“WALANG GAMOT SA KAKAPALAN NG MUKHA MO”: SENADOR IMME MARCOS, SUMABOG ANG GALIT; MGA LIDER NG KONGRESO, NABUKING SA LIKOD NG ‘AYUDA’ SCAM SA CHARTER CHANGE

Sa mga bulwagan ng Senado, isang makasaysayan at nag-aalab na pagdinig ang nagbukas, naglalantad ng nakakagulat na panlilinlang at talamak na pang-aabuso na nakakubli sa likod ng People’s Initiative (PI) para sa Charter Change (Cha-Cha). Sa gitna ng tensyon at paghahayag ng katotohanan, isang linya mula kay Senador Imee Marcos, ang Tagapangulo ng Committee on Electoral Reforms and People’s Participation, ang umalingawngaw: “Isa lang ang masasabi ko, walang gamot sa kakapalan ng mukha mo!” [00:00]. Ang matinding banat na ito, na itinutok sa mga arkitekto ng mapanlinlang na pagkilos, ay nagpinta ng malinaw na larawan ng hidwaan—isang malaking kahihiyan para sa mga opisyal ng Kamara na diumano’y siyang nasa likod ng operasyong ito, lalo na kay House Speaker Martin Romualdez, na siyang itinuturo bilang pangunahing nag-uutos [04:15].

Hindi lamang ito simpleng pagtatalo sa pagitan ng dalawang kapulungan ng Kongreso; ito ay isang laban para sa kaluluwa ng demokrasya ng Pilipinas. Ang People’s Initiative, na dapat sana’y direktang boses ng taumbayan, ay nagmistulang isang maitim na balak na ginamit upang kamkamin ang kapangyarihan at isulong ang pansariling interes ng mga nasa poder [00:32].

Ang Lihim na Plano at ang Pagsasamantala sa Mahihirap

Ang puso ng kontrobersiya ay matatagpuan sa mga barangay, kung saan ang matinding kahirapan ay ginawang sandata. Ayon sa mga testimonya at mga ulat na inilabas sa pagdinig, ang pagkuha ng pirma para sa PI ay ginawa sa ilalim ng pangakong “ayuda” o pinansiyal na tulong. Ilang residente sa Quezon City ang umamin na pumirma sila dahil inakala nilang para ito sa programa ng lokal na pamahalaan [04:08]. Ang mas masakit, may mga ulat na binayaran lamang ng kakarampot na halaga ang mga tao—sa Angono, Rizal, at maging sa Tuguegarao City, may tumanggap ng ₱2,000 at mayroon ding ₱100 lang—kapalit ng kanilang lagda [09:07], [14:28].

Isang residente, na nagngangalang “Anna,” ang nagsabing pinapirma siya sa isang papel at nang tanungin niya kung para saan ito, ang sagot ay “ayuda raw” [04:54]. Ang nakakabahala, hindi raw ipinaliwanag ang tungkol sa nakasulat doon. Ang masahol pa, marami sa mga pumirma ang hindi man lang alam na ang pinirmahan nila ay para sa “Cha-Cha,” o pagbabago sa Konstitusyon [03:05], [10:15]. Ang karamihan sa mga Pilipinong naghihirap ay napipilitang magbenta ng kanilang karapatan at dignidad kapalit ng “kakarampot na salapi” [21:37].

Ang kaso ay hindi lang simpleng panlilinlang; ito ay isang ‘ayuda scam’ sa mas mataas na antas. Tinawag ito ni Senador Ronald “Bato” Dela Rosa na “kasuklam-suklam” at mas karimarimarim pa sa mga naunang iskandalo, dahil “kinabukasan naman po ang gustong kamkamin” ng mga nagpapatupad nito [22:38]. Ang mas matindi, ang mga ulat ay nagpahiwatig na “pera mismo ng gobyerno ang ginamit upang isakatuparan ang maitim na balak na ito” [21:44]. Isang akusasyon na tila nagpapahiwatig na ang taumbayan ay ginigisa sa sarili nilang mantika.

Ang Panganib sa Demokrasya: Term Extension at Dayuhang Kapangyarihan

Higit sa isyu ng panlilinlang, ang mga Senador ay nagbigay babala sa malaking panganib na hatid ng PI sa pambansang interes. Malinaw na binigyang-diin ni Senador Grace Poe na kung tunay na nakatuon sa ekonomiya ang pakay ng mga nagpapapirma, bakit hindi iyon ang nakalagay sa petisyon [12:37]? Sa halip, ang nakasulat ay: “voting jointly at the call of the Senate president or the speaker of the house” [12:46].

Ito ang pinakamalaking bitag. Ang pag-amyenda sa Konstitusyon, partikular ang pagpapalit ng probisyon upang maging joint voting ang proseso sa halip na separate voting ng House at Senate, ay magbibigay ng superyoridad sa Kamara, na mas marami ang miyembro. Sa ganitong sitwasyon, mawawalan ng kapangyarihan ang Senado na maging check and balance, na siyang nagbibigay daan sa mga mas malalaking pagbabago:

Term Extension: Maaaring palawigin ang termino ng mga nakaupo—hindi lamang sa Kongreso, kundi pati na rin sa Senado [13:18].

Dayuhang Pagmamay-ari ng Lupa: Ang pagbabago sa mga probisyon ng ekonomiya ay maaaring maging daan upang payagan ang mga dayuhan na magmay-ari ng lupa sa bansa. Bagamat tutol ang Pangulo, kung magbotohan na, wala nang kontrol [13:31]. Nagbabala si Senador Poe na naghahari-harian na ang mga dayuhan, lalo na ang mga may kaugnayan sa POGO (Philippine Offshore Gaming Operators), kahit pa hindi pa ito pinapayagan ng Saligang Batas [13:44].

No Election: Ang pinakamatinding babala ay ang posibilidad na tuluyan nang sabihin na huwag nang mag-eleksyon sa mga darating na taon, na siyang tatanggal sa karapatan ng taumbayan na pumili ng kanilang mga lider [13:58].

Ang “Theft” ng Demokrasya

Lubos na emosyonal at mariin ang pananalita ni Senador Risa Hontiveros. Tinawag niya ang People’s Initiative na “theft” o pagnanakaw [16:28]. Ayon sa kanya, ninanakaw ang demokrasya, ninanakaw ang isang mahalagang check and balance sa gobyerno, at sinasamantala ang panahon ng kapaskuhan para palihim na itulak ang agenda ng pansariling interes [16:13].

Para kay Hontiveros, ang pag-amyenda sa probisyon ng ekonomiya ay lalong mapanganib dahil sa banta ng Tsina sa likas na yaman at kritikal na industriya ng bansa [17:03]. Aniya, kung hahayaan itong matuloy, “binibigyan natin ng kapangyarihang mag-extend ng term limits, hinahayaan natin na magpasya ang makapangyarihan na basta-basta mag-declare ng martial law” [17:29]. Hindi ito laban para sa kaligtasan ng Senado; ito ay laban para sa “collective democracy” ng bawat Pilipino [17:48].

Ang Pagtanggi at Pananagutan

Nang tanungin si House Speaker Romualdez tungkol sa akusasyong siya ang nag-utos at nag-alok ng ₱20 milyon kada distrito para sa pirma [06:05], direkta niya itong itinanggi, at sinabing “baseless” at “speculation” lamang na nagmula sa “Marites” (tsismosa) [06:15]. Ngunit ang kanyang pagtanggi ay hindi sapat upang mapawi ang matinding pagdududa, lalo pa’t nagbitaw siya ng mga salitang nagpapababa sa papel ng Senado: “Huwag mo na ma-distract dito sa PI. Wala kayong pakialam sa PI. Wala kayong pakialam sa PI” [06:01].

Ang pahayag na ito, na tila nagpapahiwatig ng pagbalewala sa papel ng Senado bilang tagapagtanggol ng Konstitusyon at boses ng taumbayan, ay nagdagdag lang sa tindi ng tensyon.

Ngunit nagpapakita ng pag-asa ang naging desisyon ng Commission on Elections (COMELEC) na suspindehin ang pagtanggap ng mga pirma [01:09], [18:05]. Ito ay nagbigay ng pansamantalang ginhawa. Gayunpaman, nagbabala ang mga Senador na hangga’t hindi tuluyang naibabagsak ang buong inisyatibo, ang usapin ay “babangon po muli ito upang maging multo nakakatakot” [01:49].

Nanawagan si Senador Joel Villanueva sa publiko na i-report ang mga umanong suhol [08:05], habang si Senador Dela Rosa ay nagpahayag ng layon na “bigyan ng mukha at katauhan ang mga nagpasimuno ng panlilinlang” at magsampa ng kaukulang kaso upang panagutin sila [20:46].

Sa huli, ipinunto ni Senador JV Ejercito na ang Cha-Cha ay isang “very divisive activity” na nagiging hadlang sa pagtugon sa mas mahahalagang isyu ng bansa, tulad ng “inflation, ‘yung mataas na presyo ng bigas at bilihin” [25:57]. Ang laban na ito ay hindi tungkol sa mga opisyal; ito ay tungkol sa mga isyu na tunay na makabuluhan sa karaniwang Pilipino: disenteng trabaho, murang pagkain, at pagsugpo sa korapsyon [18:20].

Ang kaganapan sa Senado ay nagsisilbing matinding babala. Ang People’s Initiative, na dapat maging sagisag ng kapangyarihan ng mamamayan, ay ginawang instrumento ng mga makapangyarihan upang itulak ang kanilang makasariling agenda sa kapinsalaan ng masa. Sa harap ng napakalaking panlilinlang, ang bawat Pilipino ay inaanyayahang maging mapagbantay. Ang ating kinabukasan at ang soberanya ng ating bayan ay nakasalalay sa ating pagkakaisa upang hindi na maulit ang ganitong “nakakapandiri na sa kawalang hiyaan at kapal ng mukha” [22:50] na pagsasamantala. Sa mga pumirma, ang panawagan ay mariin: Maaari niyo pong bawiin ang inyong pirma na sa pilitang kinuha sa inyo [24:38]. Huwag hayaang magtagumpay ang mga mapanlinlang na gustong nakawin ang kinabukasan ng ating bayan.

Full video: