Sukol sa Pagsisinungaling: PCSO GM Royina Garma at Ex-Husband, Nabuking sa Unexplained Wealth, STL Party List Funding at Lihim na Davao Meeting

Nabalot ng matinding tensyon, galit, at pagka-dismaya ang bulwagan ng Kongreso matapos sumailalim sa masusing interogasyon si dating Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) General Manager Royina Garma, kasama ang kanyang entourage at ang kanyang dating asawa, si Colonel Reynaldo Villena. Sa isang pagdinig na nakatuon sa serye ng mga alegasyon—mula sa nepotismo, di-maipaliwanag na yaman (unexplained wealth), at paggamit ng pondo ng PCSO para sa pulitika—sunud-sunod na nasukol si Garma at ang kanyang mga kasamahan sa pagsisinungaling at paglilihis sa katotohanan, na nagbunga ng pag-cite in contempt at agarang pagdetine sa isang key figure. Ang imbestigasyon ay naglantad ng isang nakakabahalang pattern ng deception na nag-uugnay sa mga opisyal na ito, hindi lang sa paglabag sa etika ng serbisyo publiko, kundi pati na rin sa pagtatago ng kanilang mga ari-arian at ang kanilang papel sa isang kontrobersyal na pulong bago pa man magsimula ang nakaraang administrasyon.

Ang Davao Meeting, Ang ‘Davao Template,’ at ang Pagsisinungaling na Nagpabagsak

Magsimula tayo sa pinakamaalab na bahagi ng pagdinig: ang hiwaga ng isang pulong na naganap tatlong araw bago manungkulan ang dating Pangulo noong Hunyo 28, 2016. Matindi ang pagdidiin ni Congressman Paduano sa mga tanong ukol sa isang pagtitipon sa DPWH Office sa Davao City kung saan dumalo si GM Garma, kasama ang mga kapwa niya opisyal mula sa PNPA Classes 96 at 97, kabilang sina Colonel Leonardo, Colonel Grijaldo, at Colonel Patay [03:25].

Nasa sentro ng usapan ang terminong “Davao Template”—isang konseptong nauugnay sa mga operasyong kontra-droga na umano’y humantong sa serye ng inmate killings sa iba’t ibang correctional facility tulad ng New Bilibid Prison, Leyte Regional Prison, at Parañaque City Jail [20:13, 20:38].

Nang tanungin ni Congressman Paduano, iba-iba at conflicting ang naging sagot ng mga opisyal. Ipinagpaliban muna ni Garma ang pag-amin sa lalim ng diskusyon, aniya, “may napag-usapan po pero hindi in-depth” [14:04]. Ngunit nang sukulin, sa huli ay umamin siya na napag-usapan ang Davao Template [14:19]. Sa kabilang banda, mariing itinatanggi ni Colonel Grijaldo ang pagtalakay sa nasabing template, na nagresulta sa direktang kontradiksyon sa pahayag ni Garma [15:24, 25:24].

Ang pinakamatindi ay ang kaso ni Colonel Leonardo. Matapos siyang paulit-ulit na tanungin tungkol sa detalye ng pagdinig—partikular ang lokasyon ng pulong—siya ay nag-evade at nagbigay ng hindi kumpletong sagot. Dahil dito, nagpasa ng mosyon si Congressman Barbers na i-cite in contempt si Colonel Leonardo dahil sa paglabag sa Section 11 paragraph c ng Rules of Procedure governing inquiries in aid of legislation [06:42]. Agad na inaprubahan ang mosyon at iniutos ang kanyang detention sa loob ng premises ng House of Representatives [08:33, 09:50]. Ang insidenteng ito ay nagbigay diin sa malalim na pagnanais ng mga opisyal na itago ang katotohanan ukol sa pulong na iyon, na mistulang nagtatago ng isang mas malaking agenda.

Dagdag pa, nagkaroon ng confirmation na sina dating Pangulong Duterte, Senador Bato Dela Rosa, at Senador Bong Go ay nasa vicinity ng pagtitipon, kung hindi man direktang kasama sa meeting ng class nila Garma [16:31]. Kinumpirma ni Colonel Grijaldo na nakita nila ang mga ito sa corridor at nagkaroon sila ng courtesy call [17:20, 17:49]. Ang ugnayang ito sa mga dating matataas na opisyal at ang pagpupumilit ng mga resource person na magsinungaling sa ilalim ng oath ay nagpapahiwatig ng bigat at sensitibidad ng pulong sa Davao noong 2016.

Ang PCSO Bilang Family Vault: Palakasan at Nepotismo

Hindi pa man tapos ang usapin sa Davao, sumabak naman si GM Garma sa isa pang isyu na nagdulot ng malaking galit: ang malawakang nepotismo sa PCSO sa ilalim ng kanyang pamamahala. Si Congressman Dan Fernandez, na nagtanong, ay naglantad ng isang mahabang listahan ng mga kamag-anak ni Garma na itinalaga sa iba’t ibang sensitibong posisyon sa ahensya [31:32].

Kabilang sa mga itinalaga ni Garma sa PCSO ay:

Kanyang Anak – Itinalaga bilang Confidential Agent, sa kabila ng pag-amin ni Garma na ang bata ay diagnosed na may dyslexia, ADHD, at bipolar with depression [28:03, 29:09]. Idinepensa ni Garma ang kanyang anak, aniya, ang posisyon ay nangangailangan lang ng “trust and confidence,” at ang anak niya ay “very competent in report writing” [30:39, 34:36].
Kanyang First Cousin (Marie Luis se Jales) – Bilang Nurse [31:32].
Kanyang Sister-in-Law (Doris Garma) – Sa Admin [32:21].
Kanyang First Cousin (Howard Mansan) – Bilang IT Consultant [32:37].
Asawa ng Kanyang First Cousin (Irin Mansan) – Bilang Private Secretary [33:04].
Iba pang Kamag-anak – Kabilang sina Emy Ubales at Junjun Ubales (na security detail din ni Garma), na pawang inilagay sa iba’t ibang kapasidad [33:17, 33:29].

Ang listahan ng mga kamag-anak ay nagpapahiwatig ng conflict of interest at kawalan ng etika sa paggamit ng posisyon sa gobyerno. Tinangka ni Garma na ipagtanggol ang kanyang desisyon, iginiit na ang requirement lang sa mga posisyon ay “trust and confidence” [34:36]. Ngunit para sa mga mambabatas at sa publiko, ang trend ng paglalagay ng pamilya sa sensitibong ahensya tulad ng PCSO ay malinaw na anyo ng nepotismo, na nagdulot ng malaking damage sa tiwala ng publiko sa ahensya na naglalayon sanang tumulong sa mga mahihirap.

Ang STL Party List, Ang Pondo ng PCSO, at Ang Lihim na Pabahay

Ang pinaka-direktang ebidensya ng posibleng misuse ng pondo ng bayan ay umikot sa STL Party List—ang Samahan ng Totoong Larong may Puso—na itinatag ni Garma [47:35].

Ayon kay Congressman Fernandez, nagtayo si Garma ng STL Foundation upang magsilbing channel para sa pagpopondo ng STL Party List. Sa una, mariing itinanggi ni Garma ang paglalagay ng pondo ng PCSO sa STL Foundation [48:08]. Subalit, nagpakita si Congressman Fernandez ng ebidensya:

Ang 2 Milyong Piso na Donasyon:

Ipinakita ang isang

check

na nagkakahalaga ng dalawang milyong piso (P2,000,000) mula sa PCSO, na dumaan sa

foundation

para sa

calamity assistance

sa Mandaue City [52:22]. Ito ay nagpapakita ng

pattern

ng paggamit ng pondo ng ahensya sa mga

advocacy program

na direktang nagbebenepisyo sa

party list

.

Ang Lihim na Pabahay:

Ang

STL Party List

, sa pangunguna ng

first nominee

nitong si Ibon Baronda (asawa ng

security detail

ni Garma na si Colonel Barondog) at ng

second nominee

na si Howard Mansan (kanyang pinsan), ay namigay ng mga pabahay sa ilalim ng

“Bahay Mo, Puso Ko”advocacy

sa Cebu City [52:54].

Nang tanungin si Colonel Barondog, una niyang sinabi na ang pondo ay galing sa isang Non-Government Organization (NGO). Nang sukulin kung anong NGO, siya ay nag-retract at sinabing galing ito sa “group of business organizations” [55:09, 55:40]. Ang sunud-sunod na pagbabago ng pahayag na ito ay nagpahiwatig ng malinaw na pagtatangka na itago ang tunay na pinagmulan ng pondo, na siyang inuugnay ni Congressman Fernandez sa pondo mismo ng PCSO.

Ang Hiwaga ng Hilltop Mansion at ang P200,000 na Pagsisinungaling

Bukod sa mga isyu sa PCSO, nasukol din si Garma sa pagtatago ng kanyang ari-arian. Sa nakaraang pagdinig, itinatanggi niya ang pag-aari ng isang bahay sa Hilltop Property sa Cebu [39:41]. Ngunit sa pagdinig na ito, kinumpirma niya na nagkaroon ng team building ang mga female department managers ng PCSO doon [40:08]. Nang ipilit ang tanong, umamin siyang siya ang nag-develop ng bahay, aniya, ginawa niya ito sa sarili niyang pera at nagkakahalaga lang ng “less than 1 million” [43:17, 43:36]. Ang pag-amin na “I develop it… I develop the area… Yes” ay nagpabuking sa kanyang naunang pahayag na wala siyang ari-arian doon [46:24, 47:17].

Kasabay nito, naharap din sa isyu ng unexplained wealth ang kanyang dating asawa, si Colonel Reynaldo Villena, na umaming may investment na $200,000 (US Dollars) o humigit-kumulang P11 Milyon, sa “Noy Pits Bar” sa Las Vegas [01:00:39].

Ipinahayag ni Colonel Villena na ang kalahati ng pondo ($100,000) ay mula sa kanyang naipong suweldo at allowances bilang Police Attaché sa US West Coast, kung saan siya ay kumikita ng $8,000 kada buwan [01:00:47, 01:08:06]. Subalit, kinuwestiyon ni Congressman Paduano at Congressman Barbers ang kanyang pahayag. Ayon sa rekord, nag-umpisa ang assignment ni Villena noong Agosto 2020 at itinatag ang bar noong Disyembre 2021 [01:11:03]. Sa loob ng isang taon at apat na buwan (o mas maikli pa), mathematically impossible na maipon ang $100,000, lalo pa’t mayroon siyang personal na gastos.

Ang matitinding tanong ng mga kongresista, na nagpapakita ng malaking discrepancy sa kanyang pahayag, ay nagpilit kay Colonel Villena na magsumite ng kanyang Statement of Assets, Liabilities, and Net worth (SALN) mula 2019 hanggang 2023 [01:14:22, 01:15:05].

Ang pagdinig na ito ay nagbigay ng isang malinaw na larawan: isang culture of impunity at pagtatago ng katotohanan sa loob ng matataas na ranggo ng serbisyo publiko. Ang mga seryosong paratang ng pagsisinungaling sa ilalim ng oath, pag-abuso sa pondo ng bayan, nepotismo, at di-maipaliwanag na kayamanan, ay naglalagay kina GM Garma at sa kanyang inner circle sa isang masalimuot na legal at pulitikal na sitwasyon. Ang contempt citation at ang pag-utos na magsumite ng SALN ay nagpapahiwatig lamang na ang paghahanap sa buong katotohanan ay hindi pa natatapos, at marami pa ang posibleng malalantad sa susunod na mga pagdinig.

Full video: