Ang Kadiliman ng Kapabayaan: Paanong Ang Pagtataksil ng Isang Opisyal ay Nag-iwan ng Permanenteng Pilat Kay Elvie Vergara

Ang trahedya ni Elvie Vergara, ang kasambahay na umano’y binulag at minaltrato ng kanyang mga amo, ay matagal nang gumulantang sa kamalayan ng publiko. Ngunit sa patuloy na paglalahad ng kuwento, lumilitaw na hindi lamang ang mga Ruiz ang dapat managot sa kalbaryong dinanas ni Elvie. Ngayon, isang opisyal ng pamahalaang lokal—mismong ang Kapitan ng Barangay—ang nadadawit sa kaso, at humaharap sa matinding pagtuligsa dahil sa di umano’y kapabayaan na nagdagdag lamang sa impiyerno ng biktima.

Sa pinakahuling pagdinig, mariing kinuwestiyon ni Senator Raffy Tulfo si Barangay Captain Jimmy Patal hinggil sa di-umano’y pagkabigo nitong tumugon nang humingi ng tulong si Elvie Vergara sa Barangay Hall noong 2021. Ang Commission on Human Rights (CHR) mismo ay kasalukuyang pinag-aaralan ang posibilidad na irekomenda ang pagsasampa ng kaukulang kaso laban kay Kapitan Patal [00:17], isang senyales na ang isyu ay lumawak na, mula sa krimen ng pang-aabuso, tungo sa krisis ng pananagutan sa serbisyo-publiko.

Ang Paghahanap ng Kanlungan: Isang Pagtakas Mula sa Dilim

Taong 2021, sa gitna ng lockdown at pandemya, matagumpay na nakatakas si Elvie Vergara mula sa kanyang mga amo. Ayon sa kanyang emosyonal na salaysay sa Senate Hearing, tumungo siya agad sa Barangay Hall—ang lugar na dapat sana ay maging kanlungan ng mga inapi at tumatakas sa karahasan [01:16]. Ang kanyang pangunahing layunin ay hindi lamang magreklamo, kundi upang ipa-check ang kanyang mga gamit.

“Sabi ko po, paki-check po yung gamit ko dahil aalis na po ako doon. Naka-takas nga po ako,” paliwanag ni Elvie [05:43]. Ang puntong ito ay kritikal: ipinapakita nito ang kanyang seryosong intensiyon na lumayas at ang kanyang pag-iingat na huwag maakusahan ng pagnanakaw—isang karaniwang taktika ng mga mapang-abusong amo.

Sa panahong iyon, nagbigay-linaw si Elvie, nakakakita pa umano ang kanyang kaliwang mata [01:00]. Ang kanyang pagtungo sa Barangay Hall ay naganap sa panahong mayroon pa siyang tsansang mailigtas sa mas matinding kapinsalaan.

Ngunit ang pag-asa ni Elvie ay sinalubong ng tila kawalang-interes.

“Basta lang po pinaupo lang po ako doon sa may parang school ng Kinder,” paglalarawan ni Elvie sa kanyang karanasan sa loob ng Barangay [02:45]. Pagdating niya, tila hindi siya inasikaso ng mga tao, at ang mismong Kapitan, si Jimmy Patal, ay abala umano sa ibang kausap sa cellphone [02:28].

Ito ang sandaling naging lunduyan ng matinding pagdududa ang kaso.

Ang Nakakagimbal na Pagtataksil: “Nandito ang Kasambahay Mo”

Ang pinakamabigat na paratang na ipinukol ni Elvie kay Kapitan Patal ay ang di-umano’y ginawa nitong pagtawag sa kanyang amo. Habang nakaupo siya, sinabi ni Elvie na narinig niya mismo ang Kapitan na kausap ang amo niyang lalaki, si Jerry Ruiz.

“Narinig ko po ‘ung sabi niya po sa amo kong lalaki, ‘Oh Sir Jin, parang nandito ‘yung [k]asambahay mo, nandito [si] Elvie, nandito’,” mariing pahayag ni Elvie sa pagdinig [03:29].

Ang pag-amin na ito ay agad na nagpawalang-saysay sa depensa ng Kapitan na nagkataon lamang na dumating si Ruiz. Sa pagdinig, tinanong ni Senator Tulfo si Elvie, “So hindi totoo ‘ung sinasabi ni Kapitan na kasunod mo na ‘ung amo mo?”

“Hindi po,” sagot ni Elvie [03:55].

Ang di-umano’y pag-iinform na ito ay nagbigay-daan sa pagdating ni Jerry Ruiz. Imbes na ipagtanggol at ilayo sa panganib, sinundo umano si Elvie ng kanyang amo [01:57]. Ang pangako ng paghahatid sa sakayan papuntang Mindoro—ang daan pabalik sa kanyang lalawigan at kalayaan—ay hindi natupad [02:00]. Sa halip, dinala siya sa tindahan at kinulong ulit, hindi na pinapalabas [02:08].

Ang huling pagkakataon ni Elvie upang makawala ay pinalagpas ng opisyal ng Barangay, na nagresulta sa pagpapatuloy ng kanyang kalbaryo sa kamay ng kanyang mga amo.

Ang Patal na Depensa: “Akala Ko ay Taong Grasa”

Sa harap ng matitinding paratang, iginiit ni Kapitan Patal na hindi niya alam na si Elvie ay kasambahay ng mga Ruiz at mas lalong itinatanggi niya ang paratang na tinawagan niya si Jerry Ruiz [07:14].

Ang depensa ni Kapitan Patal ay lalong nagpatindi sa galit ng publiko. Aniya, noong makita niya si Elvie, “akala ko po ay naligaw na taong grasa” dahil si Elvie ay “talaga pong nakakawa pong tingnan” at “madungis” [04:43, 10:43]. Bilang tugon, ang una raw niyang ginawa ay inutusan ang isang tanod na babae na “linisan po at palitan ng damit” [04:26].

Dito, nag-aapoy sa galit na sumalungat si Senator Raffy Tulfo.

“Alam mo Chairman, kung nasa matinong pag-iisip ka, kung tama ka, patas ka, the first thing you should have done is pa-check siya sa doctor, tawagan mo si CHR, tawagan mo PNP, sabihin na meron dito… mukhang kawawa na kasambahay at tumakbo sa kanyang amo, ang kanyang reklamo ay sinasaktan siya,” diin ni Tulfo [06:45].

Sa pananaw ni Tulfo, ang pag-uutos na linisan lang ang biktima, sa halip na asikasuhin ang ugat ng problema (ang pang-aabuso), ay sapat nang patunay ng pagiging pabaya.

Ang pinakamalaking pagkakamali, ayon kay Tulfo, ay ang pagpapahintulot na makabalik si Elvie sa kanyang amo.

“Ang ginawa mo, sinurender mo siya ulit sa amo! Napaka-walang hiya, Sir!” sigaw ni Tulfo [07:06].

Habol ni Tulfo, kung siya ang Kapitan: “Ipapa-check ko muna sa hospital, hindi ko muna payagan na sumama sa amo at pagkatapos, tatawagan ko ‘yung pulis, CHR, kung sino-sino pa ang mga autoridad, DSWD, para sama-sama mag-imbestiga, social worker. Ang ginawa mo, pinayagan mo makabalik ulit sa kanyang amo” [07:29].

Pagkabigo sa Tungkulin: Ang Kalbaryong Sana’y Naagapan

Ang paninindigan ni Kapitan Patal na nagkataon lamang na dumating ang amo at hindi niya alam ang sitwasyon ni Elvie ay lalong nagpalala sa pagdududa sa kanyang integridad. Nagpaliwanag si Patal na bago pa raw niya matanong si Elvie ay dumating na si Jerry Ruiz [09:35].

Ngunit ang mga Netizen at maging si Senator Tulfo ay naniniwalang may malaking mali sa reaksiyon ng Kapitan.

Una, kung hindi niya talaga kilala si Elvie at inakala niya itong “taong grasa,” bakit niya hinayaang sunduin ito ng isang lalaki (si Ruiz) na nagpakilalang amo? Hindi raw papayag ang sinumang amo na magsilbi sa kanila ang isang “taong grasa,” kaya dapat naisip na ng Kapitan na may hindi tama [11:08].

Pangalawa, bilang isang opisyal ng barangay, ang Standard Operating Procedure (SOP) ay dapat awtomatikong pakinggan ang dalawang partido [12:29].

“Dapat automatic ‘yung Chairman e, pagka may dalawang partido doon sa harap mo, kakausapin mo pareho, ‘di ba? Bakit naman pinakinggan mo lang ‘yung amo lang, hindi mo kinausap ‘yung isa?” tanong ng isang kasamahan ni Tulfo [11:38].

Ipinagtanggol naman ni Kapitan Patal ang sarili, aniya, “Inasikaso ko po Sir, ang una ko nga pong hakbang, pinalinisan ko po dahil po panahon ng pandemic” [09:24]. Ngunit iginiit ni Tulfo na hindi sapat ang paglilinis: “Tapos mo siya palinisan? Sana pina-doktor mo! Hindi, sana tinawagan mo ‘yung DSWD, tinawagan mo ‘yung CHR, tinawagan mo ‘yung PNP!” [09:29].

Ang Permanenteng Pinsala at Ang Aral sa Barangay

Ang kaso ni Elvie Vergara ay naglalabas ng matinding panawagan para sa pananagutan. Ang kapabayaan ng Kapitan ay nagdagdag sa matinding kalbaryo ni Elvie [15:35].

Ayon kay Senator Tulfo, kung natulungan sana si Elvie sa Barangay noong 2021, maaaring naiwasan ang pinakamatinding trahedya sa buhay nito: ang permanenteng pagkabulag.

“Siguro kung natulungan si Elvie sa mga panahong iyon ay hindi sana tuluyang nabulag ang kaliwang mata niya na sa ngayon ay tuluyang nabulag na ang kaliwang mata ni Elvie,” pinal na pahayag ni Tulfo, na may halong panghihinayang [16:20].

Sa kasalukuyan, ang kaliwang mata ni Elvie ay tuluyan nang bulag, at ang pagkakataong makakita pa ang isa niyang mata ay hindi na sigurado, ayon sa mga ophthalmologist [16:37]. Ang pisikal na kadiliman na sinapit ni Elvie ay maituturing na direktang resulta ng kawalan ng aksiyon at moral na kadiliman ng isang opisyal na dapat sana ay nagsilbi.

Ang kaso ni Kapitan Patal ay inihambing pa ni Tulfo sa kaso ni Police Master Sergeant Maria Eliza Palabay, na na-dismiss/na-transfer dahil sa pagkampi rin umano sa amo at pagbabanta kay Elvie [14:26, 14:48]. Ipinahiwatig ni Tulfo na si Patal ay susunod na dapat managot, at posibleng “makulong o masibak sa serbisyo” [15:07].

Ang salaysay ni Elvie Vergara ay hindi lamang tungkol sa pang-aabuso ng amo; ito ay isang nakakagimbal na kuwento kung paanong ang kawalang-interes at kapabayaan ng mga opisyal ng gobyerno, maging sa pinakamababang antas ng Barangay, ay maaaring maging kasing-sakit at kasing-mapinsala ng mismong krimen. Ang pagtatalaga ng tiwala sa mga pinuno ay hindi isang pribilehiyo kundi isang tungkuling may kaakibat na pananagutan, na sa kaso ni Elvie, ay nagdulot ng isang pinsala na hinding-hindi na mababawi. Ang hustisya, sa pagkakataong ito, ay kailangang sumakop hindi lamang sa mga nagmaltrato kundi pati na rin sa mga nagpabayang opisyal na nag-iwan kay Elvie sa kadiliman.

Full video: