TAAL LAKE, NAGING ‘DUMPING GROUND’ NG PATAY? HIGIT 300 BUTO NG TAO, NATAGPUAN SA PAGHAHANAP SA 34 NAWAWALANG SABUNGERO; ATONG ANG AT GRETCHEN BARRETTO, KABILANG SA INILABASANG LOOKOUT BULLETIN

Isang Pambansang Kahihiyan: Ang Pagkawala ng 34 Sabungero at ang Lalim ng Misteryo

Hindi na lamang basta kuwento ng trahedya ang kaso ng nawawalang 34 na sabungero; isa na itong pambansang krisis na naglantad ng nakatatakot na ugnayan ng sugal, kapangyarihan, at karahasan sa Pilipinas. Ang mga seryosong akusasyon at ang mga detalye ng imbestigasyon, na ibinunyag sa isang pagdinig sa Kongreso, ay nagbigay-linaw sa ilang bahagi ng misteryo, subalit mas nagpalalim naman sa pagdududa ng publiko sa kakayahan ng batas na protektahan ang mga ordinaryong mamamayan laban sa mga tinatawag na “big fish” at mga tiwaling opisyal.

Ang kaganapan, na sumasakop sa walong magkahiwalay na insidente noong 2021 at 2022, ay umukit na ng malalim na sugat sa kamalayan ng mga Pilipino. Ngunit ang pinakahuling update mula sa pulitika at imbestigasyon ay nagbigay-laman sa matagal nang haka-haka: na ang likod ng krimen ay hindi lamang simpleng hidwaan sa sugal, kundi isang sistematikong operasyon na pinamumunuan umano ng mga indibidwal na may matinding impluwensiya at pera.

Ang Pag-iingay ng Lookout Bulletin: Personalidad sa Mataas na Lugar, Posibleng Sangkot

Sa isang hakbang na nagpakita ng seryosong pag-aksyon ng gobyerno, naglabas na ng Immigration Lookout Bulletin Order (LBO) ang Department of Justice (DOJ) laban sa mga indibidwal na pinangalanan ng saksing si Julie Patidongan. Ang DOJ, sa pamamagitan ni Justice Secretary Hesus Chris Panr Remulia, ay nag-utos sa Bureau of Immigration (BI) na bantayang mabuti ang pagbiyahe ng mga taong ito, na kasalukuyang iniimbestigahan.

Ngunit ang nakagugulantang ay ang mga pangalang kasama sa listahan. Kabilang dito ang negosyanteng si Atong Ang, na matagal nang iniuugnay sa industriya ng e-sabong (online cockfighting), at ang dating kasintahan nitong aktres na si Gretchen Barretto. Hindi ito simpleng pagdikit ng pangalan; ito ay direktang implikasyon mula sa isang whistleblower na nagsabing si Atong Ang mismo ang “utak” sa pagkawala ng mga biktima ([00:24]-[00:58]).

Matatandaang ibinunyag ni Patidongan, na dating nagsilbi bilang isang whistle blower, na ang mga nawawalang sabungero ay pinatay umano dahil sa isyu ng game fixing o pagdaya sa mga laban. Ang mas karumal-dumal na detalye: itinapon daw ang kanilang mga bangkay sa isang tahimik at sagradong lugar—ang Taal Lake sa Batangas ([01:07]).

Ang lookout order ay nagdidiin na ang mga nasabing personalidad, bagamat hindi pa pormal na sinasampahan ng kaso at hindi pa sinasabing may kasalanan, ay itinuturing na flight risk o may posibilidad na tumakas at iwasan ang responsibilidad. Nang tanungin si Secretary Remulia kung lahat ng sangkot ay nasa bansa pa, kumpirmado niyang isa raw sa kanila ang nakalabas na ng Pilipinas, lalong nagpapalaki sa pangambang makatakas ang iba pang “big fish” ([01:24]-[01:30]).

Ang Lihim na Sinisigaw ng Taal Lake: Higit 300 Buto, Natagpuan sa ‘Dumping Ground’

Ang Taal Lake, na isang pambansang tanawin at destinasyon ng mga turista, ay ngayon ay nababalutan ng isang nakakakilabot na reputasyon. Batay sa mga detalye ng imbestigasyon, ang lawak ng Taal Lake ay umaabot sa 234 square kilometers. Subalit, ang lugar na tinukoy ng saksing si Patidongan, kung saan umano itinapon ang mga biktima, ay napakaliit lamang: isang search area na nagsimula sa 300 metro x 186 metro, at pinalawak lamang sa 300 metro x 300 metro bawat quadrant.

Sa kabila ng kaliitan ng lugar, na inabot ng halos isang buwan bago matapos ang search and rescue sa isang quadrant, higit 300 piraso ng human skeletal remains o buto ng tao ang nadiskubre ([36:49]-[37:56]). Ang impormasyong ito ay naghatid ng matinding pagkabahala at galit sa Kongreso.

Paliwanag ni Congressman Montino, kung sa napakaliit na bahagi pa lamang ng lawa ay nakarekober na ng ganito karami, nangangahulugang ang lugar na iyon ay talagang nagsilbing “dumping ground” o isang killing field na nasa ilalim ng tubig ([37:01]-[37:45]). Ang matinding pagkakonsentra ng mga labi sa isang partikular na lugar ay nagpapahiwatig na mayroong “sistematiko” at organisadong pagtapon ng bangkay, na hindi gawa ng mga simpleng kriminal lamang ([46:43]-[46:59]).

Sa kasalukuyan, mula sa 355 na specimen ng buto, anim (6) na indibidwal na ang nakumpirma ang DNA profile. Ang pagtukoy sa iba pa ay nangangailangan ng mas matagal na panahon, dahil sa mga salik tulad ng lalim ng lawa, komposisyon ng tubig, at ang kalumaan ng mga buto, na tinatayang umaabot na sa apat hanggang limang taon.

Ang bawat buto na nakukuha ay hindi lang simpleng specimen; ito ay labi ng isang Pilipino na pinaslang, at ang bawat piraso ay sumisigaw ng katarungan. Ang pagpapalabas ng mga detalye ng paghahanap sa publiko ay nagpapakita ng kalupitan ng krimen at ang kahalagahan ng paghahanap sa katotohanan.

Ang Sukdulan ng Kawalang-Katarungan: Korapsyon sa Loob ng Kapulisan

Ang imbestigasyon ay hindi lamang naglantad sa karahasan ng sindikato, kundi pati na rin sa matinding korapsyon sa loob ng mismong mga tagapagpatupad ng batas. Kinumpirma ng mga opisyal ng PNP na 18 personnel ng pulisya ang direktang nadawit sa kaso. Kabilang sa mga nasangkot ang isang matataas na ranggong opisyal, isang Police Colonel, na nagpapakita na ang krimen ay hindi na lamang limitasyon sa mga sibilyan ([11:55]-[12:04], [24:14]).

Sa labingwalong pangalan na inilabas, anim (6) na pulis na ang sinibak sa serbisyo. Ang mga kasong kinaharap ng mga ito ay seryosong paglabag sa batas at etika, tulad ng grave misconduct, grave irregularity in the performance of duty, grave dishonesty, at conduct unbecoming of a police officer. Ang mga pulis na ito ay inalis sa serbisyo dahil sa kanilang paglabag, na nagpapatunay sa posibilidad na may malaking koneksyon ang mga nasa uniform sa pagkawala at pagpatay sa mga biktima ([26:14]-[28:44]).

Ang implikasyon ng mga pulis sa kaso ay lalong nagpapahirap sa pagtitiwala ng publiko sa sistema. Ipinahayag ng mga Kongresista ang pagkadismaya dahil sa balitang may malaking perang gustong ibagsak ang maimpluwensyang tao sa PNP ([17:58]). Bagama’t itinanggi ito ng pulisya, ang kasaysayan ng kaso ay nagmumungkahi na ang kapangyarihan at pera ay maaaring magamit upang baluktutin ang batas.

Hustisya sa Antala: Ang Kaso ni Julie Patidongan at ang WPP

Ang paghahanap sa hustisya ay lalong nagiging mahirap dahil sa mabagal na proseso para sa proteksyon ng pangunahing testigo. Si Julie Patidongan, ang testigo na may hawak ng mga detalye kung paano pinatay at itinapon ang mga biktima, ay kasalukuyang nakabinbin ang aplikasyon para sa Witness Protection Program (WPP) ng DOJ ([12:18]-[14:20]).

Bagama’t tiniyak ng PNP na mahigpit ang kanilang pagbabantay kay Patidongan, kinumpirma ng DOJ na walang opisyal na WPP coverage ang testigo. Ang pagkaantala ay dahil kailangan munang dumaan sa masusing ebalwasyon ang kaso, ayon sa batas.

Ang isyung ito ay nagdulot ng pagkabahala sa mga mambabatas, lalo’t napakalaking personalidad ang kanyang pinangalanan at seryoso ang kanyang testimonya. Ang pagkaantala sa proteksyon ay lalong naglalagay sa buhay ni Patidongan sa matinding panganib. Ayon sa Kongresista, inaasahan nilang aaksyon ang DOJ nang mas mabilis, dahil ang kaligtasan ng testigo ay mahalaga upang makamit ang katotohanan laban sa mga mayayamang naglalaro sa batas ([14:38]-[14:55]).

Ang Ugat ng Kasamaan: Ang Pananaw ng Kongreso sa Pagsusugal

Higit sa lahat ng detalye ng krimen at korapsyon, isa sa mga Kongresista ang nagbigay-diin sa pinakamalalim na ugat ng trahedya: ang pagsusugal.

Ayon sa mambabatas, ang kaso ng nawawalang sabungero ay hindi maaaring ihiwalay sa root cause na nagbigay-daan dito. Matindi ang kanyang paniniwala, na matagal na niyang ipinaglalaban mula pa noong siya’y Konsehal sa Maynila, na “gumbling breeds other evils: crime, corruption, and violent” ([05:19]-[05:36]).

Tinawag niya ang sugal na “devil seed” o buto ng demonyo, na kapag tinanim at lumago, ay nagreresulta sa katiwalian, krimen, at pagpatay. Ang e-sabong at iba pang anyo ng sugal ayon sa kanya ay hindi magdadala ng kaunlaran sa bansa, at ang patuloy na pagdanak ng dugo ay patunay na kailangan nang tuldukan ang lahat ng anyo ng sugal sa bansa ([06:47]-[07:12]).

Ang pahayag na ito ay nagbibigay ng bagong pananaw sa kaso, na hindi lamang ito isyu ng pulisya at krimen, kundi isang malalim na problema ng lipunan na kailangan ng systemic at radikal na solusyon mula sa gobyerno—ang pag-alis sa ugat ng lahat ng kasamaan.

Ang Pangako ng ‘Quadcom 2.0’ at ang Walang Sinasantong Hustisya

Bilang pagtatapos ng pagdinig, nagpahayag ng pagkadismaya ang komite sa hindi kumpletong impormasyon, subalit nagbigay ng matinding pangako na hindi sila titigil hangga’t hindi natutukoy ang lahat ng sangkot. Tiniyak ng mga mambabatas na sa susunod na hearing, na tinatawag na “Quadcom 2.0,” ay magiging mas seryoso at mas malalim ang imbestigasyon. Ang mga testigo ay manunumpa at ang lahat ng may alam, kasama ang mga kamag-anak ng biktima, ay tatawagin upang magbigay-linaw ([30:08]-[31:51], [40:06]).

Ang pangako ng Kongreso ay malinaw: walang sinasanto ang batas, gaano man kalakas, kayaman, o impluwensyal ang isang indibidwal ([04:21]-[04:36]). Ang kasong ito ay hindi lamang tungkol sa nawawalang 34 na sabungero; ito ay tungkol sa moralidad ng ating bansa, at kung hahayaan nating manaig ang kapangyarihan ng pera laban sa katarungan.

Ang mga pamilya ng biktima, ang publiko, at ang kasaysayan mismo ay naghihintay. Kailangan nang mahanap ang hustisya para sa mga biktima na ang buto ay nananatiling nakabaon sa ilalim ng Taal Lake. Oras na para maghari ang katotohanan.

Full video: