Sa Gitna ng Sigwa ng Katotohanan: Ang PDEA Leaks at ang Maalab na Depensa ni Senador Bato Dela Rosa

Sa mga nagdaang linggo, ang Senado ng Pilipinas ay naging sentro ng mainit at nakakabiglang pagbubunyag, matapos sumambulat ang tinaguriang “PDEA Leaks”—isang sensitibong dokumento na nag-uugnay sa mga matataas na personalidad, kabilang na si Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. at ang Diamond Star ng Philippine Cinema na si Maricel Soriano, sa mga alegasyon ng paggamit ng ipinagbabawal na gamot. Ang isyu ay hindi lamang naging sanhi ng ingay sa social media kundi nagbunsod din ng isang malawakang imbestigasyon sa ilalim ng pamumuno ni Senador Ronald “Bato” dela Rosa, bilang Chairman ng Senate Committee on Public Order and Dangerous Drugs.

Ngunit higit pa sa mga nakaka-alarma at kontrobersyal na nilalaman ng dokumento, ang pagdinig ay humantong sa isang showdown ng mga personalidad at pulitika. Sa isang panayam at press conference kasunod ng pagdinig, mariin at may emosyong ipinagtanggol ni Senador Bato dela Rosa ang kanyang sarili at ang integridad ng imbestigasyon laban sa mga paratang na naglalayong baluktutin ang tunay na diwa ng kanyang mandato. Sa wikang tapat at walang takot, hinarap niya ang isang lipunang gutom sa katotohanan, ngunit napapalibutan ng fake news at political maneuvering.

Ang Pagsabog ng Katotohanan at ang Banta sa Whistleblower

Ang ugat ng kasalukuyang sigwa ay si Jonathan Morales, ang dating PDEA Agent na buong tapang na tumayo at nagbigay ng kumpirmasyon sa awtentisidad ng PDEA Pre-Operation Report na kumalat sa publiko. Ang dokumento, na sinasabing naglalaman ng impormasyon tungkol sa surveillance at casing operations na isinagawa noong 2012, ay nagbigay ng kalituhan at agam-agam sa bansa dahil sa mga pangalang binanggit nito.

Para sa marami, si Morales ay isang bayani. Ayon pa sa isang international lawyer, nararapat lamang na bigyan ng sapat na proteksyon si Morales [01:45], dahil sa matibay niyang paninindigan at conviction [02:01]. Sa mata ng mga sumusuporta sa kanya, ang kanyang testimonya ay nagpapakita ng “organikong ugali ng isang tunay na bayani ng bayan” [02:16]. Ang sambayanang Pilipino, aniya, ay nagpapasalamat sa kanyang pagiging isang “dakilang whistleblower” [02:44].

Ngunit ang paglabas sa katotohanan ay may malaking kapalit. Direkta itong ibinunyag ni Morales sa Senado—tinangka siyang pigilan sa pagdalo sa pagdinig, at mas matindi pa, sinabihan umano siya na malalagay sa alanganin ang kanyang buhay [03:02]. Ang nakakabiglang bahagi? Ang babala raw ay nanggaling kay First Lady Liza Araneta Marcos. Ang ganitong pagbubunyag ay hindi lamang nag-iwan ng matinding shock sa publiko kundi nagbigay diin din sa totoong panganib na kinakaharap ng mga naglalakas-loob magbunyag ng sensitibong impormasyon, lalo na kung ang mga sangkot ay nasa pinakamataas na posisyon sa gobyerno [02:35]. Ang panawagan para sa proteksyon ni Morales ay naging isang sigaw ng pag-aalala para sa kaligtasan ng isang indibidwal na naglalayong ilabas ang katotohanan.

Ang Pambibira at ang Walang-Kutob na Depensa ni Bato

Habang abala ang komite sa pag-usig sa katotohanan, sumulpot naman ang isang political storm mula sa hanay ng oposisyon. Direkta siyang binira ni dating Senador Antonio Trillanes IV, na nagsabing ang hearing ay bahagi lamang ng isang destabilization plot laban kay Pangulong Marcos, at si dating Pangulong Rodrigo Duterte raw ang “utak” ng nasabing plot [03:31, 03:40].

Ang akusasyong ito ay matindi at personal na hinarap ni Senador Bato dela Rosa. Sa harap ng media, buong tindi niyang itinanggi ang paratang, idinidiin na wala siyang intensiyong magpagamit sa sinuman—kahit pa kay dating Pangulong Duterte, na nagpahayag ng buong tiwala sa kanya [00:09].

“Alam mo si Trillanes, naging senador ‘yan, ‘di ba? At alam niya na walang pwedeng makapag-dikta dito sa Senado kung anong dapat gawin. Bakit sinasabi ‘yan na inutusan ko, nakita ko na inutusan ako?” pagdepensa ni Bato, halatang inis sa paratang [03:49, 04:00].

Para kay Bato, ang akusasyon ay “nakakahiya” [04:05]. Siya ay nanumpa na hindi siya kailanman nagpapagamit at hindi siya pwedeng gamitin. Bilang Chairman ng komite, kanyang trabaho at mandato na panatilihin ang objectivity sa pagdinig [04:22]. “I have to maintain the objectivity in the conduct of this hearing because alam kong dalawang nag-uumpugang pader dito, maipit tayo,” paliwanag niya [04:22].

Maging si Pangulong Duterte, aniya, ay hindi kailanman tumawag o nagdikta sa kanya kung ano ang dapat gawin sa imbestigasyon [05:58]. “Cross my heart, hope to die, tamaan ako ng kidlat ngayon kung ako’y tinawagan ni President Duterte,” pagdidiin niya, na nagpapakita ng kanyang franka at honesty [06:08]. Buong tapang niyang sinabi na kung si Trillanes ay nagpagamit noon sa kanyang partido para siraan ang kalaban sa pulitika, “Huwag ako. I can never be used” [06:15, 06:29].

Taliwas sa pagiging destabilizer ni Trillanes, inilarawan ni Bato ang kanyang sarili bilang isang “rightist” at isang “stabilizer” [06:36, 07:04]. “I want a stable government. I want a stable dispensation. Ayoko po na masira ‘yung ating gobyerno. Kung masira ating gobyerno, masira ang pamumuhay, ‘di ba?” [07:10]. Ang kanyang agenda, aniya, ay walang iba kundi ang katotohanan patungkol sa PDEA Leaks at ang paghinto sa leakage ng mga sensitibong dokumento, hindi ang pagpabagsak sa rehimeng Marcos [11:23].

Ang Tunay na Mandato: Batas, Hindi Pagkukulong

Isa sa pinakamahalagang punto na idiniin ni Senador Bato dela Rosa ay ang tunay na layunin ng kanyang imbestigasyon. Bagama’t ang PDEA Leaks ay nag-ugat sa mga alegasyon ng droga, binigyang diin niya na ang pagdinig ay ginagawa in aid of legislation [18:15]. Ang pangunahing pokus ay hindi ang pagpindot o pag-akusa sa sinuman para sa paggamit ng droga, kundi ang pagbalangkas ng mga bagong batas o pagpapalakas ng kasalukuyan upang parusahan ang leakage ng mga classified documents [18:39].

“Ano na ‘yung nakita natin? Dagdagan ‘yung punishment, ‘yung penalty doon sa mga tao na gumagawa ng leakage ng mga classified documents,” paliwanag niya [18:49]. Kinikilala niya na ang kasalukuyang batas ay tila walang masyadong “ngipin” pagdating sa isyu ng document leakage [19:10].

Samantala, hinggil sa alegasyon ng paggamit ng droga laban kay Pangulong Marcos, naging maingat at realistiko si Bato. Aniya, ang ebidensya ay “very far from, very very far to be proved” [09:33]. Ito ay nag-ugat lamang sa isang pre-ops report na hindi natuloy ang operasyon [09:45]. “Hindi nga natuloy ang operasyon. Bakit sabihin kaagad na mapin-down mo ‘yung Presidente diyan?” [09:56]. Ang sirkulasyon ng impormasyon sa publiko ay hindi sapat upang ikundena ang sinuman, lalo na ang isang Pangulo [10:08].

Ang Kumpirmasyon ni Maricel Soriano at ang Pag-iingat ni Bato

Ang highlight ng pagdinig ay ang pagdalo ni Maricel Soriano, ang aktres na sinasabing kasangkot sa ulat. Bagama’t mariin niyang itinanggi ang mga alegasyon ng paggamit ng droga, may isang mahalagang detalye ang kanyang kinumpirma na nagbigay ng credibility sa pahayag ni Morales.

Inamin ni Soriano na ang condo unit sa Rockwell, na binanggit sa pre-ops report bilang sentro ng casing at surveillance noong 2012, ay kanya [12:46, 17:13]. Ang pag-amin na ito ay, ayon kay Bato, “adds credence to the claim of Morales na siya talaga gumawa noon” [17:31]. Kinumpirma ni Soriano na siya ang occupant ng Unit 46 ng Rockwell noong panahong iyon [12:58].

Ngunit bakit tila hindi “dine-inan” ni Bato si Soriano sa isyu ng droga? Ipinaliwanag niya na hindi niya nais na maging ruthless Chairman [17:05]. Ayon sa batas, si Soriano ay may karapatang magbigay ng denial [16:29]. Dahil information lang naman ang hawak nila at walang ebidensya na sasalungat sa pagtanggi niya, hindi niya ito masyadong pinilit. Ang importante ay nakumpirma ang unit na siyang nagpapatunay na may batayan ang pre-ops report [17:31].

Hinaharap ng Imbestigasyon at ang Matibay na Paninindigan

Sa huli, ang pagdinig sa PDEA Leaks ay hindi lamang tungkol sa droga, kundi isang pagsubok sa integridad at moral compass ng mga opisyal ng gobyerno.

Ang imbestigasyon ay nagpapatuloy pa. Inaasahan pang ipapatawag ang management ng Rockwell at ilang dating opisyal ng PDEA [12:28, 13:14].

Sa usapin naman ng politika, may mga nag-aalala na ang pag-iimbestiga ay magpapatindi sa banggaan ng mga pro-Duterte at anti-Marcos na paksyon [25:17]. Ngunit nananatiling kumpiyansa si Bato na hindi ito hahantong sa mas masamang sitwasyon, dahil siya mismo ay walang hidden agenda [25:31].

Sa huling pagtatapos, ipinahayag ni Senador Bato dela Rosa ang kanyang buong paninindigan sa tungkulin. “I serve at the pleasure of the people, the Filipino people… Gusto ko lang naman mag-serve. Ang akin lang naman is gampanan habang in-elect niyo ako bilang senador at chairman ng public order committee, gampanan ko ‘yung aking mandato” [26:09].

Para kay Bato, trabaho lang ito. Walang personalan. Walang pulitika [28:08, 28:17]. Ang kanyang sworn duty ay imbestigahan ang isyung ito, at gagawin niya ito nang may moral compass at objectivity, anuman ang maging epekto nito sa kanyang kinabukasan sa pulitika [26:54, 27:40]. Ang sigwa ng katotohanan ay patuloy na umiikot, at ang bansa ay nakatutok, nag-aabang sa huling paglabas ng liwanag.

Full video: