mapagbigay na presensya sa bawat tanghalian ng pamilyang Pilipino.

Ngunit sa likod ng kanyang mapagpatawang persona ay nakatago ang mga kuwento ng matinding pagsubok, tagumpay, at, higit sa lahat, isang malalim na kalungkutan. Sa isang tapat at emosyonal na panayam kay Toni Gonzaga sa programang Toni Talks, inilantad ni Tito Jimmy ang kanyang buhay matapos ang tuluyang pag-alis sa araw-araw na trabaho sa telebisyon—isang yugto na hindi niya inakala na darating. Ang kanyang mga pagbabahagi ay hindi lamang isang simpleng salaysay ng karera; ito ay isang gintong aral sa pagsisikap, pag-asa, at pananatiling humble sa gitna ng kasikatan.

Mula sa Court patungo sa Silver Screen: Ang Pangarap na Nabago

Bago pa man siya naging Jimmy Santos, ang comedy actor na kinilala ng bansa, isa siyang athlete na nabubuhay at humihinga para sa basketball. Nagsimula siyang maglaro noong sampung taong gulang pa lamang [02:52], at sa kanyang isip, wala siyang ibang pangarap kundi maging isang propesyonal na manlalaro.

“Wala akong iniisip no kung hindi basketball,” matatag niyang pahayag [04:03]. Ang kanyang talento ay nagdala sa kanya sa Jose Rizal College (JRC), kung saan nagpatuloy ang kanyang karera sa sports [03:27]. Ang pinakatamis na sandali ay noong 1972, nang mag-champion ang kanilang koponan, ang Rizal Heavy Bombers, sa NCAA [03:53]. Sa loob ng court, nagpakita na siya ng likas na hilig sa pagpapatawa—siya na ang pinakakomedyante sa team [05:34], isang senyales na tila nakatakda na ang kapalaran niya sa ibang larangan.

Ang kanyang pagpasok sa showbiz ay hindi sinadya; ito ay dumating sa pamamagitan ng kanyang unang pag-ibig—ang basketball. Nadiskubre siya dahil sa sports [04:16], at ang kanyang unang karanasan ay bilang isang extra na gumanap bilang player sa pelikula ni Fernando Poe Jr. (FPJ) [04:22].

Ang Luha sa Mata at ang P200 na Hindi Nabayaran

Ang sinumang titingin kay Jimmy Santos ngayon ay makakakita ng isang taong may matatag na karera, ngunit ang kanyang pinagdaanan sa simula ay sadyang nakakabigla at puno ng kalungkutan.

Nagsimula siya bilang isang character actor na kumikita lamang ng ₱200 kada araw bilang extra [07:18]. Sa panahon na iyon, ang halagang iyon ay napakahalaga na, ngunit ang masakit ay ang kawalan ng kasiguraduhan. Ibinahagi ni Tito Jimmy ang isang masakit na karanasan kung saan naghintay siya ng sweldo sa araw ng Biyernes, ngunit nang idineklara na next week na lamang ang bayaran, gumuho ang kanyang mundo.

“Umiiyak ako, may luha ako sa mata, hindi ako makauwi ng bahay,” [07:34] emosyonal niyang pag-alala. Ang pagtulo ng luha na ito ay nagpapakita ng matinding laban sa buhay na hinarap niya. Ang isang taong itinatago ang sarili sa likod ng ngiti ay dumaan sa matinding kalungkutan at desperation—isang kuwentong bihira niyang ibinabahagi.

Pero bakit niya ipinagpatuloy ang pag-aartista sa halip na bumalik sa basketball? Ang sagot niya ay simple, ngunit malalim: “Kasi nga unang-una pag-aartista masaya, kumikita ka, tapos marami ka pang nagiging kasama, kaibigan, director, assistant director, writers” [07:54]. Ang fulfillment at ang bagong pamilya na nahanap niya sa industriya ang nagtulak sa kanya upang ipagpatuloy ang kanyang karera. Isang tao ring nagbigay sa kanya ng malaking tiwala ay si Mr. Victor Rosario ng Viva Films, na nag-launch sa kanya bilang solo star sa pelikulang I Love You Three Times a Day (1988) [06:05].

39 na Taon ng Dedikasyon at ang Pait ng Paghahanap

Ang kanyang pagpasok sa Eat Bulaga! ay nagsimula bilang isang guest player [04:58], at hindi nagtagal ay naging isa na siyang permanenteng host. Sa loob ng 39 na taon, nakilala siya sa kanyang kakayahan sa improvisation o impronto [02:24]. Ang punchline at biglaang pagpapatawa ang kanyang naging tatak, isang kasanayan na itinuro rin niya sa mga kasamahan.

“Dapat marunong akong sumagot sa mga punchline,” ang payo niya, na nagpapakita ng kahandaan at mabilis na pag-iisip na kinakailangan sa kanilang trabaho [02:14]. Dahil sa kanyang karanasan at presensya, kinilala siya ni Toni Gonzaga bilang father figure sa Eat Bulaga! [02:08].

Ngunit ang oras ay hindi mapipigilan. Sa kanyang edad na 76 [00:27], natural na dumating ang pagbabago. Hindi man siya pormal na nag-resign, inamin niyang kailangan na niyang tanggapin ang katotohanan na ang isang senior citizen ay hindi na pwedeng sumabay sa mabilis na takbo ng programa [09:03].

Ang pagbabagong ito ay nagdulot ng labis na kalungkutan. Matapos ang halos apat na dekada ng araw-araw na pagpasok sa studio, ang biglang pagtigil at pagtatanghalian na lang sa bahay ay isang malaking adjustment.

“Malungkot ako. Syempre hinahanap-hanap ko eh. Kasi gusto mo yung trabaho mo eh,” [09:41] malungkot niyang sabi. Ang pagkawala ng kanyang nakagawiang trabaho ay isang pagkawala ng bahagi ng kanyang pagkatao, isang patunay kung gaano niya kamahal ang kanyang propesyon. Ang kanyang pagiging dedikado ay naging aral para sa kanyang mga anak, na dapat ay galingan at maging dedicated sa pinapasukan nilang hanapbuhay [10:11].

Ang Viral na Pangingisda at ang Gintong Aral

Matapos ang kanyang pagretiro sa araw-araw na trabaho, si Tito Jimmy ay tumuloy sa Pampanga [11:09]. Gayunpaman, muli siyang naging sentro ng atensiyon online nang mag-viral ang kanyang mga vlog sa Canada, kung saan makikita siyang nangangalakal ng mga bote at lata, at nagbebenta ng mga balut at kwek-kwek sa lansangan [11:18, 12:22].

Dahil dito, marami ang nag-akala na naghihirap na siya at napilitan siyang maghanap ng bagong trabaho. Ngunit mariin niyang nilinaw ang isyu. Ang mga vlog na ito ay hindi nagpapakita ng kanyang kasalukuyang trabaho, kundi mga content na ibinase niya sa mga karanasan niya noong bata pa siya [12:51].

Ang layunin niya sa likod ng mga vlog na ito ay hindi upang kumpirmahin na siya ay naghihirap, kundi upang magbigay-inspirasyon. “Kung maaari meron akong camera paggising ng umaga, pwede kong i-vlog na yung sarili ko eh,” [17:07] aniya. Ang kanyang mensahe ay simple: huwag sumuko. “Dapat lumaban ka eh. Tuloy-tuloy pa rin ang laban” [11:00].

Ang kanyang pananaw sa buhay ay nakatuon sa kasipagan at pananatiling may good intentions. “Basta masipa ka lang, masikap ka, wala kang iniisip na masama sa kapwa mo. Ganun lang kasi ganyan lang talaga eh. Pero ngayon bukas wala eh. Hindi ka pwedeng tumigil doon sa wala. Kailangang laban” [13:20]. Ang paglaban at pananampalataya sa sariling kakayahan ang tanging daan upang makamit ang tagumpay.

50 Taon ng Pag-iibigan sa Gitna ng Tukso

Sa kanyang personal na buhay, si Tito Jimmy ay isa ring halimbawa ng pagiging matatag. Ikinasal siya noong 1979 [14:50], at sa halos 50 taon, nanatili siyang tapat sa kanyang asawa sa kabila ng lahat ng tukso na dala ng showbiz.

“Ang daming temptation sa showbiz,” pag-amin niya [15:18]. Lalo na noong kabataan niya, kung saan siya ay sikat, matangkad, at may pera, natural na lapitan siya ng mga tukso [15:25]. Ngunit ang kanyang payo ay hindi lamang para sa mag-asawa, kundi para na rin sa kinabukasan ng mga bata. Ang pagtatagal ng isang relasyon ay nangangailangan ng pananatili, hindi ang basta-bastang paghihiwalay sa unang konting problema [15:10].

Sa ngayon, bagamat siya ay living alone sa Pampanga [14:21], habang ang kanyang asawa ay nasa Calgary para mag-alaga ng apo, nananatiling matatag ang kanilang pamilya.

Para kay Jimmy Santos, ang pinakamalaking tagumpay sa kanyang karera ay hindi ang mga box-office hit o ang haba ng kanyang pananatili sa telebisyon, kundi ang respeto na ibinibigay sa kanya ng mga kasamahan at ng publiko.

“Kahit saan ako makita, ang kinatutuwa ko… tito Jim ‘yan,” [01:00] masaya niyang sabi. Ang pagkilalang ito, na walang halong pagkukunwari, ang happy memory na lagi niyang binabalik-balikan. Ito ang kanyang legacy—ang manatiling Jimmy Santos sa isip, sa gawa, at sa mabuting hangarin [16:47].

Ang buhay ni Jimmy Santos ay isang bukas na aklat ng pagpupunyagi. Mula sa pagtulo ng luha dahil sa kakarampot na kita, sa matinding kalungkutan ng pag-alis sa trabahong minahal niya, hanggang sa paggamit ng kanyang nakaraan upang magbigay-inspirasyon, ang comedy icon na ito ay nagbigay ng isang malakas na mensahe: Huwag kang titigil; Laban lang! [13:31]

Ang kanyang katatagan at dedikasyon ay nagpapatunay na ang tunay na halaga ng isang celebrity ay hindi nakikita sa spotlight lamang, kundi sa kanyang kakayahang maging tao sa kabila ng kasikatan, at ang kanyang pagnanais na manatili bilang Jimmy Santos, the name you can trust. [17:46]

Ang kuwento niya ay isang paalala na ang bawat ngiti ay may pinagdaanan, at ang bawat tagumpay ay may katumbas na sakripisyo. Ngayon, sa kanyang pag-iisa sa Pampanga, patuloy siyang nagbibigay-inspirasyon, habang umaasa na magkakaroon pa ng mas maraming birthdays to come [17:26]. Ang kanyang pamana ay mananatili, tatlong beses sa isang araw, at higit pa.