PDEA LEAKS KINA MARICEL SORIANO AT PBBM, PINANINDIGAN NI JONATHAN MORALES: PAG-IIMBESTIGA NA NAGBUNYAG NG BUMABAGABAG NA KATOTOHANAN AT PANGANIB SA BUHAY

(Simulan ang Artikulo)

Ang Senado ng Pilipinas ay muling naging sentro ng pambansang atensyon, hindi dahil sa isang simpleng pagdinig, kundi dahil sa isang nag-aalab na imbestigasyon na sumasalamin sa malalim at masalimuot na isyu ng kaligtasan ng pambansang seguridad at katapatan ng mga ahensya ng batas. Sa pamumuno ni Senador Ronald “Bato” Dela Rosa, ang pagdinig ng Senate Committee on Dangerous Drugs ay naging entablado ng matinding sagupaan ng testimonya, kung saan ang isang dating ahente ng Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) ay mariing kinontra ang opisyal na pahayag ng ahensya hinggil sa isang leak ng dokumento na may kinalaman sa dalawang high-profile na personalidad: ang actress na si Maricel Soriano at si Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. (PBBM).

Sa gitna ng tension at pagdududa, ang pangunahing bida sa eksena ay si Jonathan Morales, isang dating confidential agent ng PDEA. Si Morales, na umamin sa paglikha at pagpirma sa diumano’y Pre-Operational Report at Authority to Operate ng PDEA, ay buong tapang na humarap sa mga senador. Ang dokumentong ito, na kumalat sa social media, ay nagdala ng mga pangalan nina Soriano at PBBM sa isang posibleng imbestigasyon patungkol sa droga.

“Ako po ang gumawa n’on… Nand’on po ‘yan sa PDEA, no question,” pag-amin ni Morales [13:30], na mariing nagpatotoo sa pag-iral ng papel, taliwas sa iginigiit ng kanyang dating ahensya.

Ang pag-amin na ito ay nagbigay ng malaking dagok sa PDEA, na sa pamamagitan ng kanilang mga opisyal, ay paulit-ulit na itinanggi na ang naturang dokumento ay nag-e-exist sa kanilang mga opisyal na file [17:42]. Ang pagtatanggi na ito ang nagbunsod ng pangunahing tanong: kung ito’y non-existent, bakit ito nakita at sino ang nag-leak?

Ang Pabigat na Sabi ni Duterte: Bakit Ngayon Ayaw Aminin?

Ang pinakamalaking plot twist sa pagdinig ay nang banggitin ang testimonya ni dating Pangulong Rodrigo Duterte. Binigyang-diin ni Morales at ng iba pa na mismong si Duterte, sa isang rally sa Tagum City, ay umamin na nakakita siya ng naturang intelligence report tungkol kina Soriano at Marcos noong siya pa ang nakaupo [00:10].

“Papaano nangyari na idi-deny nila Gerald Lazo na hindi nag-e-exist ‘yung dokumento na ‘yun, e samantalang sinasabi ni Pangulong Duterte dating Pangulong Duterte na meron siyang nakita, e pinakita sa kanya…” pagtatanong ni Morales [36:08], na nagpapahiwatig ng malalim na pagkakasalungatan sa pagitan ng mga kasalukuyang pahayag ng PDEA at sa dating kaalaman ng Malacañang.

Kung ang isang dating Pangulo ay kinumpirma na-brief siya tungkol sa ulat na iyon, paanong ang ahensyang naglabas nito ay biglang magpapahayag na wala itong katotohanan? Ang tanong na ito ay hindi lamang isyu ng dokumento, kundi isang seryosong pagdududa sa kredibilidad at integridad ng mga ahensya ng batas sa bansa.

Ang ‘Puncher Hole’ at ang Katotohanan ng Papel

Hindi rin nagpadaig si Senador Bato Dela Rosa sa teknikalidad. Bilang isang beterano sa serbisyo, ginamit niya ang kanyang karanasan upang suriin ang pisikal na ebidensya ng dokumento. Kinuwestyon niya ang PDEA kung paanong ang isang soft copy na madaling pekein ay mayroon pang butas ng puncher na na-kopya sa xerox [12:29].

“Klaro man ‘yan na dokumento talaga ‘yan na may butas, sinerox lang, kaya makita ninyo bilog nand’yan na, and’yan… I don’t think ‘yung AI makapag-produce ng gano’ng klaseng kopya na may butas pa…” mariing sabi ni Senador Dela Rosa [13:08].

Ang simpleng detalye ng butas ng puncher ay nagbigay-diin sa pananaw na ang papel ay hindi lamang basta-basta ginawa o soft copy lamang, kundi isang dokumentong dumaan sa proseso ng pagfa-file at pag-iingat, na lalo pang nagpatibay sa posibilidad na ito ay tunay na lumabas sa loob ng tanggapan ng PDEA.

Gayunpaman, binigyang-diin din ni Senador Dela Rosa ang kanyang responsibilidad na maging obhektibo [13:48]. Kinumpirma niya ang sinabi ng PDEA na wala na ang hard copy ng dokumento sa kanilang mga file, ngunit hindi niya rin pwedeng i-deny ang existence ng papel na iyon. Mahabang proseso pa umano ang kailangan – mula sa tip, validation, operasyon, at pagsasampa ng kaso – bago masabing may sala ang sinuman. Ang Pre-Operational Report ay simula pa lamang ng imbestigasyon [16:33].

Ang Panganib ng mga Leaker at ang Nag-aapoy na Galit

Dahil sa leak, hindi lang mga opisyal ng PDEA ang na-apektuhan. Ang insidente ay nag-ugat ng matinding drama sa social media, lalo na nang bansagan ng vlogger na si “Maharlika” si Senador Bato na nabayaran umano ni “Liza Marcos” at natutulog sa trabaho [42:20].

Dito, nagpakita si Senador Dela Rosa ng pambihirang emosyon. “Nababayaran ako ni Liza Marcos? How dare you!… Hindi ko na ma-ring dito kung gusto kong nabayaran ako ni First Lady. Wala na, hindi ko na i-ring!” gigil na sabi ng Senador [43:01]. Ipinagtanggol niya ang kanyang integridad at ang kasarinlan ng Senado, na mariing idiniing hindi siya kayang diktahan ng Malacañang dahil sila ay co-equal branch of Government [44:45].

Sa legal na aspeto, nagbabala ang mga kinatawan ng National Privacy Commission (NPC) at Civil Service Commission (CSC) na ang pag-leak ng confidential documents ay isang seryosong paglabag sa batas. Ayon sa kanila, ang unauthorized disclosure ay maaaring magdulot ng prosecution sa ilalim ng Data Privacy Act, Anti-Graft and Corrupt Practices Act, at Republic Act 6713 (Code of Conduct) [07:50, 02:10:06]. Ang parusa ay maaaring umabot sa pagkabilanggo ng hanggang sampung taon [02:13:58].

Ngunit ang isyu ay higit pa sa batas; ito ay tungkol sa “the man behind the system” [02:35:10]. Anuman ang sophistication ng security system, ang tao ang magiging sanhi ng leakage kapag pumasok ang iba’t ibang motibo. Kaya’t ang imbestigasyon ay nakatuon sa kung sino ang nag-leak sa impormasyon at hindi sa kung ano ang nilalaman nito.

Ang Pag-aalala at Ang Humihinging Proteksyon

Sa pagtatapos ng pagdinig, ang tensiyon ay umabot sa pinakamataas na antas nang ilabas ni Senador Dela Rosa ang kanyang matinding pag-aalala para kay Jonathan Morales, na ngayon ay isa nang crucial na whistleblower.

“Jonathan, Please take care of your… ano pwedeng mangyari sa’yo ha. May mga spoiler d’yan na nanonood na pwedeng singitan tayo, na gagawan ka ng masama para i-blame naman kung kanino-kanino d’yan. Kaya please, ingat ka,” emosyonal na babala ni Senador Bato [51:25].

Ang sagot ni Morales ay nagpalamig sa mga nakikinig: “Naniniwala po ako na sila lang [Pangulong Bongbong Marcos] ‘yung may kapabilidad na mag-in sa buhay ko ngayon… kung talagang ayaw nila akong mapahamak ay sila na rin ‘yung mag-provide ng security sa akin para masiguro nila na safe ako” [52:07].

Ang pahayag na ito ay hindi lamang isang paghiling ng proteksyon, kundi isang chilling declaration ng kanyang pakiramdam ng panganib mula sa mga taong nasa kapangyarihan.

Sa huli, ang pagdinig ay nagtapos sa isang deadlock [50:51]. Kinailangang itatag ang isa pang executive hearing upang matuloy ang imbestigasyon, kung saan ipinangako ni Senador Dela Rosa na magpapalabas siya ng subpoena at, kung kinakailangan, warrant of arrest laban sa sinumang resource person na magtatangkang mag-absent upang hadlangan ang pagtuklas sa katotohanan [49:18]. Ang ipinaglalaban ay hindi ang pagsisisi, kundi ang kinabukasan ng Pilipinas [54:38]. Tiyak na babaguhin ng kuwentong ito ang pananaw ng publiko sa kung gaano kalalim ang impluwensya ng pulitika at personal na interes sa mga institusyon ng batas at kaayusan.

Full video: