Nagngangalit ang social media, nagising ang publiko, at nabalot ng intriga ang bansa matapos kumalat ang balitang isang seryosong pahayag umano mula sa administrasyong Marcos ang naglalantad ng mabibigat na akusasyon laban sa pamilya Duterte. Sa isang panayam kay Undersecretary Atty. Claire Castro, sinabi niyang panahon na raw upang humarap ang mga dating nasa kapangyarihan sa mga isyung matagal nang ibinubulong ng publiko—at ngayon ay binibigyang-lakas sa harap ng kamera.

Ayon kay Atty. Castro, may mga dokumento at ulat mula sa iba’t ibang organisasyon—kabilang ang Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP)—na dating nag-ugnay kay Rodrigo Duterte sa mga parangal na tumuligsa sa umano’y laganap na korupsiyon noong panahon niya sa Malacañang. Sa isang lumang pahayag ani Castro, sinabi umano ni Duterte na “corrupt” siya at “nagnakaw,” bagama’t hindi malinaw ang konteksto ng naturang pahayag at matagal na ring pinagtatalunan ang tunay na ibig sabihin nito.

Sinamahan pa ito ng mga kontrobersyang muling binuhay ngayong lumalakas ang tensyon sa politika. Sa mga nagdaang taon, paulit-ulit na lumutang ang isyu tungkol sa umano’y pagtaas ng malalaking proyekto sa ilalim ng administrasyong Duterte—lalo na sa sektor ng imprastraktura—kung saan sinasabing lumobo ang pondo para sa flood control projects ngunit hindi umano tumugma ang kalidad ng outputs sa laki ng inilaang budget.

Nagpaliyab pa sa usapan ang kumalat na larawang nag-ugnay kay dating Pangulong Duterte sa isang personalidad na hinahanap ngayon ng mga awtoridad dahil sa mga kaso ng katiwalian na may kaugnayan umano sa parehong sektor ng flood control projects. Bagama’t walang pinal na konklusyon mula sa korte, ito ay nagdagdag ng apoy sa isang usaping matagal nang pinagdedebatehan.

Hindi rin ligtas sa kontrobersiya ang ilang miyembro ng pamilya. Si Vice President Sara Duterte ay matagal nang inuugnay sa isyu ng confidential funds noong panahon niya bilang Education Secretary. Ang pondo, na dapat sana’y ginamit para sa seguridad at intelligence operations ng kagawaran, ay naging sentro ng debate matapos kwestiyunin ang bilis ng paggastos at kakulangan ng detalye tungkol dito.

Si Paolo “Pulong” Duterte naman ay patuloy na kinakaladkad sa mga lumang alegasyon tungkol sa drug smuggling, Davao group issues, at umano’y anomalya sa flood control projects sa kanyang lungsod. Wala pang pinal na hatol ang alinman sa mga kasong ito, ngunit gaya ng maraming personalidad sa politika, ang anino ng mga paratang ay hindi madaling iwanan.

Maging si Sebastian “Baste” Duterte, alkalde ng Davao City, ay hindi nakaligtas sa matitindi at madalas ay mapanuyang kritisismo. May ilang komentaryo online na tinuturing siyang “absent mayor,” at pinupuna ang umano’y kakulangan niya sa aktibong pamumuno—mga puna na nananatili pa ring batay sa pananaw ng kritiko at hindi sa opisyal na ulat.

Sa kabuuan ng panayam kay Atty. Claire Castro, binigyang-diin niya na ang kasalukuyang pangyayari ay hindi lamang simpleng hidwaan sa politika. Ayon sa kanya, maaaring ito raw ay panahon ng “pagtutuos” kung saan ang dating makapangyarihang pangalan ay inuulan ng tanong. Ngunit tulad ng lahat ng alegasyon sa pampublikong arena, kailangan pa rin itong dumaan sa proseso, ebidensya, at tamang paglilitis bago magkaroon ng pinal na hatol.

Gayunpaman, hindi maitatangging malaki ang epekto nito sa komunidad online. Sunod-sunod ang litanya ng mga opinyon—may naniniwala, may pumupuna, may nagtatanggol, at may nanawagan ng patas na imbestigasyon. Isang komento nga ng isang netizen ang nag-viral:
“Filipinos are waking up. The fog of fear is lifting. The truth can’t cover the truth anymore.”

Sa gitna ng lahat, isang bagay ang malinaw: ang taong-bayan ay gutom sa katotohanan. Naghahanap ng kompletong datos, malinaw na sagot, at hustisyang hindi nakatali sa posisyon.

Para sa iba, ito ay pagtatapos ng isang political era. Para naman sa iba, isa lang itong bagong kabanata sa mahabang kwento ng pulitika sa Pilipinas. Ngunit para sa karamihan, ang mahalaga ay ang kasiguraduhang ang bawat paratang ay susuriin nang patas—at ang bawat lider, past or present, ay mananagot kung may napatunayang pagkakamali.

Habang patuloy na umaandar ang imbestigasyon at dumarami ang lumalabas na impormasyon, walang duda na mas magiging mainit pa ang usaping ito. Ang tanong ngayon: ito ba ang pagsisimula ng malawakang political reckoning? O isa lamang itong bahagi ng mas malaking sigalot na hindi pa nakikita ng publiko?

Ang sigurado, marami pa ang maglalabasang detalye. At gaya ng dati, ang bayan ang huling huhusga.