HIMIG NG PANGHIHINAYANG: TONI GONZAGA, INAMIN NA MAS GUGUSTUHIN PA NIYANG ANG ‘TULFO IN ACTION’ ANG GUMAWA NG KANYANG SARILING DOCUMENTARY!

Sa isang lipunang uhaw sa mabilis at prangkang balita, kung saan ang ‘virality’ at ‘engagement’ ay mas matimbang kaysa sa tradisyonal na pamantayan ng kalidad, isang matindi at nakakagulat na pahayag ang binitawan ng isa sa pinakamaipluwensiyang personalidad sa industriya ng showbiz: si Toni Gonzaga. Sa kanyang paghaharap kay Mareng Winnie Monsod, isang beteranong mamamahayag at respetadong propesor, naglabas ng isang kumento si Toni na tila biro ngunit nagtataglay ng malalim na pagsasalamin sa kasalukuyang kultura ng media at publiko sa Pilipinas. Ang simpleng, “Sana Tulfo in Action ang gumawa ng documentary namin,” ay hindi lamang isang kumento; ito ay isang salamin na nagpapakita ng katotohanan ng atensyon at kasikatan sa digital age.

Ang Di-Inaasahang Pag-amin: Ang Kapangyarihan ng Masa

Ang sentro ng usapan ay ang personal na dokumentaryo ni Toni, ang My Sinta, na tumatalakay sa kanyang napakagandang paglalakbay ng pag-ibig kasama ang kanyang asawa, ang direktor na si Paul Soriano. Ang My Sinta ay isang obra na sumusunod sa pamantayan ng mataas na kalidad ng produksyon, na nagtatampok ng isang malalim, personal, at pinakintab na salaysay ng kanilang relasyon. Ngunit sa gitna ng talakayan, tila nagpahayag si Toni ng isang panghihinayang na hindi matutumbasan ng anumang bilang ng “likes” o papuri sa kanyang sining.

“Alam mo, Mareng Winnie, minsan naiisip ko,” panimula ni Toni, na mayroong ngiti ngunit may bakas ng seryosong kaisipan sa kanyang mga mata. “Sana Tulfo in Action na lang ang gumawa ng documentary namin. Kasi, kung Tulfo in Action ang gumawa, sigurado ako, baka [ang] views namin, 100 million views na!” [00:23]

Ang pahayag na ito ay agad na nagdulot ng pagkagulat at pagtataka. Ang Tulfo in Action (TIA), na kilala sa pangunguna ni Raffy Tulfo, ay matagal nang naging simbolo ng isang uri ng media na direktang tumutugon sa pangangailangan ng karaniwang Pilipino para sa agarang aksiyon, paghihiganti, at pagpapakita ng mga istoryang walang-filter, madalas ay puno ng sigawan at emosyon. Ang TIA ay hindi propesyonal sa paggawa ng sopistikadong mga ‘love story documentary’ kundi sa pag-aasikaso ng mga kaso ng pang-aapi at kawalang-katarungan. Ang paghahangad ni Toni sa ganitong uri ng tatak para sa kanyang napakapersonal na pelikula ay nagpapakita ng isang malalim na pag-unawa sa—at pagkilala sa—kung ano talaga ang “gusto ng masa.”

Ang Sukatan ng Kasikatan: Kalidad vs. Virality

Bakit ang isang respetadong personalidad, na nagtatamasa ng tagumpay sa kanyang sariling pamamaraan ng pagkukuwento, ay mangangarap ng kasikatan na dulot ng isang media outlet na may lubos na magkaibang estilo at pamantayan? Ang sagot ay matatagpuan sa esensiya ng TIA: ang kanilang nilalaman ay itinuturing na ‘viral-by-design.’ Ang kanilang istilo ay prangka, kontrobersyal, at walang-takot na naglalantad ng katotohanan, o ng bersyon ng katotohanan na humahatak ng matinding emosyon.

Ang dokumentaryo ni Toni, na inilarawan niya bilang istorya ni ‘Cathy’ at ‘Paul’ [01:03], ay naglalahad ng isang personal na paglalakbay na nangangailangan ng pananaw, introspeksiyon, at pagpapahalaga sa sining. Sa kabilang banda, ang TIA ay nag-aalok ng mabilis na ‘fix’ at agarang kasiyahan sa pamamagitan ng pagpapakita ng resolusyon o, kahit papaano, ng isang mainit na komprontasyon. Ang pahayag ni Toni ay nagpapahiwatig na sa ekonomiya ng atensyon ngayon, ang pinakintab na kalidad ay madalas na natatalo ng raw, walang-filter, at nakakagulat na nilalaman. Ito ay isang matinding komento sa pangkalahatang panlasa ng mga Pilipino, na tila mas gusto ang ‘reality show’ ng buhay kaysa sa sinematikong paglalahad ng pag-ibig.

Ang Alegorya ng ‘Magnanakaw’: Paglalahad vs. Pagpaprotekta

Upang bigyang-diin ang kanyang punto, binanggit ni Toni ang isang partikular na eksena sa kanyang dokumentaryo na nagpapakita ng pagkakaiba ng kanilang estilo at ng estilo ng TIA. Ito ay may kinalaman sa isang insidente ng pagnanakaw.

“Actually, may eksena kami doon, Mareng Winnie, may magnanakaw kami,” [00:46] pagbabahagi ni Toni. “Pinab-blur namin yung mukha, kasi yun, ‘privacy’… Pero kung Tulfo ang gumawa, sure ako, hindi nila iba-blur. Ipe-feature nila. Kasi yun ang gusto ng tao.”

Ang pagkakaiba sa pagitan ng “pag-blur” para sa paggalang sa ‘privacy’ at ang “pag-feature” na naglalantad ng mukha ng nagkasala ay nagpapahiwatig ng dalawang magkaibang pilosopiya ng media. Ang My Sinta ay sumusunod sa etika ng tradisyonal na dokumentaryo at paggawa ng pelikula, na nagbibigay-halaga sa legal at etikal na pamantayan. Ngunit, ang TIA, na tinitingnan ni Toni bilang modelo ng ‘maximum reach,’ ay handang isantabi ang mga kombensiyong ito—hindi man ito laging nangyayari, ngunit ito ang imahe nito—para sa kapakanan ng pagpapakita ng ‘katarungan’ o ‘katotohanan’ na hindi na kailangan pang ikubli. Ang kumentong ito ay hindi lamang tungkol sa isang magnanakaw; ito ay tungkol sa kultura ng paglalantad, na nagiging dominante sa social media. Sa mata ng masa, ang ‘privacy’ ay nagiging sagabal sa ‘katotohanan’ at sa agarang ‘hustisya’—o mas tumpak, sa ‘chismis’ na mayroong mas matinding emosyonal na epekto.

Reaksyon at Klaripikasyon: Isang Biro na May Malalim na Puno

Natural, ang beteranong mamamahayag na si Mareng Winnie Monsod ay nagpahayag ng kanyang pagkagulat. “Nung binanggit niya yun, sabi ko, ‘Wait, wait, wait, wait, wait, what are you saying? You’re saying that the best way to do a documentary is to have Tulfo in Action do it?’” [01:13] Ang reaksyon ni Monsod ay nagpapakita ng agwat sa pagitan ng matatag at tradisyonal na pananaw ng pamamahayag at ng pragmatiko at digital-age na pananaw ni Toni. Para kay Monsod, ang pahayag ay tila isang pagtalikod sa mga prinsipyong pinanghahawakan ng propesyon.

Ngunit mabilis na nilinaw ni Toni na ito ay isang “joke, joke, joke, joke” [01:18]. Gayunpaman, ang paglilinis na ito ay hindi nag-aalis ng bigat ng kanyang naunang pahayag. Ang biro ay isang paraan upang magsalita ng isang katotohanan na mahirap tanggapin: na ang kanyang sining, gaano man ito kaganda at personal, ay may limitasyon sa pag-abot sa masa, isang limitasyong madali at epektibong nalampasan ng Tulfo in Action. Ang biro ni Toni ay nagsisilbing isang uri ng itim na komedya sa media landscape.

Ang Masalimuot na Pamana ng Mass Appeal ni Toni Gonzaga

Hindi maitatanggi na si Toni Gonzaga ay isang dalubhasa sa pag-unawa sa ‘mass appeal.’ Sa mahabang taon ng kanyang karera, siya ay nagpakita ng kakayahan na maging sikat sa lahat ng uri ng platform at sa lahat ng uri ng manonood. Ang kanyang obserbasyon tungkol sa TIA ay hindi lamang isang random na kumento; ito ay isang napaka-detalyadong kritika mula sa isang taong nasa loob ng sistema.

Ang kanyang pananaw ay nagpapahiwatig na ang mga gumagawa ng nilalaman sa Pilipinas ay napipilitang mamili sa pagitan ng integridad ng sining—ang paggawa ng isang bagay na may mataas na pamantayan at etikal na pagsasabuhay—at ang pangangailangan para sa napakalaking abot at kasikatan, na madalas ay nangangailangan ng pagpapahinahon, kung hindi man pagtalikod, sa mga pamantayang iyon. Ang kanyang pagnanais na gumawa ng documentary na may ‘Tulfo in Action’ brand ay isang desperadong pangarap na makita ang kanyang personal na istorya na tinatanggap at pinapahalagahan ng napakaraming Pilipino sa paraan na tanggap at pinapahalagahan ang mga istorya ng paghihirap, pagkadismaya, at hustisya.

Ang kanyang pahayag ay nagtatampok sa epekto ng social media at mga online platform sa media consumption. Ang TIA ay nagtagumpay dahil ito ay nag-aalok ng mabilis, nakakaintriga, at madaling ibahagi na nilalaman na perpektong akma para sa mga scroll-happy at mabilis na manonood. Sa isang mundo na mas gusto ang ‘snackable’ na nilalaman, ang isang 90-minutong personal na dokumentaryo, gaano man kaganda ang pagkagawa, ay tila isang ‘meal’ na masyadong mabigat.

Pagtatapos: Isang Hamon sa Puso ng Kulturang Pilipino

Sa huli, ang pag-uusap nina Toni Gonzaga at Mareng Winnie Monsod ay higit pa sa isang simpleng interbyu; ito ay isang mahalagang talakayan tungkol sa kaluluwa ng media ng Pilipinas. Ang tanong ay: Ano ba talaga ang pinahahalagahan ng lipunan? Ang sopistikadong pagkukuwento, o ang agarang, nakakagulat, at nakakakiliti sa damdamin?

Ang pahayag ni Toni ay nag-iiwan ng isang seryosong hamon sa mga tagalikha ng nilalaman at sa mga manonood: Kailangan bang laging magkaiba ang kalidad at kasikatan? Kailangan ba nating isakripisyo ang lalim at integridad para lamang maabot ang “100 million views”? Ang kanyang biro ay isang paalala na sa ilalim ng lahat ng pinakintab na proyektong ginagawa ng mga artista, mayroong isang pag-aalala at isang pagnanais na maging ‘relevant’ at tunay na makita ng kanyang mga kababayan.

Ang kanyang ‘joke’ ay nagdulot ng isang matinding seryosong tanong, at sa pagsagot nito, marahil ay makikita natin ang landas kung saan patungo ang paglikha at pagkonsumo ng nilalaman sa Pilipinas. Ang pagnanais ni Toni na marating ang pinakamalaking mambabasa, kahit pa sa pamamagitan ng kakaibang istilo ng Tulfo in Action, ay isang pagpapakita na sa digital battlefield, ang ‘reach’ ay ang tunay na korona, at ang kalidad ay, minsan, isa lamang magandang dekorasyon. Ito ay isang istorya na nagpapainit ng ulo at nagpapabigat sa damdamin, na nagpapakita ng isang artistang nakikipaglaban sa realidad ng modernong kasikatan.

Full video: