Puso’y Huminto sa Gitna ng Dialysis: Ang Nakakaantig na Huling Sandali ni Mike Enriquez Bago Pumanaw—Ayon sa Kanyang Misis

Ang boses. Iyon ang una at huling bagay na naaalala ng bawat Pilipino kay Mike Enriquez. Ang boses na kasing-lakas ng kulog, kasing-talim ng pananaw, at kasing-init ng katotohanan. Ngunit noong Agosto 29, 2023, biglang tumahimik ang boses na iyon, at ang buong bansa ay nabalot ng kalungkutan. Ang pagpanaw ng isang haligi ng broadcast journalism ay nag-iwan ng malaking puwang, hindi lamang sa ere, kundi maging sa puso ng milyun-milyon. Gayunpaman, sa likod ng mga balita at eulogy, may isang kuwentong hindi pa lubos na naiintindihan, isang kuwentong puno ng pag-ibig, pananampalataya, at matinding sakit—ang kuwento ng mga huling sandali ni Mike Enriquez, na ibinahagi ng kanyang maybahay, si Elizabeth ‘Baby’ Enriquez.

Ang Mapait na Pag-amin ng Pag-ibig

Sa isang pag-amin na nagpayanig sa publiko, inihiwalay ni Elizabeth ang kurtina ng pribadong buhay ng kanilang pamilya upang ibahagi ang totoong laban na hinarap ng kanyang asawa. Ang kanyang pagbabahagi ay hindi lamang isang paglalahad ng mga pangyayari; ito ay isang testimonya ng isang maybahay na walang humpay na nag-alaga sa kabila ng unos. Sa kanyang mga salita, ramdam ang labis na hurt and pain [00:56], ang sugat ng biglaang pagkawala ng kanyang ‘Sir Mike.’

Ito ang dahilan kung bakit nag-uugat ang kuwento ni Mike Enriquez sa higit pa sa kanyang mga tagumpay sa telebisyon at radyo. Ito ay kuwento ng isang taong naging mortal [00:56], na may karamdaman, at humarap sa sarili niyang mortalidad nang may buong tapang. Ang kanyang laban sa karamdaman ay nagsimula ilang taon na ang nakalipas, at ang pinakamalaking pagsubok ay ang matagumpay na kidney transplant [01:37] na kanyang pinagdaanan.

Ang Di-Inaasahang Baluktot ng Tadhana

Ang kidney transplant ay nagbigay ng panibagong pag-asa, ngunit kasabay nito ay nagbigay rin ng panibagong pagsubok. Upang matiyak na hindi tatanggihan ng katawan niya ang bagong bato (no rejection at all [01:29]), kinailangan niyang inumin ang anti-rejection medicine [01:49]. Ngunit ang gamot na ito, na siyang nagligtas sa kanya, ay siya ring nagpababa ng kanyang immune system [01:49]. Ayon kay Elizabeth, “that anti-rejection medicine lowers your immune system” [01:49], na nagdulot ng pagiging mas vulnerable niya sa mga impeksiyon.

At dito nag-umpisa ang huling yugto ng kanyang laban. Ang isang impeksiyon ay pumasok sa kanyang sistema. Kahit na sinubukan ng mga doktor na sugpuin ang impeksiyon (doctors to arrest the infection [01:49]), mabilis itong kumalat at nagsimulang makaapekto sa kanyang bato, na nagpilit sa kanila na sumailalim sa dialysis [01:16] upang protektahan ang kanyang mga kidneys [01:16]. Para sa marami, ang dialysis ay isang palatandaan ng patuloy na pakikipaglaban—isang paraan upang mabuhay. Ngunit para kay Mike Enriquez, ang huling sesyon ng dialysis ang naging hindi inaasahang katapusan ng kanyang paglalakbay.

Isang Teksto ang Nagpabago sa Lahat

Ang huling araw ng kanyang buhay ay nagsimula nang may inaasahang paggaling, ngunit nagtapos sa isang trahedya. Noong huling araw niya, siya ay sumasailalim sa dialysis [01:59]. Ayon kay Elizabeth, ang lahat ay tila normal—hanggang sa biglang tumigil ang kanyang puso. “Sadly, during his last day he was having dialysis… and then suddenly his heartbeat stopped” [01:59]. Ang mga salitang ito ay sapat na upang maramdaman ng sinuman ang biglaang pagbagsak ng pag-asa.

Nasa daan patungong ospital si Elizabeth nang mangyari ang hindi inaasahan. Ang isang simpleng mensahe mula sa kanyang caregiver ang nagpabago sa takbo ng lahat. “I was on the way to the hospital and then suddenly my caregiver texted Nina mom, sir Mike is being resuscitated already,” [02:09] ang paggunita ni Elizabeth. Ang mensaheng iyon—maikli, direkta, at nakakagulat—ay nagdulot ng malalim na shock sa kanya. Hindi nila ito inaasahan (why we didn’t expect it [02:22]), dahil sa kanilang pag-aakala, ang lahat ay kontrolado.

Ang Tatlong Beses na Pagbabalik-buhay

Nang dumating si Elizabeth sa ospital, ang nakita niya ay isang senaryo na hindi niya malilimutan. Tatlong beses sinubukan ng mga doktor na ibalik ang buhay ni Mike Enriquez [02:22]. Ang resuscitation ay isang matinding laban ng medisina laban sa kamatayan, at nasaksihan ni Elizabeth ang bawat sandali ng laban na iyon. Ang bawat pagtatangka ay isang patunay ng determinasyon ng mga doktor at ng pagmamahal ng isang pamilya na ayaw sumuko.

Ngunit ang pinakamasakit na bahagi ay ang personal na paghihirap ni Elizabeth. Pumasok siya sa ICU (icules [02:34]) at hindi kinaya ng kanyang puso ang makita ang kalagayan ng kanyang asawa. Inilarawan niya ang hirap na makita si Mike Enriquez na “with so many, you know, tubes connected to him” [02:43]. Ang tagpong iyon, kung saan ang isang matapang at malakas na boses ay tahimik na nakakabit sa mga makina, ay lubusang nagpabagsak sa kanya. “I’ll go up night and then I broke down” [02:43], ang kanyang emosyonal na pag-amin. Ang pagbagsak niya ay hindi lamang pisikal; ito ay isang pagbagsak ng pag-asa at ng lakas na matagal niyang pinanghawakan.

Ang Pamana ng Isang Walang-Hanggang Boses

Ang pagpanaw ni Mike Enriquez ay nagdulot ng malawakang pagluluksa. Sa kanyang libing at mga seremonya, kitang-kita ang pagmamahal at paggalang ng mga tao. Ang huling paalam ay puno ng mga luha, ngunit mayroon ding mga ngiti—ngiti ng pag-alaala sa kanyang legacy at ang kanyang kakaibang personalidad.

Sa huling panalangin [07:23], binanggit ang pananampalataya ng pamilya at ang kanilang tiwala sa Diyos. Ang panalangin ay nagbigay ng liwanag sa gitna ng kadiliman: “We trust that in your presence he is truly alive, young and handsome, always smiling at us and watching over us in our day-to-day lives” [07:36]. Ang imaheng ito—ni Mike Enriquez na young and handsome at nakangiti—ay sumasalungat sa huling nakita ni Elizabeth sa ospital, ngunit nagbibigay ng kapayapaan. Ito ang Mike Enriquez na nais nilang alalahanin: hindi ang pasyente, kundi ang lalaking puno ng buhay.

Ang kanyang libing ay nagtapos sa isang kahilingan: “May I now ask the members of the needy family those who wish to to come forward to close the casket as one family and dear friends May requested to clap continuously until he is laid in the grave a round of applause for a life well done to our beloved Mighty leaders continuously” [08:12]-[08:49]. Ang tuloy-tuloy na palakpakan ay isang huling saludo—isang papuri sa isang buhay na napakaganda ang pagkakagawa. Ito ay isang paalala na kahit tahimik na ang boses niya, ang epekto ng kanyang buhay ay patuloy na umaalingawngaw.

Sa huli, ang kuwento ng mga huling sandali ni Mike Enriquez ay isang masakit ngunit napakahalagang aral. Ito ay nagpapaalala sa atin na kahit ang pinakamalalaking boses sa bansa ay hindi ligtas sa realidad ng sakit at kamatayan. Ngunit sa pag-ibig at pag-alaga ni Elizabeth at ng kanyang pamilya, naging mas magaan ang kanyang paglalakbay. Ang kidney transplant, ang anti-rejection medicine, ang dialysis, at ang tatlong resuscitation—lahat ay bahagi ng isang epiko ng paglaban. Ang kanyang buhay ay isang masterpiece ng katapangan, at ang kanyang paglisan ay isang huling, nakakaantig, at di-malilimutang paalala kung gaano kalaki ang halaga ng bawat hininga. Mananatili si Mike Enriquez, hindi lamang sa kanyang boses, kundi sa lakas ng loob na ipinakita niya hanggang sa kanyang huling hininga. Ang pag-ibig ng kanyang misis ang siyang naging huling broadcast niya—isang mensahe ng walang-hanggang pagmamahalan.

Full video: