P1 Milyong Gantimpala at Misteryosong Utos sa Loob ng Bilangguan: Nabulgar ang Nakakabiglang Pagsasabwatan sa Pagpatay sa 3 Chinese National

Ang bulwagan ng Kongreso, na dating pinangyarihan ng matitinding debate, ay naging entablado ng isa sa pinaka-nakakagulat at nakababahalang serye ng mga rebelasyon tungkol sa sistema ng koreksiyon sa Pilipinas. Ang pinakagitna ng imbestigasyon ay ang malagim na pagpatay sa tatlong Chinese national na nakakulong sa Davao Penal Colony (DPC) noong Agosto 2016. Sa ilalim ng matatalas na tanong ng mga mambabatas, unti-unting lumabas ang nakakakilabot na katotohanan na tila isang maingat na inihandang “sinister plan” ang naganap—kumpleto sa mga utos mula sa matataas na opisyal, isang milyong pisong gantimpala, at isang serye ng pagmamanipula na binaluktot ang mga batas at patakaran ng bilangguan.

Ang Imbestigasyon: Mga PDL na Naglantad ng Katotohanan

Ang mga susing tauhan sa pagbubunyag ng pagsasabwatan ay ang dalawang Person Deprived of Liberty (PDL) na sina Leopoldo “Tata” at Magdadaro, na siyang direkta umanong pumatay sa mga Chinese inmate. Ang kanilang testimonya, na ibinigay sa ilalim ng panunumpa, ay nagbigay linaw sa mga pangyayaring humantong sa brutal na krimen.

Ayon sa salaysay ni Tata at pinatunayan ni Magdadaro, ang kanilang pagkakapasok sa bartolina (ang prison disciplinary dormitory o PDD), kung saan nakakulong ang tatlong biktima, ay hindi nagkataon. Ang opisyal na dahilan ng paglipat sa kanila ay ang pagkahuli diumano sa kanila ng iligal na droga. Gayunpaman, mariing pinabulaanan ng dalawa ang naturang ulat: ang shabu, anila, ay itinanim lamang sa kanilang mga bulsa ng mga opisyal ng bilangguan (mula [01:18:08] hanggang [01:18:17]). Ang hakbang na ito ay isang malinaw na set-up, isang mapanlinlang na paraan upang bigyang-katwiran ang paglalagay sa kanila sa iisang selda kasama ang mga Chinese national na nauna nang ipinasok din sa bartolina dahil sa paghahanap ng cellphone at baraha (mula [01:00:13] hanggang [01:00:23]).

Ang matinding pagdududa sa opisyal na bersyon ay lalong tumibay nang mapilitang umamin si Chief Inspector Foro, ang Sergeant of the Guard (o Chief of Bartolina), na wala siyang inihandang criminal case laban sa mga PDL para sa iligal na droga. Sa halip, admin case lamang ang inirekomenda. Ang rason? Ayon kay Foro, ang utos ay mula kay ‘Super’ (SPO4 Narsolis, na sinasabing may utos ni Supt. Padilla), at ang shabu diumano ay “walang laman” ([01:19:35] at [01:19:42]). Ang pag-aming ito ay isang smoking gun—pinatutunayan nito na ang pagtatanim ng droga ay pawang isang kasangkapan lamang upang ipasok ang mga salarin sa bartolina, na nagpapatunay sa pagpaplano at pagsasabwatan.

Ang Gantimpala at ang “Utos Mula sa Itaas”

Kung ang pagtatanim ng ebidensya ang susi sa pag-iisa ng mga biktima at salarin, ang P1 Milyong gantimpala naman ang tila pinal na patunay ng isang contract killing. Ayon kay Tata, ang P1 milyon ay personal na iniabot ni SPO4 Arthur Narsolis, isang opisyal ng Criminal Investigation and Detection Group (CIDG) at dating kasamahan ni Padilla sa akademya. Ang mas nakagugulat, ipinahiwatig diumano ni Narsolis na ang utos at ang kakayahan na tuparin ang pangako ay galing sa kanyang “boss” na si Colonel Adelberto Leonardo, na noon ay Regional Chief ng CIDG-11 (at ngayo’y Commissioner na ng NAPOLCOM). Binanggit din na malakas ang koneksyon ni Leonardo “sa itaas” (mula [50:55] hanggang [51:09]).

Mariing pinabulaanan ni Commissioner Leonardo ang lahat ng akusasyon, at iginiit na wala siyang kinalaman o personal na kaalaman sa mga alegasyon ni Tata (mula [51:28] hanggang [51:34]). Gayunpaman, ang pagbanggit sa kanyang pangalan, at ang pagkakaisa ng testimonya ng PDL hinggil sa chain of command na ito, ay nagbigay ng bigat sa mga akusasyon na hindi lamang gang rivalry ang naganap, kundi isang operasyon na may mataas na antas ng sponsorship.

Idinagdag pa ni PDL Jimmy Fortalesa (isang PDL na miyembro ng Inmate Custodial Aid o ICA) ang kanyang sariling rebelasyon: nakarinig siya ng usap-usapan tungkol sa P1 Milyong reward at napansin niyang ang mga pumatay ay mayroon nang “mga alahas” (mula [03:07] hanggang [03:27]). Si Fortalesa rin ang umamin na ginamit niya ang kanyang cellphone upang ipasa ang tawag mula kay Colonel Regina Garma (na kaklase niya sa akademya at karelasyon umano ni Narsolis) patungo kay Superintendent Padilla. Bagama’t itinanggi nina Padilla at Garma ang pag-uusap na ito, inamin ni Fortalesa na naganap ang tawag (mula [32:38] hanggang [33:13]), na nagpapakita ng koneksyon sa pagitan ng mga opisyal at mga PDL.

Ang Kontrobersyal na Tawag at ang Contempt

Isa pang matinding rebelasyon ang sinabi ni Tata tungkol sa alegasyong may tumawag kay ‘Super’ Narsolis habang sila ay lumalabas na sa bartolina, patungo sa Investigation Section (IS). Ayon kay Tata, nakita niyang may tumawag sa cellphone ni Narsolis, na nilagay pa sa speakerphone, at narinig niya diumano ang boses ni dating Pangulong Rodrigo Duterte na nagko-congratulate kay Narsolis (mula [01:33:35] hanggang [01:33:55] at [01:34:07] hanggang [01:34:14]). Bagama’t ang testimonya na ito ay nagdulot ng matinding pagkabigla sa komite, mariin itong itinanggi ni dating Superintendent Padilla, na nagsabing hindi siya personal na kilala ni Duterte (mula [30:28] hanggang [30:37]).

Ngunit ang pinakatampok sa pagdinig ay ang pagkakakulong at contempt citation kay dating Superintendent Gerardo Padilla. Nang tanungin si Padilla kung bakit inilipat ang dalawang PDL na pumatay sa tatlong Chinese sa Inmate Custodial Aid (ICA)—isang unit na nagsisilbing “force multiplier” at hindi karaniwang inilalagay ang mga PDL na may kaso ng homicide ([02:07:49] hanggang [02:08:08])—mariin siyang umiwas at tumangging sumagot (mula [01:14:00] hanggang [01:14:08]). Ang pagtanggi niyang ito ang nagbunsod kay Congressman Paduano na i-motion na i-cite siya sa contempt dahil sa paglabag sa mga panuntunan ng pagdinig, na agad namang sinang-ayunan ng komite at humantong sa kanyang pagdetine ng 30 araw (mula [01:14:18] hanggang [01:17:06]).

Ang paglipat sa mga PDL sa ICA pagkatapos lamang ng ilang linggo sa bartolina ay isang malaking pabor, ayon sa komite, na nagpapahiwatig na tila sila ay ginamit at binigyan ng proteksyon (mula [02:11:12] hanggang [02:11:20]). Ang pag-iwas ni Padilla sa tanong na ito ay lalong nagpalakas sa hinala ng conspiracy.

Ang Nakalipas na Misteryo at ang Hamon sa Hustisya

Ang mas nagpalalim sa misteryo ay ang rebelasyon ni Fortalesa na ang dating second level na ‘Super’ sa DPC, si Police Inspector Robert Quinto, ay binaril-patay sa kanyang bahay sa Panabo City ilang buwan lamang matapos ang insidente noong 2016 (mula [08:51] hanggang [09:30]). Dahil sa pagkakaugnay ng insidente, inatasan ng komite ang Committee Secretary na imbestigahan ang pagkamatay ni Quinto, dahil posibleng ito ay may koneksyon sa pagpatay sa mga Chinese (mula [10:46] hanggang [11:05]). Ang pagkamatay ni Quinto ay nagpahiwatig ng posibilidad ng pag-iwas sa mga witness at ng isang malaking cover-up.

Samantala, inatasan din ng komite na maglabas ng Show Cause Order sina SPO4 Arthur Narsolis at Lieutenant Colonel Regina Garma dahil sa kanilang pagkakabanggit at pagkakaugnay sa alegasyon ng P1 Milyong reward at chain of command (mula [31:08] hanggang [31:21] at [43:27] hanggang [43:45]).

Sa kabuuan, ang pagdinig ay nagbigay ng isang malinaw ngunit nakababahalang larawan: ang brutal na pagpatay sa tatlong Chinese national ay tila hindi isang simpleng kaguluhan sa bilangguan kundi isang maingat na inihandang operasyon na sinusuportahan umano ng mga maimpluwensyang tao, na naglalayong maningil ng utang o maging bahagi ng isang mas malaking agenda. Ang insidente ay nag-iwan ng seryosong tanong tungkol sa integridad ng sistema ng koreksiyon at ng mga opisyal nito, at nagpapakita ng matinding pangangailangan para sa katarungan at pananagutan. Ang kasong ito ay hindi lamang tungkol sa tatlong PDL na pinatay, kundi tungkol sa impunity at sinister plan na nagawa sa loob ng pader ng isang maximum-security facility. Kung ang mga kriminal ay binibigyan ng proteksyon at gantimpala dahil sa paggawa ng krimen, ang sistema ng hustisya ay tuluyan nang nabubulok. Patuloy na susubaybayan ng publiko ang paghahanap ng katarungan para sa mga biktima at ang paglalantad sa lahat ng sangkot, hindi lamang ang mga pumatay kundi lalo na ang mga utak sa likod ng malagim na operasyon

Full video: