Sikretong Misyon sa Ibang Bansa ng CIDG, Bumaliktad sa Kaso ng Missing Sabungeros; Ina ng Biktima, Lantaran Kinalaban ang ‘Mayaman at Maimpluwensyang’ Akusado

Ang kaso ng mga missing sabungeros ay nananatiling isa sa pinakamabibigat at pinakamisteryosong current affairs na humamon sa sistema ng hustisya sa Pilipinas. Ang panawagan ng mga pamilya para sa katarungan ay hindi humupa, at sa bawat araw na lumilipas, lalong tumitindi ang laban kontra sa mga influential na personalidad na nadadawit. Subalit, sa likod ng pananahimik at media blackout na sinikap ipatupad ng mga awtoridad, isang matapang at maingat na operasyon ang isinagawa ng Criminal Investigation and Detection Group (CIDG), na nagbigay ng bagong pag-asa at nagbukas ng mga critical na detalye sa high-profile na kaso.

Mula nang umupo si General Macapas bilang direktor ng CIDG noong ika-19 ng Hunyo, agarang inaksyunan ang kaso na matagal nang binabagabag ng maraming tanong at mga balita ng pagpapabaya. Agad niyang tinutukan ang dalawang tao na mahalaga sa pagbubuo ng mga nawawalang link sa misteryo ng pagkawala. Ang dalawang ito ay konektado sa dalawang susing ebidensya na naitala sa video: una, ang pagwi-withdraw sa ATM ni Melbert John Santos, isa sa mga nawawala [01:14]; at ikalawa, ang video ng taong nakaposas habang ine-eskortan ng dalawang lalaki— si Michael Bautista, isa pa sa mga biktima [01:47].

Kinilala ang dalawang target na ito bilang sina Jose Patidongan at Ilakim Patidongan, na sinasabing may inside information at direct involvement sa mga insidente. Ayon sa ulat, ang impormasyon tungkol sa kanila ay nagmula pa sa naunang pahayag ni Julie Patidongan (alyas Totoy), na nagbigay-diin sa kanilang koneksyon sa mga crucial na pangyayari.

Ang Lihim na Pagsubaybay at ang Matinding Chase sa Ibang Bansa

Hindi naging madali ang operasyon. Noong ika-23 ng Hunyo, nakatanggap ng intelligence information si General Macapas na ang dalawang Patidongan ay nasa ibang bansa. Sa pangambang tuluyan silang makawala at maglaho kasama ng kanilang nalalaman, agad na kumilos ang CIDG. Nag coordinate sila sa National Bureau of Investigation (NBI) noong ika-26 ng Hunyo para sa mabilisang facilitation ng pagkuha sa dalawa.

Ang orihinal na plano ay sinimulan matapos ma-monitor ang dalawa sa isang bansa sa Timog-Silangang Asya. Subalit, habang inihahanda ang Case Operation Plan (Coplan) ng CIDG, na pinangunahan ni General Macapas, nakumpirma ng kanilang informant na biglang lumipat ng bansa sina Jose at Ilakim. Isang mabilisang pagbabago sa strategy ang kinailangan.

Noong Hulyo 15, nag-request ang team ni General Macapas ng Foreign Travel Authority (FTA), at noong Hulyo 16, aprubado na ang Coplan. Ang layunin ay malinaw: kuhanin ang dalawang tao na matagal nang hinahanap ng batas at ng mga biktima. Bagamat ang initial na travel authority ay ibinigay para sa unang bansa na kanilang tinirhan, mabilis na na-amend ito dahil sa kanilang paglipat ng lokasyon.

Sa isang serye ng mapanganib at confidential na kilos, si General Macapas mismo ang tumulak papunta sa ikalawang bansa sa Timog-Silangang Asya. Ang pagkuha sa dalawa ay ginawa nang “walang fanfare, walang ingay whatsoever” [06:07]. Ang pangunahing dahilan? Ang kritikal na halaga ng dalawang gentlemen na ito sa imbestigasyon; sila ang nawawalang missing link sa kaso ng mga nawawalang sabungero.

Ang Legal na Tali at ang Misteryo ng Alias na ‘Robert Bylon’

Dumating sina Jose at Ilakim Patidongan sa Pilipinas noong ika-22 ng Hulyo, sa isang tahimik na pagbabalik. Kaagad na nagsagawa ng record check ang CIDG.

Para kay Jose Patidongan, natuklasan na mayroon na pala siyang outstanding warrant of arrest at conviction para sa kasong robbery [07:00]. Dahil dito, wala nang ibang paraan kundi i-turnover at isurrender siya sa korte, bilang pagsunod sa order ng hukuman.

Ngunit ang kaso ni Ilakim Patidongan ay masalimuot. Nang makuha siya sa ibang bansa, gumamit siya ng pasaporte sa pangalang Robert Bylon [07:26]. Ito ay nagbigay ng isang legal dilemma sa CIDG. Hindi nila maaaring i-hold lamang si Ilakim dahil wala siyang warrant (hindi tulad ni Jose). Upang siya ay mapanatiling nasa kustodiya at masiguro ang kanyang kooperasyon sa imbestigasyon, kailangang sampahan siya ng kaso para sa clear violation ng batas— ang paggamit ng alias [00:07:44 – 00:08:11]. Ito ay isang legal strategy ng CIDG, dahil kung hindi, maaari silang makasuhan ng arbitrary detention. Ang desisyong ito ay nagpapakita ng dedikasyon ng CIDG na sundin ang batas habang isinasagawa ang kanilang trabaho.

Ang Tinig ng Ina: Ang Walang Humpay na Paghahanap at Pag-asa

Sa gitna ng mga technical na detalye ng imbestigasyon, patuloy na umaalingawngaw ang tinig ng mga biktima. Nakapanayam si Ginang Eloisa Bohol, ina ni Kiel Daniel Bohol, isa sa mga nawawala [08:26]. Ang kanyang mga salita ay naglalarawan ng pagod ngunit matatag na paghihintay.

Ayon kay Ginang Bohol, patuloy pa rin ang paghahanap ng mga technical divers sa Taal Lake para sa mga labi ng mga biktima [09:01]. Ang huling datos na ibinigay sa kanila ay umaabot na sa 91-98 human bones ang nakuha sa lugar. Ang pag-asa ay nananatiling buhay dahil sa bawat buto na nakukuha, may posibilidad na makita ang katotohanan.

Ang laban para sa katarungan ay hindi lamang limitado sa pagkuha ng mga Patidongan; ito ay nasa paghihintay din para sa forensic results. Si Ginang Bohol ay isa sa mga unang nagbigay ng DNA sample [10:44]. Subalit, sa kabila ng buwan nang paghihintay, wala pa ring update kung may DNA match na ba sa mga nakuha nilang kalansay at bungo— lalo na sa mga human remains na may ngipin pa [10:56]. Ang proseso ay mabagal: 22 pa lang sa tinatayang 34 na pamilya ang nakapagbigay ng DNA, habang ang tinatayang bilang ng inilibing doon na sinasabi ni Patidongan ay umaabot sa halos 100 [00:11:17 – 00:11:31]. Ito ay isang agony na matindi— ang paghihintay sa resulta na magsasara o magbubukas sa pinto ng katotohanan.

Ang Matatag na Paninindigan Laban sa Areglo

Ang isa sa pinakamalaking isyu na bumabalot sa kaso ay ang balita ng monetary settlement. Matagal nang may lumabas na report na ang “Case Number One” (ang naunang grupo ng mga biktima) ay nagpapareglo na bago pa man lumitaw ang whistleblower na si Patidongan [13:07].

Ngunit matindi at walang pag-aalinlangan ang pahayag ni Ginang Bohol: “Hindi. Wala naman pong ganon pangyayari,” [12:59] paglilinaw niya, tinutukoy ang mga bagong kaso. Ang kanyang grupo ay nagkakaisa, sumusunod sa mga senior na miyembro ng grupo, at walang balak umatras [14:19].

Sa halip na pera, ang sigaw nila ay hustisya. Ang grupo ni Ginang Bohol ay naghain na ng reklamo para sa multiple murder at illegal detention [10:24]. Patuloy silang nakikipag-ugnayan sa CIDG at aayusin pa ang update meeting sa bagong director.

Ang laban ay hindi lamang para sa nawawalang anak; ito ay laban ng David at Goliath. Aminado si Ginang Bohol sa laki ng kanilang kalaban: “Ang kalaban nga namin, ‘di ba, mas malaki pa ‘yung pera niya sa pera ng Pilipino… sobrang laki ng kapangyarihan… influential ‘yan,” [00:14:59 – 00:15:11] pagtukoy sa mga akusado at mga personalidad na konektado sa kaso tulad nina Atong Ang.

Kahit pa ganito kalaki ang hamon, ang tanging hiling niya ay “kahit kapatak na hustisya” [14:51]. Ito ang nagpapatunay na ang kanilang motibasyon ay hindi para sa yaman o areglo, kundi para sa closure at pagpapanumbalik ng rule of law sa isang lipunan na tila binibili na ng pera ang katotohanan. Ang kaso ng missing sabungeros ay magpapatuloy, hindi bilang isang balita lamang, kundi bilang isang matinding laban ng common tao laban sa kapangyarihan at impluwensya, na ngayo’y pinalakas ng mga bagong ebidensya at isang determinadong CIDG.

Full video: