Sa isang mundong binubuo ng mga digital na anino at walang-pangalang mga akusasyon, ang katotohanan ay naging isang premyo na madaling agawin at mahirap ipagtanggol. Ang pinakabagong sentro ng kontrobersya: ang batang aktres na si Jillian Ward at ang beteranong businessman at politiko na si Chavit Singson. Ang kanilang mga pangalan ay biglang naging magkakabit sa isang “blind item” [00:30] na mabilis kumalat, nag-aapoy sa bawat sulok ng social media na may isang pamilyar na kuwento—isang “young actress” at ang kanyang “sugar daddy” [00:30].

Agad na umugong ang mga bulungan, at ang mga bulungan ay naging sigaw. Si Jillian Ward, ang isa sa pinakamaliwanag na bituin ng kanyang henerasyon, at si Chavit Singson, isang bilyonaryo na ang pangalan ay laging napapalibutan ng intriga [00:37]. Para sa marami, lalo na sa mga tagahanga ng aktres, ang balita ay isang “malabis na ikinagulat” [00:45]. Isang tanong ang nabuo: Paano at bakit?

Ang sagot, ayon sa mga “source” na nagpapakalat ng kuwento, ay simple at gasgas na: Pera. Ang narrative na “pinatulan ni Jillian si Chavit” [00:58] ay mabilis na ikinabit sa yaman at kapangyarihan ng negosyante [02:43]. Ito ay isang kuwento na kasingtanda ng mismong showbiz—ang batang babae na may pangarap at ang matandang lalaki na may kakayahang tuparin ito. Ngunit, sa panahong ito ng mabilisang impormasyon, ang kuwento ay hindi na kailangan ng patunay; kailangan lang nito ng traksyon.

At doon nagkamali ang mga “source.” Hindi nila inaasahan na si Jillian Ward ay hindi mananahimik na lamang at magiging biktima.

Sa kanyang pagharap sa beteranong host na si Boy Abunda, sa programang “Fast Talk with Boy Abunda,” nagbigay si Jillian ng isang pahayag na kasing-linaw ng kristal at kasing-tigas ng bakal. “Tito Boy, ito na po ‘yung first and last time na I’ll speak about this,” [01:30] simula niya, na naglatag ng hangganan laban sa walang-tigil na pag-atake.

“Pero never ko po siya nakilala. Never ko po siya na-meet. Never ko siya nakausap. Never po kaming nagkita,” [01:37] mariin niyang paglilinaw. Ang bawat “never” ay isang dagok sa kredibilidad ng mga taong nagtatanim ng istorya. Sa loob ng ilang segundo, sinubukan ni Jillian na burahin ang mga buwan ng haka-haka sa pamamagitan ng isang diretsong pagtanggi. Para sa kanya, ang kaso ay sarado na.

Ngunit ang pinakamatalas at pinakamahalagang bahagi ng kanyang depensa ay ang sumunod. Nang tanungin tungkol sa mga “resibo” o katibayan na maaaring ilabas laban sa kanya, nagbitiw si Jillian ng isang hamon na sumasalamin sa ating kasalukuyang panahon.

“Kaya nga po sinasabi ko po, kung meron po sila nung sinasabi nilang CCTV footage, ilabas po nila. Huwag lang AI.” [01:51]

Sa maikling pangungusap na iyon, inilipat ni Jillian ang diskurso. Hindi na lamang ito tungkol sa isang “young actress” at isang “sugar daddy.” Ito na ngayon ay tungkol sa integridad ng ebidensya sa panahon ng “Artificial Intelligence” o AI. Kinilala niya ang bagong sandata ng paninira: ang deepfake, ang AI-generated na imahe at video, na kayang lumikha ng “katotohanan” mula sa wala. Ang kanyang “huwag lang AI” ay hindi lamang isang depensa; ito ay isang akusasyon. Ito ay isang paalala sa publiko na ang “seeing is believing” ay matagal nang namatay.

Subalit, ang kultura ng “chika” ay isang halimaw na mahirap patayin. Kahit gaano kalakas ang pagtanggi ni Jillian sa pambansang telebisyon, ang mga “source” ay hindi natinag. Ayon sa mismong video na nag-uulat ng kanyang pagtanggi, “tila wala namang lusot si Jillian Ward” [02:07].

Dito pumapasok ang mas mapanganib na aspeto ng tsismis. Ang tagapagsalaysay sa video ay nag-ulat na “ngayong araw nga ay usap-usapan ang paglabas ng isang video umano” [02:14], na nagpapakita diumano kina Jillian at Chavit sa isang “private place” [02:14]. Ito raw ang “resibo” na magpapatunay ng lahat.

Ang lohika ng mga “source” ay nakakabahala: “Hindi lalabas ang isyung ito kung walang katotohanan at walang basehan,” [02:29] ayon sa maraming netizens na sinisipi ng tagapagsalaysay. Ito ang klasikong palasiya ng “kung walang usok, walang apoy.” Ngunit sa digital na mundo, ang “usok” (smoke) ay madaling magawa. Isang click lang, isang edit, isang malisyosong post, at ang usok ay kakalat na na parang isang tunay na sunog, kahit na walang apoy na pinagmulan.

Ang narrative ay pilit na ibinabalik sa isang gasgas na motibo. Ang “kapangyarihan” at “kayamanan” [02:43] ni Singson laban sa imahe ni Ward. Ito ay isang malalim na sexistang trope: na ang isang matagumpay na batang babae ay hindi maaaring magkaroon ng kanyang posisyon dahil sa talento at sipag, kundi dapat ay may isang makapangyarihang lalaki sa likod nito. Ang akusasyon ay hindi lamang naglalayong sirain ang kanyang reputasyon, kundi pati na rin ang kanyang pinaghirapan.

Ang tunay na trahedya sa eskandalong ito ay hindi ang tsismis mismo, kundi ang pinsalang idinudulot nito. Ang mga “blind item” at hindi kumpirmadong “source” ay hindi lamang mga simpleng libangan; ang mga ito ay mga sandata. Sa bawat pag-share, sa bawat comment na naniniwala agad, ang mga ito ay nagdudulot ng tunay na pinsala sa buhay ng isang tao. Apektado ang mental health, ang pamilya, ang mga kontratang pinaghirapan, at ang tiwala ng publiko.

Si Jillian Ward ay nasa isang posisyon na hindi niya ginusto. Napilitan siyang ipagtanggol ang kanyang sarili laban sa isang kalaban na walang mukha—isang “source,” isang “blind item,” isang “video” na hindi pa nakikita ng marami pero hinuhusgahan na.

Ang kanyang ginawang pagharap ay isang mahalagang aral. Sa isang banda, mayroon tayong isang publikong pigura, si Jillian Ward, na nagbigay ng kanyang pangalan at mukha sa kanyang pagtanggi, handang managot sa kanyang mga salita sa harap ng milyon-milyong manonood. Sa kabilang banda, mayroon tayong mga anino—mga “source” na nagtatago sa dilim, nagbibitaw ng mga paratang nang walang anumang pananagutan.

Sa huli, ang laban na ito ay hindi na lamang sa pagitan ni Jillian Ward at ng mga “source.” Ang laban na ito ay nasa pagitan ng katotohanan at ng artipisyal na katotohanan. Ito ay isang pagsubok para sa publiko: Sa kanino tayo maniniwala? Sa isang babaeng matapang na humarap at nagbigay ng kanyang panig, o sa mga bulungan na pilit sumisira sa kanya dahil lamang ito ay isang mas “interesanteng” kuwento?

Ang hamon ni Jillian na “huwag lang AI” ay isang hamon din para sa ating lahat. Sa pagkonsumo natin ng balita at tsismis, may responsibilidad tayong maging mas mapanuri, mas kritikal, at mas makatao. Dahil kung hindi, lahat tayo ay magiging biktima ng isang mundong mas pinipili pa ang nakakagulat na kasinungalingan kaysa sa simpleng katotohanan.