‘Sagot Ko Lahat!’—Duterte, Ipinagtanggol ang ‘War on Drugs’ sa Kongreso; Inamin ang Personal na Pagpatay ng 6-7 Katao at Pagsasanay sa Laud Firing Range

ANG MATINDING PAG-AMIN NG ISANG KAMPANYA NG KAMATAYAN

Sa isang pagdinig na maituturing na makasaysayan at punung-puno ng tensiyon, hinarap ng dating Pangulo ng Pilipinas na si Rodrigo Roa Duterte ang mga mambabatas sa Kongreso, at sa harap ng sambayanan, ay nagpakawala ng mga pahayag na muling gumimbal sa pambansang diskurso. Ang pagdinig ay hindi lamang naging entablado para sa isang mainit na sagutan, kundi naging saksi rin sa isang serye ng mga naglalabasang katotohanan—mga katotohanang naglalayong bigyang-linaw ang kontrobersiyal na “War on Drugs” na naganap sa kanyang administrasyon. Sa gitna ng mga batikos at matatalas na tanong, isang pahayag ang umalingawngaw: ang deklarasyon ni Duterte na inako niya ang “full legal responsibility” para sa lahat ng naging aksiyon ng mga alagad ng batas, legal man o ilegal.

Ang pag-amin na ito, na bumabagabag sa legal at moral na pundasyon ng bansa, ay naging sentro ng interpelasyon, lalo na mula kina Congresswoman France Castro-Luistro at Congresswoman Arlene Brosas. Ang kanilang layunin ay hindi lamang makuha ang mga detalye, kundi himukin ang dating Pangulo na harapin ang bigat ng kaniyang mga salita. Ang naging tugon ni Duterte ay nagbigay ng isang malalim na pagtingin sa kaniyang pananaw sa pamumuno at pagpapatupad ng batas—isang pananaw na tila nagbibigay ng matinding pagprotekta sa kaniyang mga inutusan, kahit pa ang naging resulta ay pagkamatay ng libo-libo.

ANG PAG-AKO SA RESPONSABILIDAD: ISANG COMMANDER’S PERSPECTIVE

Mula sa simula pa lamang ng pagdinig, mariing ipinahayag ni Duterte ang kaniyang paninindigan. Nang tanungin ni Atty. Luistro tungkol sa pag-ako ng buong legal na responsibilidad, sinabi niya: “Yes, because I ordered the campaign against the drug syndicates at kung anong ginawa nila, whether illegal or not, it was, ako ang nag-utos. In that sense, I take that responsibility of their actions [07:25].” Idinagdag pa niya na ito ay gawain ng isang commander—na kung ikaw ay nag-utos, hindi mo dapat iwanan ang iyong mga tao [07:49], maliban na lamang kung ang kanilang ginawa ay kabalastugan tulad ng panggagahasa.

Gayunpaman, ang pag-ako sa responsibilidad ay hindi agad nangangahulugan ng pag-amin sa pagkakasala, ayon kay Duterte. Sa mainit na debate tungkol sa kung ang kaniyang pahayag ay maituturing na “extrajudicial confession of guilt,” mariin siyang tumanggi, kahit pa una siyang sumagot ng “Yes.” Kalaunan ay nilinaw niya na ito ay isa lamang “statement” at hindi isang “confession” [10:04]. Ito’y isang kritikal na punto na nagpapakita ng kaniyang legal na pag-iingat, sa kabila ng kaniyang matatapang na pananalita. Ang hindi niya pagpayag na isulat at pirmahan ang pahayag ay nagbigay-diin sa pagkakaiba ng retorika at ng pormal na legal na pag-amin.

Ang paninindigan ni Duterte ay nakatutok sa ideya ng presumption of regularity—na ang isang pulis ay inaasahang ginagawa ang kaniyang tungkulin nang tama, at responsibilidad ng pinuno na protektahan ang kaniyang mga tauhan. Ngunit ang legal na prinsipyong ito ay tila binabaluktot sa harap ng malawakang ulat ng paglabag sa karapatang pantao.

LAUD FIRING RANGE AT ANG MGA BANGUNGOT NG DAVAO

Isa sa pinakamalaking rebelasyon at pinakakontrobersiyal na bahagi ng pagdinig ay ang usapin tungkol sa Laud Firing Range at Laud Quarry sa Davao City. Nang tanungin ni Atty. Luistro kung alam niya ang lugar, ang sagot ni Duterte ay nagpalamig sa dugo ng mga nakikinig: “Doon ako nagpa-practice magbaril para pumatay ng tao [11:48].”

Ang prangkang pag-aming ito ay nagdagdag ng bigat sa mga akusasyon na matagal nang iniuugnay sa Davao Death Squad (DDS). Sinabi ni Luistro na nag-imbestiga ang Commission on Human Rights (CHR) sa Laud Quarry at nakadiskubre ng mga buto ng tao [13:05]. Nang tanungin si Duterte kung nag-imbestiga siya rito noong siya ay alkalde o pangulo, kaniyang itinanggi: “Bakit ako mag-imbestiga ng mga buto diyan? Maraming buto ng tao na… [15:55].” Ang tila walang-bahalang pagtingin sa posibilidad ng mga human bones sa isang lugar na may kaugnayan sa kaniya ay nagpinta ng isang nakababahalang larawan ng kaniyang pamamahala.

Ang mga mambabatas ay nagbigay-diin din sa mga partikular na kaso ng pagpatay na iniuugnay sa DDS at kay Duterte:

Dumoy Raid (2004): Ang pagpatay sa 11 indibidwal (kabilang si Allan C.) matapos ang isang raid ng PDEA sa isang shabu laboratory, kung saan diumano’y dinala sila sa Laud Quarry at summarily executed sa utos ni Duterte [19:35], batay sa testimonya ni Arturo Lascañas. Mariing itinanggi ni Duterte ang testimonya ni Lascañas [19:45].

St. Peter’s Cathedral Bombing (1993): Ang pagkamatay ng pito katao sa pambobomba. Diumano’y nag-utos si Duterte ng paghihiganti laban sa mga Muslim. Itinanggi ito ni Duterte, at binanggit pa na ang kaniyang ina ay isang Muslim [21:39], ngunit inamin na sino ang hindi magagalit sa pangyayaring iyon.

Jun Pala: Ang pagpatay sa kritikal na broadcaster na si Jun Pala. Mariin ding itinanggi ni Duterte na inutusan niya ang pagpatay, at muling ibinasura ang testimonya ni Lascañas [22:32].

Ang paglalahad ng mga kasong ito ay naglalayong patunayan ang isang “pattern” ng extrajudicial na pamamaraan na diumano’y nag-ugat pa sa kaniyang panunungkulan bilang alkalde ng Davao.

ANG NAKAKAKILABOT NA PAG-AMIN SA PERSONAL NA PAGPATAY

Ang pinakamalaking shocker na lumabas sa pagdinig ay ang walang-alinlangang pag-amin ni Duterte na personal siyang pumatay ng tao. Nang tanungin ni Congresswoman Brosas, “Sa inyo po na karanasan, kayo mismo ba pumatay?” ang tugon ni Duterte ay: “Ako, marami. Si mga 6 or 7. Ewan ko kung natuluyan ‘yun, hindi ko na hindi ko na fi-nollow up sa hospital [41:44].”

Ang pahayag na ito ay muling kinumpirma ang dati na niyang binitawang salita: “In Davao, I used to do it personally just to show to the guys that if I can do it, why can’t you [42:02].” Ito’y nagpaliwanag sa kaniyang pilosopiya ng pamumuno, kung saan ang pinuno mismo ang nagpapakita ng halimbawa ng pagiging brutal and raw sa harap ng krimen [52:55].

Ang kaniyang pagpapaliwanag sa ganitong aksiyon ay nakabatay sa konseptong ang pagpatay sa kriminal ay justified kung may violent resistance [42:28]. Mas nakakagulat pa ang kaniyang pag-amin na kaniyang ine-encourage ang mga kriminal na lumaban (“encourage them to draw their guns” [50:50]) upang magkaroon ng legal na basehan ang mga pulis para pumatay—ang tinatawag na self-defense o performance of duty [51:35]. Para kay Duterte, ang ganitong paraan ay nakakatulong upang maminos ang problema sa siyudad, dahil kung mapapatay ang mga kriminal, hindi na sila problema pa [51:14].

Gayunpaman, ang mga mambabatas ay nagpresenta ng matinding datos: 6,252 indibidwal ang napatay sa opisyal na police anti-drug operations, at 27,000 hanggang 30,000 pa ang napatay sa vigilante-style [25:37]. Para sa mga kritiko, ang malaking bilang na ito ay patunay na hindi nasunod ang due process ng batas.

ANG HAMON SA ICC AT ANG KINABUKASAN NG HUSTISYA

Ang pagdinig ay hindi rin pinalampas ang usapin tungkol sa International Criminal Court (ICC). Sa kabila ng kaniyang pag-ako ng responsibilidad, nagpapakita si Duterte ng tila magkakaibang paninindigan sa ICC. Una, kaniyang sinabi na kung may magsponsor ng kaniyang fare sa ICC, siya ay pupunta [33:15]. Ngunit agad niya itong binawi, at sinabing kung magtungo ang ICC sa bansa, kaniyang sisipain ang mga ito [33:23].

Sa huli, hinamon ni Duterte ang ICC na magmadali at simulan na ang kanilang imbestigasyon: “I am asking the ICC to hurry up and if possible, they can come here and start the investigation tomorrow [49:56].” At sa isang mapangahas na tono, idineklara niya, “And if I am found guilty, I will go to Prison and there for all time [50:20].”

Ang mga pahayag na ito ay nagbigay ng isang matibay na hamon sa sistema ng hustisya, lokal man o internasyonal. Ang pag-amin sa personal na karahasan, ang pag-ako sa responsibilidad para sa libu-libong kamatayan, at ang pagtatanggol sa kaniyang Commander’s responsibility ay nagbigay-daan sa isang mas malalim na talakayan tungkol sa rule of law sa Pilipinas. Ang tanong ay nananatili: ang mga salita ba ng dating Pangulo ay mananatiling retorika, o magiging basehan ito para sa paghahanap ng katarungan para sa mga biktima ng digmaan sa droga? Ang sagot ay nakasalalay na ngayon sa mga korte, na hinahamon mismo ni Duterte na if there is an appropriate action na gusto ninyong ilabas, file the case in court [31:37]. Ito ang pinakamalaking litmus test sa legal na sistema ng bansa. Ang naganap na pagdinig ay hindi lamang nagtapos sa mga sagutan, kundi nagbukas ng panibagong kabanata sa pakikipaglaban para sa pananagutan at pagkilala sa halaga ng buhay.

Full video: