‘Puwersahang Pag-aresto vs. Fake News Vloggers’: Hinarap ni Atty. Luistro ang Ahensya ng Batas—Ang Digital na Krisis ng Flagrante Delicto at ang Hamon ng Hurisdiksyon sa mga Dayuhang Platform

Ang malawakang paglaganap ng fake news sa Pilipinas ay hindi na lamang usapin ng simpleng kasinungalingan o pamamahayag na walang batayan; ito ay ganap na krisis na sumasapol sa ating pambansang seguridad at sa pundasyon ng ating lipunan. Sa gitna ng nagaganap na deliberasyon sa lehislatura, isang malakas at matapang na tinig ang umalingawngaw, naghahanap ng konkretong aksyon laban sa mga tinaguriang “vloggers” na walang humpay na nagkakalat ng kamalian. Ito ang panawagan ni Attorney Luistro, na nagbigay ng isang pambihirang legal na hamon sa mga ahensya ng batas, partikular sa National Bureau of Investigation (NBI) at Department of Justice (DOJ): Bakit walang napaaaresto kahit na ang krimen ay malinaw na ginagawa sa harap ng publiko?

Sa kanyang matalas na interpelasyon, walang pag-aalinlangan na iginiit ni Atty. Luistro ang prinsipyo ng warrantless arrest o pag-aresto nang walang warrant, na tinatawag sa batas na flagrante delicto. Ayon sa Rule 113, Section 5 ng Rules of Court, ang isang tao na nahuhuling gumagawa ng krimen, o nahuli sa akto, ay maaaring arestuhin kahit ng isang pribadong mamamayan, at lalo na ng pulisya, nang walang kailangang warrant.

Ang Nakakabiglang Pagtatanong: Bakit Walang Umaaresto sa mga Flagrante Delicto?

Ang flagrante delicto ang naging sentro ng mainit na diskusyon. “Ang dami pong vloggers na… can be considered caught in flagrante delicto at I find it strange walang inaaresto ang ating law enforcement agency,” mariing tanong ni Luistro ([21:33]).

Para kay Atty. Luistro, ang patuloy na pagkakalat ng fake news ng isang vlogger sa social media ay hindi naiiba sa isang krimen na aktibong ginagawa. Habang naka-post at nakikita ng madla ang maling impormasyon, patuloy na nangyayari ang krimen—isang continuing crime. Samakatuwid, ang sinumang gumagawa nito ay in flagrante delicto at dapat sanang puwersahang arestuhin kaagad.

Subalit, ang mga kinatawan ng NBI at DOJ ay nagbigay ng sagot na tila nagpapakita ng kanilang pag-aalangan. Ipinunto nila na ang mga kaso tulad ng cyber libel, na isa sa mga karaniwang inihahain laban sa mga nagpapakalat ng maling balita, ay itinuturing na personal crime ([23:51]). Sa ganitong uri ng krimen, kadalasan ay kailangan ng private complainant o personal na nagrereklamo upang maging batayan ng pag-aresto.

Agad itong hinamon ni Atty. Luistro, “Sa flagrante delicto, naghihintay ho ba ang pulis ng complainant? I don’t think so,” aniya ([24:09]). Para sa mambabatas, ang paghihintay pa ng reklamo ay tila nagpapawalang-saysay sa mismong doktrina ng warrantless arrest na idinisenyo upang tugunan ang mga krisis na nangangailangan ng agarang aksyon.

Ang pagtutol na ito ay nagpapakita ng isang malaking disconnect sa pagitan ng nakaugalian at tradisyonal na pagpapatupad ng batas at ng bilis at kalikasan ng mga krimen sa cyberspace. Ang pagpapalaganap ng fake news ay may potensyal na maging mas mapanganib kaysa sa ordinaryong krimen, dahil ang epekto nito ay mabilis na kumakalat at malawak ang naaapektuhan.

Ang Hamon ng Internet: Walang Hangganang Teritoryo at ang ‘Deepfake’ na Halik

Kung ang usapin ng flagrante delicto ang nagpabigat sa dibdib ng mga tagapagpatupad ng batas, ang problema naman ng hurisdiksyon o jurisdiction ang nagpabigat sa kanilang isip.

“Ang cyberspace at internet ay boundless,” paglalahad ni Luistro ([02:34]). Sa kaibahan ng ordinaryong krimen na may territoriality—o may malinaw na lugar na pinangyarihan—ang krimen sa digital na mundo ay walang hangganan.

Nagbahagi si Atty. Luistro ng isang nakakatawang, ngunit nakababahalang, ilustrasyon: ang pag-viral ng isang deepfake na larawan o video sa social media kung saan naghahalikan ang dating Pangulo at isang dating Senador ([02:55]). Ang pagiging totoo ng maling balitang ito ay naabot maging ang isang “magtataho” na naninirahan sa isang very remote area sa Batangas. “Kaya ganoon po ang impluwensiya nila sa grassroots,” dagdag niya ([03:14]). Ang kuwentong ito ay nagpakita kung gaano kabilis at kailalim ang abot ng fake news, at kung paanong ang maling impormasyon ay nagiging ‘katotohanan’ para sa karaniwang mamamayan.

Ngunit ang pinakamalaking tanong ay: “Paano natin itatama ang epekto ng maling impormasyon?” ([03:32]). Paano kung ang maling balitang ito ay makaapekto sa matters of National Security? “Ayaw nating maging gera, but because of fake news, somebody triggered… to engage in an activity which we have been avoiding,” babala niya ([03:50]). Ang kaligtasan ng bansa ay nakasalalay sa kung paano natin mapipigilan ang paglaganap ng kamalian.

Dito pumasok ang dalawang pangunahing suliranin:

Ang DICT at ang Regulasyon:

Nilinaw ng DICT na wala silang

jurisdiction

o kapangyarihan na i-regulate ang mga

social media platforms

tulad ng Facebook, TikTok, YouTube, at Instagram, batay sa kanilang mandato ([05:25], [05:46]). Ang tanging hurisdiksyon nila ay tila limitado sa telekomunikasyon.

Ang Foreign-based Servers:

Idinagdag ng NBI/DOJ na walang hurisdiksyon ang

Philippine courts

sa mga

social media platforms

sapagkat ang kanilang

servers

at operasyon ay nasa ilalim ng

different jurisdiction

—o nasa labas ng teritoryo ng Pilipinas ([06:18], [06:47]).

Ang Duality of Jurisdiction at ang Pag-asa ng Continuing Crime

Ang kawalan ng hurisdiksyon ang nagtulak sa law enforcement agencies na umasa sa prinsipyo ng Duality of Jurisdiction ([08:32]). Ipinaliwanag ng DOJ na kailangan nilang isaalang-alang kung ang krimen na pinarurusahan sa Pilipinas ay pinarurusahan din sa ibang bansa na nagmamay-ari ng social media platform (halimbawa, ang Meta/Facebook na nakabase sa US) ([08:45]). Kung hindi ito pinarurusahan doon—tulad ng cyber libel na posibleng hindi ituring na krimen sa US—hindi magre-react ang mga ito sa request ng Pilipinas ([09:13], [10:02]).

Gayunpaman, ipinahayag ni Atty. Luistro ang kanyang matibay na pananaw na dapat may paraan para makakuha ng hurisdiksyon ang Pilipinas, lalo na kung ang batas ay pareho sa magkabilang bansa. Dito niya muling ipinasok ang dalawang mahalagang legal na konsepto na dapat pag-aralan ng mga ahensya:

Continuing Crime:

Dahil ang post ay nananatiling

active

sa Pilipinas, ang krimen ay patuloy na ginagawa. Ang nag-post ay

liable

, at

maaaring

ang server na nagpapanatili ng post ay may pananagutan din ([17:37]).

Duality of Jurisdiction Doctrine:

Kung ang batas ay magkatulad (o may

mutuality

) ang dalawang bansa, dapat

puwedeng

makakuha ng hurisdiksyon ang Pilipinas ([10:45], [11:06]).

Iginiit ni Luistro na noong binuo ang Cybercrime Law, ang mga nagbalangkas nito ay alam na ang cyberspace ay boundless ([18:14]). Ang layunin ng batas ay isaalang-alang ang posibilidad na kasuhan ang mga perpetrators na nakabase sa ibang bansa. Ito ang patunay na ang kasalukuyang batas ay hindi kulang—ang kailangan ay mas matapang at mas malawak na interpretasyon ng batas upang matugunan ang digital na realidad.

Ang Pangwakas na Hamon at Panawagan

Sa pagtatapos ng kanyang interpelasyon, nagbigay si Atty. Luistro ng isang pormal na kahilingan: Hiniling niya sa DOJ na magbigay ng legal position paper na malinaw na magpapaliwanag sa Duality of Jurisdiction Doctrine at sa konsepto ng Continuing Crime sa konteksto ng fake news at cyber libel ([18:59]).

Ang krisis ng fake news at misinformation ay krisis na nangangailangan ng agarang solusyon. Hindi lamang ito nagbabanta sa personal na interes, kundi maging sa National interest and even world’s interest ([04:27]). Ang isyung ito ay nagpapakita ng matinding pangangailangan na pag-aralan ng mga legal at constitutional experts ang mga legal na butas na nagiging proteksyon ng mga nagkakalat ng kamalian.

Ang hearing na ito ay nagsilbing isang wake-up call—isang patunay na habang tumatakbo ang oras, patuloy na nahuhuli ang ating legal na sistema sa bilis ng digital na krimen. Kung ang mga taong in flagrante delicto ay patuloy na nakakalaya at nagpapatuloy sa kanilang gawaing nakasisira, ang tiwala ng publiko sa sistema ng hustisya at ang pundasyon ng katotohanan sa ating bansa ay tuluyan nang guguho. Ang tanong ay nananatiling nakabinbin: kailan tayo kikilos, at sapat na ba talaga ang ating mga batas? Ang kinabukasan ng katotohanan ay nakasalalay sa pagiging handa nating harapin ang boundless na hamon ng cyberspace.

Full video: