Ang Pagbagsak ni Senior Aguila: Ang Aresto sa Senado, 200 Sanggol na Biktima, at Ang Walang Awa na Pagpapahirap sa Isang Lolo

NI: PHI (CONTENT EDITOR)

Sa isang kaganapan na nagpaikot sa takbo ng pambansang usapin at nagbigay ng panandaliang ginhawa sa mga biktima, tuluyan nang nahulog sa kamay ng batas ang pinuno ng kontrobersyal na Socorro Bayanihan Services Incorporated (SBSI), si Jey Rence Quilario, na mas kilala bilang si Senior Aguila. Noong ika-7 ng Nobyembre, 2023, sa gitna mismo ng pagdinig sa Senado, inaresto si Senior Aguila at ilan pa sa kanyang mga opisyal, na tanda ng posibleng pagtatapos ng kanilang operasyon at pang-aabuso sa Sitio Kapihan, Surigao del Norte.

Ang pag-aresto ay tila nabunutan ng malaking tinik sa dibdib para sa mga dating miyembro at biktima ng grupo. Matapos nilang makita ang paghuli sa lider na umano’y nagpahirap sa kanila, nagbunyi ang komunidad. Ang tagpong ito sa Mataas na Kapulungan ay hindi lamang isang simpleng pagpapatupad ng batas, kundi isang emosyonal na panalo para sa mga taong matagal na nakulong sa kuko ng kulto. Subalit ang pag-aresto ay simula pa lamang. Kasalukuyang nakadetine sa NBI detention cell facility ang mga naaresto, bilang pagsunod sa COVID-19 protocols bago tuluyang ilipat sa Bilibid Prison [01:47:00]. Nanawagan din ang mga biktima sa gobyerno na magbigay ng ayuda at programa upang tuluyan nang hikayatin ang iba pang miyembro ng SBSI na bumaba na mula sa bundok at magsimulang muli.

Ang Walang-Pusong Pagpapabaya: Ang Trahedya ng Higit 200 Sanggol

Ang pinakamatindi at pinakamabigat na isyu na umukit sa kunsensya ng bayan ay ang trahedya ng mga bata sa komunidad ng SBSI. Sa pagpapatuloy ng pagdinig sa Senado, isiniwalat na mahigit 200 bata at sanggol ang naiulat na namatay sa Sitio Kapihan. Ang nakakagimbal na dahilan? Hindi raw pinapayagan ni Senior Aguila ang mga ina na kumunsulta sa doktor [02:09:00].

Sa panahong ito ng modernong medisina, ang utos na ito ay hindi lamang pagpapabaya, kundi isang krimen laban sa karapatang mabuhay ng mga musmos. Ang mga maliliit na biktima ay namatay nang walang kalaban-laban, biktima ng paniniwala at kapangyarihang nagbabawal sa kanila na makatanggap ng pangunahing serbisyong medikal.

Nang tanungin si Senior Aguila tungkol sa trahedyang ito, ang kanyang tugon ay tumagos sa buto at nagbunyag ng kanyang tila walang pag-aalala. Mariin niyang itinanggi ang responsibilidad, nagpaliwanag na ang kapakanan ng mga bata ay “hindi ko po ‘yan responsibilidad” at “wala po ‘yan sa vision namin” [03:53:00, 03:56:00]. Para kay Senador Bato dela Rosa, ang pahayag na ito ay isang “classic case ng victim blaming” [03:56:00]. Agad siyang nagpahayag ng galit: “Magaling ka lang kumolekta… Pero ‘yung kapakanan ng mga bata, pinabayaan mo!” [03:26:00]. Ang kanyang pagtanggi ay nagbigay-diin sa matibay na paniniwala ng mga Senador—na ginamit ni Senior Aguila ang kanyang kapangyarihan upang mangolekta ng pondo, pati na ang 4Ps ng gobyerno, habang pinapabayaan ang buhay at kalusugan ng mga taong kanyang sinasakupan, lalo na ang mga pinakanangangailangan.

Ang Salaysay ng Matanda: Ang Brutalidad ng Pambubugbog at Pagpapaputok

Kasabay ng pag-aresto, lalong uminit ang pagdinig dahil sa emosyonal at detalyadong testimonya ng isang 79-anyos na dating miyembro ng SBSI na si Manong Pedrito Angkong [02:38:00]. Ang kanyang salaysay ay hindi lamang naglalantad ng pang-aabuso, kundi nagpapakita ng hindi matatawarang katapangan sa gitna ng matinding pagsubok.

Isiniwalat ni Senador Risa Hontiveros ang umano’y pag-torture kay Manong Pedrito [02:38:00]. Ayon kay Manong Pedrito, pinahirapan siya ng isa’t kalahating oras sa harap ng kanyang pamilya [02:59:00]. Ang motibo? Inakusahan siya ng Bise Presidente ng SBSI na si Mamerto Galanida na gumagamit ng kulam (sorcery) laban sa kanya. Ito ay isang uri ng luma at mapamahiing paniniwala na ginamit upang bigyang-katwiran ang brutal na pagpapahirap.

Ang lolo ay nagbigay ng nakakapangilabot na detalye ng kanyang ordeal: “Dumaplis sa tenga ko ang dalawang bala, dalawang putok. Tapos ginapos ako sa mga kamay ng lubid patalikod, masikip sa buong katawan ko,” salaysay niya [03:09:00]. Hindi lang iyon. Dinagdag pa niya na sinuntok siya ni “Pidoy” Buntag, ang tinaguriang Hepe Ng Mga Agila, sa tagiliran, na nagdulot ng matinding sakit sa loob ng apat na araw [03:29:00, 03:37:00].

Ang Pagtanggi at Pagsisinungaling ni ‘Pidoy’: Isang Dating Pulis na Nagkaila

Nang harapin ang akusasyon, mariing itinanggi ni Winifredo Buntag, na kilala bilang “Pidoy,” ang lahat ng paratang. Sa harap ng Komite, nagpasiklaban siya sa pag-iwas at pagsisinungaling, na lalong nagpaalab sa galit ng mga senador.

Si Buntag, na dating pulis, ay nag-iwas sa pagtatanong tungkol sa kanyang posisyon sa grupo. Sa kabila ng pag-amin niya na miyembro siya ng “Aguila” at “Chairman” ng 38 staff ng Aguila [07:29:00, 08:42:00], iginiit niya na wala siyang alam at hindi siya ang lider. Nang tanungin tungkol kay Manong Pedrito, nagbigay siya ng napakababaw na depensa: “Hindi ko po ‘yan kilala your honor. Napakalaki ng Kapihan, pero hindi ko po ‘yan kilala” [13:07:00].

Subalit, ang kanyang pagkakaila ay agad na binalasa ng katotohanan. Nang ipakita si Buntag kay Manong Pedrito sa pamamagitan ng Zoom, positibo siyang kinilala ng lolo: “Kilala ko. Kilala ko talaga” [02:58:00, 07:14:00]. Sa sandaling iyon, ang pagtataka at galit ni Senador Bato dela Rosa ay sumabog. Isang dating pulis na hindi kilala ang biktima ngunit positibong kinilala ng biktima? “Marami ka nang binugbog doon… hindi mo maalala kung sino-sino ‘yung naging biktima mo,” puna ng Senador [13:26:00].

Hindi lang ang kaso ni Manong Pedrito ang kumuwestyon sa kredibilidad ni Buntag. Si Senador Risa Hontiveros ay nagbunyag ng impormasyon na si Buntag ang “cabinet leader ng Ministry of Defense” ng grupo [17:28:00], na mariin niyang itinanggi. Dagdag pa, ang kanyang dating propesyon bilang pulis ay ginamit laban sa kanya. Nang tanungin tungkol sa kanyang .45 caliber Norinco firearm na nag-expire noong Oktubre 4, 2020 [15:08:00], iginiit niya na naiwan niya ito nang “biglaan” silang umakyat sa bundok noong 2019 [15:35:00].

Ang paliwanag na ito ay hindi tinanggap ng dating pulis ding si Senador dela Rosa. “Ako, pulis ako, ‘pag may baril ako, kahit saan ako magpunta, kung kahit sabihin mong emergency, the more na magbitbit ako ng baril,” pagdidiin niya [15:59:00]. Mas lalo pang kinuwestiyon ang katapatan ni Buntag dahil hindi siya nag-ulat sa pulisya tungkol sa “nawalang” baril—isang basic na protocol na alam dapat ng isang dating pulis [16:47:00].

Bukod pa rito, ipinakita ang video ni Buntag na nagko-conduct ng training, kung saan pinagagawa niya ang mga bata ng “Roll like a barrel” [19:49:00], na mariin niyang itinanggi. Ang kanyang sunod-sunod na pagkakaila sa kabila ng ebidensya at testimonya ay nagtulak kay Senador dela Rosa na ipatala ang lahat ng “lies and misrepresentations” ng mga resource persons na ito upang hindi makaligtaan sa paghahanap ng hustisya [14:40:00].

Ang Pag-asa at Ang Hamon ng DENR

Ang pag-aresto kay Senior Aguila at ang kanyang mga kasamahan ay nagbigay ng pag-asa, subalit ang operasyon ng SBSI ay hindi pa tuluyang natatapos. Ayon sa ulat, lumipat daw ang “Espirito” na tinatawag nilang Senior Aguila, sa kabila ng pagkakakulong ng lider nilang si Jey Rence Quilario [02:29:00].

Sa kasalukuyan, nakasalalay na umano sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) kung matutuldukan na ang operasyon ng kulto sa Socorro, Surigao del Norte [02:25:00]. Ang usapin ng pag-okupa at pagpapalayas sa mga miyembro ng SBSI sa Sitio Kapihan, na nasa ilalim ng hurisdiksyon ng DENR, ay kailangan ding matugunan. Kailangang magkaroon ng komprehensibong exit plan at rehabilitation program para sa mga miyembro na maiiwan sa bundok. Ang panawagan ng mga biktima para sa ayuda at programa ay dapat tugunan upang tuluyan nang makahikayat sa iba na umalis sa kulto at magsimula ng normal na pamumuhay.

Ang pagdinig sa Senado ay naging isang pambansang entablado ng katotohanan, kung saan ang mga biktima ay nagkaroon ng boses, at ang mga nag-abuso ay tuluyang nagapi ng batas. Ang pag-aresto kay Senior Aguila ay isang matagumpay na hakbang, ngunit ang tunay na tagumpay ay makakamit lamang kung ang lahat ng biktima, lalo na ang mga survivor na bata at senior citizen tulad ni Manong Pedrito, ay makakakuha ng buo at makatarungang hustisya, at ang cult-like na operasyon ay tuluyang mabubuwag sa ating bansa

Full video: