“Ako ang Gumawa ng Report”: Dating PDEA Agent, Pinanumpaan sa Senado ang Sikretong Drug Report nina PBBM at Maricel Soriano; Pinangalanan ang Nagpigil sa Operation

Sa isang pagdinig sa Senado na nagdulot ng matinding pagkabigla at nagpaliyab ng pambansang diskusyon, pormal na nanindigan si dating Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) Agent Jonathan Morales, sa ilalim ng panunumpa, na totoo at otentiko ang mga kumakalat na confidential documents—tinaguriang “PDEA Leaks”—na nag-uugnay sa kasalukuyang Pangulong Ferdinand ‘Bongbong’ Marcos Jr. at Diamond Star Maricel Soriano sa paggamit ng ilegal na droga noong taong 2012.

Sa pamamagitan ng kanyang detalyadong patotoo, ipinakita ni Morales ang mukha ng katapangan sa harap ng tila organisadong pagtatanggi at paglilihis ng atensyon. Ang kanyang salaysay ay hindi lamang nagpapatunay sa pag-iral ng sensitibong pre-operation report laban sa mga personalidad na ito kundi naglalantad din ng matitinding banta at gawa-gawang kaso na kanyang kinaharap bilang ‘sukli’ sa paghahanap niya ng katotohanan.

Ang Pagsabog ng Katotohanan sa Araw ng Pagdinig

Agad na sinimulan ni Jonathan Morales ang kanyang patotoo sa pamamagitan ng pag-ako sa responsibilidad sa likod ng kontrobersyal na dokumento. Mariin niyang sinabi na siya mismo ang “gumawa mismo personal” [05:29:00] ng pre-operation report at surveillance report na ibinunyag ng vlogger na si Maharlika. Ang dokumentong ito, na tinalakay sa pagdinig ng Senate Committee on Public Order and Dangerous Drugs, ay tumutukoy sa isang target na operasyon laban sa “kilalang political personalities” at mga taga-showbiz [01:32:00] dahil umano sa pagiging positibo sa droga.

Ayon kay Morales, ang impormasyon ay nagmula sa isang confidential informant (CI) noong 2012, sa loob mismo ng PDEA Office [01:58:00]. Ang CI umano ang nagbigay ng impormasyon na gumagamit ng pinagbabawal na gamot sina PBBM (noon ay senador) at Maricel Soriano sa isang unit sa Rockwell.

Ang pag-amin ni Morales ay naging sementong patunay sa gitna ng matinding pagtatanggi ng PDEA. Paliwanag niya, ang pagpapatotoo sa kanyang lagda at sa pagkakagawa ng report ay mahalaga para sa authentication ng dokumento, lalo na’t ngayon ay kumalat na ito [03:22:00].

Ang Pader ng Pagtatanggi: Bakit Nawawala ang mga Dokumento?

Habang naninindigan si Morales sa katotohanan ng mga ulat, mariin namang itinanggi ni PDEA Director General Moro Lazo ang pag-iral ng mga ito sa rekord ng ahensya. Ngunit may matibay na paliwanag si Morales.

“Ang totoo po niyan, Talagang wala talaga [sa record] dahil itong operation na ito, hindi naman natuloy,” [04:22:00] paliwanag ni Morales. Ang mga dokumentong kanyang ginawa, kabilang ang pre-operation report at Authority to Operate, ay nandoon mismo sa Intelligence Investigation Service (IIS) folder kasama ng iba pang classified informations [04:31:00].

Ayon kay Morales, nang ma-relieve silang halos lahat ng ahente sa IIS dahil sa isang hiwalay na kaso (extortion case na kalaunan ay na-exonerate naman sila), hindi na sila nakabalik sa opisina at naiwan ang mga case folders [06:37:00]. Ang pagtataka pa niya, imbes na alamin at imbistigahan ang nilalaman ng mga dokumento, nagmistulang abogado pa umano ni Pangulong Marcos si Director General Lazo [11:04:00], na siniraan pa siya sa publiko.

Dito na ibinunyag ni Morales ang posibleng dahilan ng pagkakapigil sa operasyon, na konektado sa mga nakatataas sa gobyerno noong panahong iyon. Ayon sa kanya, sinabihan siya ng kanyang dating boss na si Asik Gadapan, na huwag na itong ituloy dahil “ayaw ng taas.” Allegedly, binanggit pa ni Gadapan ang pangalan ni dating Executive Secretary Paquito Ochoa [02:38:00] na siyang nag-utos na huwag ituloy ang operasyon. Ang pagpapabaliwala sa operasyon ay tila isang malinaw na cover-up na naglalayong protektahan ang mga maimpluwensyang personalidad.

Ang Ebidensya at ang Pinakamalaking Panganib: Ang Confidential Informant

Hindi lang puro report ang laman ng case folder—mayroon ding deposition of witness at limang piraso ng computer print-out ng litrato [08:25:00] na nagpapakita ng akto ng paggamit ng ilegal na droga.

Ayon kay Morales, ang CI mismo ang nagdala at nagpresenta ng mga litrato mula sa kanyang cellphone. Ang mga larawan ay nagpapakita ng “humihitit talaga” at “nag-aayos nung linya nung ano no nung white powdery substance” [01:08:00] na kinilala niyang iyon ang mga target na personalidad.

Nagtaka ang mga nagtatanong kung sino ang CI at kung bakit nagkaroon siya ng access sa pribadong aktibidad. Sa huling bahagi ng panayam, na may matinding pag-aalangan, ibinunyag ni Morales na ang CI ay maaaring isang tao na may access sa mga personalidad—pero hindi niya sinabi kung ito ay isang kapwa alta sosyedad o isang “kasambahay.” [03:19:00]

Ang matinding pag-iingat ni Morales ay nag-ugat sa takot na manganganib ang buhay ng CI. “Pag inano ko po, mamamatay po [ang confidential informant],” [03:19:00] matinding pahayag ni Morales, na nagpapahiwatig ng tindi ng kapangyarihan ng mga taong sangkot. Sa kasalukuyan, hindi alam ni Morales kung buhay pa ang kanyang informant [07:09:00]. Ang katuwiran niya: dahil sa social media leak, tiyak na alam na ng sindikato ang panganib. Ang mga litrato at affidavit ng CI ay nananatili sa case folder [02:26:00], at hinamon niya ang mga naghahanap ng katotohanan na ito ang hanapin.

Ang Hamon at ang Personal na Panganib ni Morales

Ang paglantad ni Morales ay hindi naging madali. Ayon sa kanya, tinanong pa siya ng kanyang maybahay [02:41:00] kung totoo ba ang mga balita. Sinabi niya na totoo, at pumili siya sa pagitan ng magsinungaling o magsalita ng totoo, at pinili niya ang huli: “Mas mapapahamak ako pag magsinungaling ako.” [02:49:00]

Ang kanyang paglantad ay may kaakibat na matinding personal na panganib. Mariin niyang binanggit na patuloy siyang ginigipit ng mga gawa-gawang kaso na inihain ng mga tauhan ng PDEA [01:21:00], lalo na ang mga in-appoint ng mga opisyal na konektado sa administrasyon noon.

Dahil sa matinding pagdududa, banta, at paninira, hayagang pinangalanan ni Morales ang kasalukuyang Punong Ehekutibo bilang kanyang posibleng kalaban. “Wala naman akong alam na ibang tao na pupwedeng mag- [arm] laban sa akin kundi mismo si Pangulong Bongbong Marcos,” [05:56:00] buong tapang na sinabi ni Morales, dahil aniya, ito ay konektado sa kanyang ginawang pag-iimbestiga laban dito.

Sa pagtatapos ng kanyang testimonya, nagbigay si Morales ng matinding hamon kay Pangulong Marcos Jr. Upang patunayan ang kanyang inosente at supilin ang duda ng sambayanan, “Dapat Patunayan niyo [ang inosente] sa pamamagitan ng ano no ng pagharap sa sa Senate investigation or pagssubmit sa sarili niyo sa isang ah scientific method. Ito po yung ano no mag-undergo siya ng hair follicle drug testing.” [05:57:00] Ang hair follicle test ay isang mas tumpak na paraan upang matukoy ang drug use sa mas mahabang panahon.

Ang Koneksyon sa Batangas Drug Haul: Isang Sistema ng Kapalpakan?

Hindi lang ang “PDEA Leaks” ang tinalakay sa pagdinig. Sa isang punto, tinalakay din ang kontrobersyal na P9.6 bilyong shabu haul sa Alitagtag, Batangas. Ginagamit ni Morales ang kanyang expertise bilang dating ahente ng droga upang himayin ang mga legal na kapalpakan sa operasyon.

Kinuwestyon ni Morales ang proseso at legalidad ng operasyon, lalo na nang mag-iba-iba ang pahayag ng mga awtoridad—mula sa “by chance” [01:18:00] na checkpoint discovery hanggang sa “Intel Driven.”

Iginiit ni Morales na ang paghahanap sa isang checkpoint ay dapat sumusunod sa plain view doctrine [01:01:00], na nangangahulugang ang awtoridad ay maaari lamang tingnan ang kung ano ang nakikita sa kanilang paningin. Hindi aniya maaaring malaman na shabu ang isang bagay “hanggang dumaan yan sa proseso sa ah laboratoryo,” [01:16:00] na nagpapahiwatig ng malaking kapalpakan sa Batangas haul na wala pang chemistry report [01:05:00] ay high-grade na agad.

Ngunit ang pinakakontrobersyal na punto ay ang malaking pagkakaiba sa timbang. Ayon sa ulat, umaabot sa 600 kg na shabu ang umano’y nawawala o may diperensya sa timbang [01:07:00]. Ang ganitong kalaking discrepancy ay malinaw na nagtataas ng tanong tungkol sa integridad ng operasyon at ng mga opisyal na sangkot.

Ang kanyang pagsusuri sa Batangas haul ay nagpapalakas sa kanyang testimonya, na nagpapakitang may matibay siyang kaalaman sa SOP (Standard Operating Procedure) ng ahensya. Ipinahihiwatig ng dalawang isyu—ang PDEA Leaks at ang Batangas haul—na may mas malaking problema sa sistema ng pagpapatupad ng batas, kung saan ang mga legal na proseso ay madaling balewalain o manipulahin upang protektahan ang mga maimpluwensya o takpan ang kapalpakan.

Konklusyon: Ang Duda ng Taumbayan at ang Tawag sa Katotohanan

Ang patotoo ni Jonathan Morales ay hindi lamang isang flashback sa kontrobersya noong 2012 kundi isang salamin din ng kasalukuyang estado ng katotohanan sa bansa. Habang itinuturing ng PDEA ang dokumento bilang hindi nag-e-exist, pormal na itong ipinanumpa ni Morales sa harap ng Senado, na ginawa itong part of the record ng mataas na kapulungan ng Kongreso.

Ang isyung ito, na tila sinubukan pang ilihis ang usapan sa paghahanap sa leaker kaysa sa nilalaman ng leak [01:32:00], ay nag-iwan ng matinding duda sa isipan ng taumbayan. Gaya ng sinabi ni Morales, hangga’t “nananahimik ang presidente, nandiyan ‘yang duda na ‘yan.” [02:02:00]

Ang panawagan para sa hair follicle drug test ay nananatiling isang matapang at direktang hamon para sa Pangulo upang patunayan ang kanyang kalinisan at muling makuha ang tiwala ng publiko. Ang sakripisyo ni Morales, at ang panganib na kinakaharap ng kanyang confidential informant, ay nagpapaalala sa lahat na ang katotohanan ay may matinding presyo, at ang paglaban para rito ay patuloy na nagaganap sa gitna ng kapangyarihan at pagtatakip.

Full video: