P612.5 Milyong Confidential Funds, Nilustay sa Gym Bags at Acknowledgment Receipts: Sino si ‘Mary Grace Piattos’ at Bakit Magkaiba ang Pirma ni ‘Kokoy Villamin’?

Ni: Ang Koponan ng Inyong Content Editor

Isang malaking eskandalo ang muling umukit sa kasaysayan ng pamahalaan, na naglantad ng tila walang-ingat at kapansin-pansing paggasta sa pondo ng taumbayan. Sa isang mainit na pagdinig sa Kongreso, unti-unting nabuksan ang kabanata ng P612.5 Milyong Confidential and Intelligence Funds (CIF) na ginamit ng Office of the Vice President (OVP) at Department of Education (DepEd), na parehong pinamumunuan ni Bise Presidente Sara Duterte. Ang mga detalye na lumabas ay hindi lamang nagdulot ng pagkabigla, kundi nag-udyok ng malalim na pagdududa sa integridad ng proseso ng liquidation at ang pag-iingat sa napakalaking halaga ng salapi.

Ang mga mambabatas, sa pangunguna nina Congressman Zia Alonto Adiong at Chairman Romeo Akop, ay hindi makapaniwala sa ipinakitang mga dokumento, lalo na nang matuklasan ang mga pangalang tila kathang-isip lamang at ang paraan ng pagdadala ng pera na parang eksena sa isang pelikula—hindi sa isang tanggapan ng gobyerno. Ang mga pagdududa ay pumutok na tila isang boma, na nagbabanta na wawasak sa tiwala ng publiko sa mga opisyal na pinagkatiwalaan ng kanilang buwis.

Ang Misteryo ng Resibo: Sino si ‘Mary Grace Piattos’?

Ang ugat ng pagduda ay nakasalalay sa mahigit 4,500 acknowledgement receipts na tanging ginamit upang i-liquidate ang pinagsamang P612.5 Milyong confidential funds (P500M sa OVP at P112.5M sa DepEd). Ayon sa Commission on Audit (COA), ang mga resibong ito ay walang kalakip na official receipt o anumang patunay ng pagkakakilanlan (proof of identity) ng mga benepisyaryo, maliban sa mga pangalan at pirma.

Dito nagsimula ang serye ng nakakagulat na pagtuklas. Isang pangalan ang umagaw sa atensyon ng komite: “Mary Grace Piattos.” Matapos magtanong at magberipika, napag-alamang hindi makita ang pangalang ito sa database ng Philippine Statistics Authority (PSA) para sa live birth, marriage, o death certificates [02:28:36]. Para sa mga mambabatas, ito ay isang malinaw na indikasyon ng ghost recipient o isang taong hindi totoong umiral, subalit nakatanggap ng pondo ng gobyerno. Ang sitwasyon ay naging napakaseryoso kung kaya’t nag-alok pa ng P1 Milyong gantimpala ang ilang kongresista sa sinumang makapagpapatunay na totoong tao si Mary Grace Piattos at buhay siya [10:46:16].

Hindi pa natapos ang misteryo. Isang pangalang “Kokoy Villamin” (o Koko Bamin/Villamin) naman ang lumabas sa acknowledgement receipts ng parehong OVP at DepEd [01:41:41]. Ngunit sa pagsusuri, ang dalawang pirma sa magkaibang resibo ay hindi magkapareho. Nagtanong si Congressman Adiong sa kinatawan ng COA kung gaano ka-highly unlikely na mayroong dalawang taong magkapareho ang pangalan (may same spelling at same first name and last name) na tumanggap ng pondo mula sa dalawang magkaibang ahensya na parehong pinamumunuan ng iisang tao, at nagpapakita ng magkaibang pirma. Ang sagot: “Highly unlikely” [01:54:14]. Ang mga receipt na ito, na siyang tanging batayan para sa liquidation, ay nagpapakita ng malaking kakulangan sa kredibilidad at nagbubukas ng baha ng tanong tungkol sa tamang paggamit ng pera.

Sa kabuuan, ipinaliwanag ni Congressman Adiong na mayroong 2,670 acknowledgement receipts mula sa OVP at 1,830 mula sa DepEd, na walang kalakip na invoices, official receipts, o proof of identity ng mga benepisyaryo [08:50:39]. Ang tanging justification sa paggamit ng P612.5 Milyon ay ang mga acknowledgement receipts na ito [07:26:07]. Ang sitwasyong ito ay nagdulot ng matinding pagdududa, dahil nagbibigay ito ng malawak na posibilidad para sa pang-aabuso, ayon sa mambabatas [30:18].

Ang Malamig na Kuwenta ng Mainit na Pera: Ang Pagsalo ng Cash

Subalit, ang pinakamalaking nakakagulat at nakababahalang rebelasyon ay ang paraan ng pag-withdraw at pagdadala ng pondo. Ang P125 Milyong confidential fund ng OVP, at P37.5 Milyong confidential fund ng DepEd, ay dinala sa opisina sa pamamagitan ng cold cash at hindi sa bank transfer o check na may tamang audit trail.

Apat na beses nag-withdraw ng tig-P125 Milyon ang OVP sa Land Bank, sa pamamagitan ng Special Disbursing Officer (SDO) na si Miss Gina Acosta [04:11:44]. Samantala, tatlong beses naman nag-withdraw ang DepEd ng tig-P37.5 Milyon sa Land Bank, sa pamamagitan ni Mr. Edward Fara [02:27:51].

Dito naimbitahan ang mga kinatawan ng Land Bank. Mismong ang mga Land Bank manager ay nagpatotoo na ang mga transaksyong ito ay unusual o hindi karaniwan. Ipinaliwanag ni Ms. Nita Camposano, isang department head ng Land Bank, na ang cash in vault level sa kanilang branch ay karaniwang umaabot lamang sa P5 hanggang P6 Milyon, at may maximum na P10 Milyon [36:06]. Ang pag-withdraw ng P37.5 Milyon, o lalo na ang P125 Milyon, ay nangangailangan ng reservation isa o dalawang araw bago ang encashment upang maihanda ang pera [38:09].

Ang tanong na nagpalaki ng usapan: Paano dinala ang napakalaking halaga ng cash?

Inilahad ng Land Bank representative na si G. Abaya na ang P125 Milyong cash, na dinala sa opisina ni Ms. Acosta, ay kailangan i-bag sa tatlo hanggang apat na malaking gym bags o duffel bags [59:00]. Ang P37.5 Milyon naman ng DepEd ay dinala sa dalawang gym bags [01:22:48].

Ang Land Bank, ayon sa kanilang kinatawan, ay walang memorandum of agreement (MOA) sa OVP o DepEd para sa paggamit ng armored vehicle [50:40]. Ang pera ay over-the-counter na ibinigay, na nag-iwan ng buong responsibilidad sa SDO. Mas naging matindi ang pagdududa nang umamin ang mga opisyal ng OVP na wala silang personal na kaalaman sa security arrangement ng P125 Milyon, at walang patunay kung dinala ba ito pabalik sa opisina [01:04:14].

“It will be physically impossible for someone of the same build as Attorney Sanchez to carry one duffel bag by herself,” pahayag ni Cong. Garin [01:15:27], na nagpapahiwatig na si SDO Gina Acosta, na inilarawan na nasa mid-50s at katamtaman ang build, ay hindi kayang buhatin ang P125M na cash nang nag-iisa [01:15:10]. Ibig sabihin, may mga kasama siyang hindi man lang nasubaybayan ng Land Bank.

Idiniin ni Cong. Garin na ang opisina ni SDO Acosta ay isang maliit na cubicle lamang at shared with other staff, at walang sapat na vault o safe na makakapag-imbak ng P125 Milyon [01:02:17]. Ang paggamit ng napakalaking halaga ng pera sa ganito ka-walang-ingat na paraan ay tinawag na “reckless and carefree” ng mambabatas [01:22:08].

Ang Biglang Atras: 11 Araw para sa P125M

Isa pang isyu na nagpahiwatig ng tila minadaling paggasta ay ang kaso ng P125 Milyong confidential fund para sa 2022 ng OVP.

Ayon kay Attorney Lynn Sanchez ng OVP Finance Division, ang notice of cash allocation (NCA) para sa pondong ito ay natanggap noong Disyembre 13, 2022, at na-withdraw ang cash noong Disyembre 20, 2022—11 araw bago matapos ang taon, na kasama pa ang mga holiday [01:38:00].

Tinanong ni Cong. Akop kung bakit minadali ang pag-withdraw at pag-encash ng buong halaga. Ang implikasyon: Ginawa ito upang obligate ang pondo at hindi na ito maibalik sa National Treasury [01:39:45].

“In 11 days, five of which are holiday… you have to come up with transactions… something must be wrong somewhere,” giit ni Cong. Akop [01:44:40], na hindi makapaniwala na ginamit ang P125 Milyon sa loob lamang ng 11 araw.

Ang OVP Finance officer, sa kanyang sagot, ay umamin na hindi niya alam ang actual utilization at ang tanging batayan niya ay ang joint circular na nagbibigay ng kaluwagan sa paggasta kahit matapos ang Disyembre 31. Subalit, para sa mga kongresista, ang pag-amin ng finance officer na siya mismo ay “amazed” sa bilis ng paggasta ng P125 Milyon ay nagpapakita ng kawalang-kontrol sa pananalapi ng opisina, na tila nagpapahiwatig ng isang systemic failure sa pagbabantay ng pondo [01:42:00].

Ang Panawagan para sa Katotohanan: Subpoena sa mga Tellers at Guards

Dahil sa mga pagdududa at kakulangan sa sagot mula sa mga opisyal ng OVP at Land Bank, nagkaisa ang komite sa pagpasa ng mga mosyon upang magpatawag ng mas direktang ebidensya at mga saksing makakapagbigay linaw:

Imbitahan ang mga Tellers at dating Branch Manager:

Ipatawag ang mga Land Bank teller na nag-release ng pera, pati na rin ang dating Land Bank branch manager, si Ms. Violeta Constantino [01:07:45]. Nais nilang tanungin kung sino ang mga kasama ni Ms. Acosta at kung paano nai-release ang napakalaking cash.

Hingin ang Logbook at CCTV:

Ipinag-utos ang paghingi ng

duty guard logbook

at ang

CCTV footage

ng pag-withdraw mula sa Land Bank [01:01:10]. Bagamat sinabi ng bangko na 90 araw lamang ang

retention period

ng CCTV [01:35:48], nanatiling bukas ang mosyon upang alamin kung may iba pang

record

na makakapagbigay patunay.

Ang mga hakbang na ito ay nagpapakita ng seryosong pag-usig ng Kongreso sa mga opisyal na pinapamahalaan ang Confidential Funds. Ang mga katanungan tungkol kay “Mary Grace Piattos,” ang double entry ni “Kokoy Villamin,” ang apat na gym bags ng cash, at ang tila minadaling paggasta ay hindi lamang isyu ng accounting. Ito ay isang malalim na krisis sa tiwala ng publiko. Ang P612.5 Milyon ay hindi lamang numero—ito ay buwis ng taumbayan na sana ay ginamit sa mas matitinding pangangailangan ng bansa. Ang susunod na pagdinig ay inaasahang maglalantad ng mas maraming katotohanan, sa likod ng malalaking duffel bag at mga resibong walang pirma. Ang malalim na pagbusisi na ito ang susi upang maibalik ang accountability at transparency sa lahat ng ahensya ng gobyerno.

Full video: