‘PBBM’ at Maricel Soriano, Nabanggit sa ‘Drug Leak’ ng PDEA: Nagkabanggaan ng Salaysay sa Gitna ng Krisis sa Kredibilidad

Ang bulwagan ng isang pagdinig sa Kongreso ay naging entablado ng isa sa pinakamainit at pinakanakakagulat na sagupaan ng salaysay sa kasaysayan ng kasalukuyang pulitika ng Pilipinas. Ang usapin ay pumulot sa pinakamataas na antas ng kapangyarihan at kasikatan, kung saan direktang nabanggit ang pangalan ng sikat na aktres na si Maricel Soriano at maging ng kasalukuyang Pangulo ng bansa, si Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. (PBBM), sa isang umano’y “classified document” ng Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) noong 2012.

Sa isang serye ng mapangahas at emosyonal na testimonya, inihayag ni Jonathan Morales, isang dating ahente ng PDEA, ang dalawang magkasalungat na katotohanan na humati sa komite at nag-iwan sa publiko na nagtatanong kung sino ang dapat paniwalaan. Ito ay isang istorya ng pagtatakip, pagtataksil, at ang walang hanggang paghahanap sa katotohanan sa loob ng isang ahensya na may mandatong protektahan ang bansa mula sa salot ng ilegal na droga.

Ang Pagsabog ng Katotohanan mula kay Morales: Isang Imbestigador, Dalawang Mataas na Pangalan

Wala nang mas direkta at mas nakakayanig pa kaysa sa pag-amin mismo ng dating ahente ng PDEA na si Jonathan Morales. Sa ilalim ng panunumpa, kinumpirma ni Morales ang autentisidad ng dalawang dokumento na kumakalat ngayon sa social media: ang Pre-Operation Report at ang Authority to Conduct Operation [09:39], na sinasabing may kaugnayan sa isang sensitibong imbestigasyon noong 2012.

Si Morales mismo ang nag-iimbestiga sa kaso noong panahong iyon. Siya ang humarap at kumuha ng sinumpaang salaysay (deposition of witness) mula sa isang confidential informant (CI) [06:00]. Dito nagsimula ang liyab ng eskandalo. Sa tanong ng komite kung sino ang mga “involved” sa nakita niyang mga litrato, ibinunyag ni Morales ang testimonya ng CI: “Sir Si Ano po yan si Maricel Maricel Soriano po” at “Sir si ano po ito Si Bongbong Marcos” [07:09]. Mariing nilinaw ni Morales na ang mga pangalan ay nagmula sa CI, at hindi sa kanya—isang mahalagang detalye na nagpapakita ng bigat ng paratang. Ang pagbanggit sa mga pangalan na ito sa isang opisyal na pagdinig, mula sa isang dating tagapagpatupad ng batas, ay nagdulot ng malawakang pagkabahala at nagpatunay na ang isyung ito ay hindi lamang isang chismis sa social media. Ito ay isang matinding banggaan ng pampublikong kaalaman laban sa institusyonal na paninindigan.

Ang Pinigilang Operasyon at ang Paratang ng ‘Pagtatakip’

Ang mas nagpapalala pa sa sitwasyon ay ang sinasabi ni Morales na hindi natuloy ang operasyon [29:11]. Sa halip na ipagpatuloy ang pagkuha ng ebidensya—kabilang na ang plano na kumuha ng sample para sa laboratory service upang magbigay ng probable cause sa search warrant [34:10]—bigla itong pinigilan.

Ayon sa kanya, si dating Deputy Director General for Operation Carlos Gadapan ang nag-utos na itigil ang operasyon. At ang mas nakakagulat pa, sinabi umano ni Gadapan na may “utos sa taas,” at binanggit ang pangalan ni dating Executive Secretary Paquito “Patsy” Ochoa [30:08]. Ang paratang na ito ay nagbigay ng isang malinaw na narrative ng mataas na antas ng pagtatakip (cover-up). Ang paghaharap ng paratang na ito, kahit batay lamang sa sinabi ng yumaong opisyal, ay nagbigay ng isang emosyonal na hook para sa publiko: may kapangyarihan bang mas mataas pa sa batas na kayang humadlang sa imbestigasyon? Ang pagdidiin ni Morales na nangyari ang mga ito, sa kabila ng panganib sa kanyang buhay at karera [10:38], ay nagpalakas sa kanyang emotional appeal bilang isang whistleblower.

Ang Matibay na Pagtanggi ng PDEA: “Walang Ganoong Dokumento”

Sa kabilang panig, ang PDEA, sa pangunguna ni Director General Lazo at sinuportahan ni Director Francia (dating hepe ni Morales), ay mariing tinutulan ang buong salaysay ni Morales. Para sa kanila, walang nagaganap na pagtatakip dahil “There are no such documents” [09:48].

Iginigiit ng kasalukuyang pamunuan ng PDEA na ang mga dokumento ay non-existent sa kanilang sistema at wala sa kanilang official records [39:35]. Nagpakita pa sila ng apat na kasamahan ni Morales noong 2012 na nag-excuse ng affidavit na nagsasabing walang nangyaring ganoong insidente o walang informant na in-interview ni Morales noong araw na iyon sa opisina [24:30]. Ang kanilang argumento ay nakatuon sa pagiging irregular ni Morales, lalo na nang ilabas ni DG Lazo ang order of dismissal ni Morales mula sa PNP noong 2008, na nagpapakita na diumano’y nagsinungaling si Morales sa kanyang Personal Data Sheet (PDS) para makapasok sa PDEA noong 2019 [15:59].

Para kay DG Lazo, ang mga pahayag ni Morales ay “puro kasinungalingan” o mistruths na hindi pwedeng pagbatayan para mag-imbestiga ng mataas na personalidad [51:25]. Binigyang-diin niya ang chain of custody ng dokumento, kung saan kailangan dumaan sa team leader at division chief bago umabot sa Deputy Director General, isang proseso na hindi raw ginawa [39:13]. Sa esensya, ang PDEA ay nagpinta ng larawan ni Morales bilang isang discredited former agent na gumagawa ng mga unsubstantiated claims.

Ang Digmaan ng Kredibilidad at Ang Paghaharap ng mga Pinilit

Ang pinakanakakaintriga at nakaka-emosyon na bahagi ng pagdinig ay ang war of credibility sa pagitan ni Morales at ng kanyang dating boss, si Director Francia.

Inakusahan ni Morales si Director Francia na nag-udyok na lang na “I-deny na lang natin para hindi na magulo” [48:50], at sinabi niyang nangyari ang usapan sa presensya ng isang contractual na si Dave Curioso (na ipinatawag din sa susunod na hearing) [54:26]. Ang paratang na ito ay nagpahiwatig ng isang internal pressure o pakiusap na magsinungaling upang maiwasan ang laking gulo—isang admission ni Morales na lubos niyang ikinatakot.

Gayunpaman, mariing tinanggi ni Francia na may matandaan siyang ganoong usapan [44:59]. Tila nagkaroon ng deadlock sa dalawang magkahiwalay na salaysay: isang emosyonal na pag-amin ni Morales na ginigipit siya at pinipilit magsinungaling, at isang matibay na pagtanggi ni Francia na may recalls siyang ganoong pangyayari [48:24]. Ayon kay Morales, ang mga kasamahan niyang nagbigay ng affidavit ay nasa ilalim ng pressure dahil nakasalalay ang kanilang “pagkain sa mesa ng kanilang pamilya” [23:54].

Ang pangkalahatang sitwasyon ay naging kasing gulo ng isang maaksyong pelikula: isang whistleblower na humihingi ng tulong at hustisya, laban sa isang malaking institusyon na nagdedepensa sa sarili at nagtatangkang sirain ang kanyang credibility.

Ang Pabigat na Implikasyon: Pambansang Kahihiyan at Pagkakabaha-bahagi

Ang buong usapin ay lumampas na sa isyu ng droga; ito ay naging isyu ng institutional integrity at national shame. Ayon sa chairman ng komite, ang paglalabas ng mga di-awtorisadong classified documents (totoo man o hindi) ay maaaring humantong sa “National shame” [43:06]. Ang katotohanan na ang nagkakalat na dokumento ay direktang inuugnay sa Pangulo ay naglalagay sa bansa sa isang mahirap na sitwasyon.

Ang tanong ni Morales ay simple at piercing: “Ano ang gagawin natin? Magwawalang bahala po ba tayo?” [10:55]. Hinamon niya ang PDEA na gamitin ang kanilang mandato sa ilalim ng Comprehensive Dangerous Drugs Act (RA 9165) at magpatawag ng imbestigasyon—gamit ang kanilang kapangyarihan na mag-isyu ng subpoena—sa mga akusado, gaya ng ginagawa nila sa “ordinaryong tao” [50:50]. Binanggit din niya ang diumano’y discrepancy sa drug test ni PBBM noong 2021 (na ginawa lamang sa loob ng dalawang minuto), na nagdadagdag ng doubt sa isyu [52:42].

Ang emosyonal na plea ni Morales ay umaapela sa sentimyento ng mga Pilipino na nagnanais ng rule of law: kung ang Pangulo at mga sikat na personalidad ay sangkot sa allegations na ito, hindi ba dapat sila ang pinakaunang iimbestigahan upang maging malinaw ang kanilang pangalan at panindigan ang equal justice?

Sa huli, ang pagdinig ay nagtapos sa isang deadlock. Si Morales ay matibay sa kanyang pag-ako sa authenticity ng mga dokumento, habang ang PDEA ay naninindigan na ang mga ito ay non-existent at ang nagbunyag ay walang credibility. Ang publiko ay naiwan sa gitna ng dalawang magkasalungat na narratives, kung saan ang katotohanan ay tila naging biktima ng political intrigue at institutional self-preservation. Ang saga ay nagpapatunay na ang laban para sa katotohanan at pananagutan sa bansa ay puno ng panganib, lalo na kung ang mga pinakamakapangyarihang pangalan ang nasasangkot. Ang kasong ito ay mananatiling isang malaking bakas ng tanong sa konsensiya ng bansa hangga’t hindi pa nalilinawan kung sino talaga ang nagsasabi ng totoo.

Full video: