“PATAYIN AGAD, ITAPON SA DAGAT”: Nakakabiglang Pag-amin ni Duterte sa Kongreso, Binasag ang Depensa ng Self-Defense ng mga Pulis

Ang Giyera Kontra Droga at ang Nag-aalab na Hukuman ng Pagdinig

Sa isang pagdinig sa Kongreso na umalingawngaw sa buong bansa, muling nabuksan ang sugat ng madugong “War on Drugs” ni dating Pangulong Rodrigo Duterte. Ang naging komprontasyon sa pagitan ni Duterte at ng mga mambabatas, partikular ni Congresswoman Franz Castro, ay hindi lamang isang simpleng sesyon ng pagtatanong; ito ay isang pambihirang sagutan na naglantad ng walang-pakundangan at nakakagimbal na pilosopiya ng kanyang administrasyon, na ngayon ay sentro ng pormal na paghahanap ng pananagutan.

Sa simula pa lamang, ramdam na ang tensyon. Bagaman nagkaroon ng maikling pagpapalitan ng salita si Duterte at si Congressman Paduano, ang tunay na alab ay nagmula sa matatalas na tanong ni Congresswoman Castro, na nagdala sa gitna ng Batasan Complex ng boses ng mga biktima ng kampanya kontra droga, lalo na ang mga pamilya ng mga inosente at maliliit na mamamayan.

Ang Sukatan ng “Tagumpay”: Dugo Laban sa Estadistika

Direktang kinuwestiyon ni Castro ang pagiging matagumpay ng War on Drugs [01:53]. Mariin namang iginiit ni Duterte na ito ay “successful” sa layuning ma-“minimize” ang problema [02:37]. Ngunit ang depensa na ito ay binaligtad ni Castro sa pamamagitan ng pagbanggit sa inihain sa Korte Suprema na estadistika ng kamatayan: mahigit 20,000 katao ang nasawi, kasama na ang mga inosenteng bata at sibilyan, na pawang biktima ng tinatawag na extrajudicial killings (EJK) [04:07].

“Paano niyo ma-me-measure ang success samantalang hindi niyo na-eradicate, gumamit na kayo ng force, pinagpapatay ang mga suspected na drug personalities, pero hindi pa rin na-eradicate?” matalim na tanong ni Castro [04:45].

Ang tugon ni Duterte ay sumalamin sa kanyang madalas na ginagamit na retorika: “ginawa ko ‘yung dapat kong gawin sa panahon ko, Ma’am” [05:25]. Inamin niyang hindi kailanman ganap na maaalis ang droga dahil ito ay isang “commercial thing” at “hanapbuhay” ng mga walang trabaho [02:57], subalit pinanindigan niya na ang pagbawas sa problema ay sapat nang sukatan ng tagumpay. Ang tila pagtataka sa kanyang tugon, kasabay ng pakiusap na “I-file ninyo ang kaso, at kusa akong magpapakulong,” [06:07] ay hindi sapat upang mapawi ang mga agam-agam ng mga mambabatas.

Ang Malagim na Pag-amin: “Tinapon Ko Sa Dagat”

Ang pinakamalaking pasabog at nagdulot ng matinding pagkabigla ay ang paghiling ni Castro kay Duterte na magbanggit ng mga nahuli, napatay, o nakulong na “Big Fish”—mga malalaking drug lord at smuggler [06:49]. Iginigiit ni Castro na ang tanging nakita ng publiko ay ang pagdanak ng dugo ng mga mahihirap at maliliit na tao.

Dito na binitiwan ni Duterte ang kanyang nakakagimbal na pag-amin. Habang tumatangging magbigay ng pangalan, inilarawan niya ang brutal na paraan ng pagpapatahimik sa mga drug lord at smuggler na diumano’y nahuli sa Davao: “I Takeover, lagay ko sa bangka, pagdating doon sa dulo, talian ko ‘yung kamay pati paa, tapos itatapon ko” [08:51].

Ang dahilan? Ang overcrowding umano sa mga kulungan, na ayon sa kanya ay sapat na para bigyang-katwiran ang pagpuksa [09:55]. Ang tila pagbibiro sa sensitibong isyu ng kamatayan at pagpatay ay hindi kinaya ni Castro, na mariing sumabat: “Hindi po nakakatawa ‘yon. Hindi po kami natatawa… Huwag niyong gawing katatawanan ang hearing na ito.” [10:25]

Ang pahayag na ito ay nagbigay ng bigat sa mga akusasyon ng extrajudicial killings at paglabag sa due process. Para kay Castro, isang abogado, ang pagpapahalaga sa buhay ay dapat umiral, anuman ang tindi ng krimen [09:25]. Ngunit para kay Duterte, malinaw ang kanyang pilosopiya: ang sitwasyon ang nagdikta, at hindi siya magdadalawang-isip na mag-utos ng pagpatay. Sa kanyang pananaw, ang kriminal na haharap sa iyo ay dapat na patayin—o ikaw ang mamamatay na “idiot” [16:30]. Ang pinaka-nakakagulat sa lahat, ang kaniyang pilosopiya ay nakasentro sa pagtatapos ng problema nang mabilisan: “ayaw kong makita na buhayan. Go mo doon sa presuhan, pakakainin mo pa. Aposín mo na. That is my philosophy” [13:55].

Ang Pagbagsak ng Depensa: ‘Encourage Them to Fight’

Upang bigyang-katwiran ang libu-libong kamatayan, ang mga pulis ay madalas na gumamit ng depensa ng self-defense—na nanlaban ang biktima, kaya napilitan silang pumatay. Ngunit ito ang isa sa pinakamalaking punto na binuwag ni Castro.

Sinipi niya ang dating instruksiyon ni Duterte sa mga pulis: “encourage the criminals to fight, yan ang instructions ko, and the only way na hindi kayo makulong… is bigyan mo talaga ng panahon na lumaban” [15:17].

Ayon sa legal na pagsusuri ni Castro at ng isa pang mambabatas [28:31], ang self-defense ay may tatlong elemento: unlawful aggression, reasonable necessity of the means employed, at lack of sufficient provocation. Ngunit ang utos ni Duterte na “mag-engganyo” o mag-provoke sa mga suspek na lumaban ay direktang nagpapawalang-bisa sa pangatlong elemento—ang lack of sufficient provocation [18:17].

Dahil dito, ang depensa ng self-defense ng mga pulis ay hindi magiging matibay sa harap ng mga korte, lalo na’t inamin mismo ng dating Pangulo ang utos na mag-provoke. Mas pinalala pa ito nang magsalita ang isa pang legal na eksperto sa pagdinig, na iginiit na ang tunay na isyu ay ang mga biktima ay “hindi talaga nanlaban” [30:30]. Ang mga pamilya, ayon sa mambabatas, ay nagpapatunay na ang kanilang mga mahal sa buhay ay “lumuluhod na po, nagmamakaawa na” nang barilin [31:01]. Ang pahayag ni Duterte tungkol sa self-defense ay malinaw na “not on point” at naglalagay sa alanganin sa mga pulis na gumawa ng krimen [31:36].

Ang Kontrobersiya ni Michael Yang at ang Personal na Banta

Binalingan din ni Castro ang kontrobersiya ni Michael Yang, isang negosyanteng Tsino na malapit kay Duterte at in-appoint bilang economic manager, na sinasabing may ugnayan sa kalakalan ng droga [22:30].

Kinumpirma ni Duterte na kilala niya si Yang bilang isang malaking negosyante sa Davao, at ipinagtanggol niya ang sarili sa pamamagitan ng pagsasabing nakikipag-litrato siya sa lahat ng tao, maging sa mga kriminal [23:39]. Mariin niyang itinanggi ang pagkakasangkot ni Yang: “wala namang dos na pinapakita sa akin” [24:00], at ikinabit niya ang suspetsa sa negosyante sa pagiging Insek o prejudice laban sa mga Tsinong Pilipino [25:28].

Ngunit ang kasunod na pahayag ni Duterte ay nagbigay ng bagong antas ng kabiguan at takot. Sinabi niya na kung may ebidensya man na magpapatunay na sangkot si Yang sa droga, “ako na ang pumatay” [24:14]. Muli, iginiit niya ang kanyang prinsipyo ng personal na hustisya na mas mataas kaysa sa legal na proseso. “Ako mismo ang gorgor sa tao na ‘yan, wala akong pasensya diyan sa mga ganon,” pagtatapos niya [27:21]. Ang pahayag na ito ay hindi lang banta; ito ay pagpapatunay sa kanyang paniniwala na ang kapangyarihan ay nasa kanyang kamay para maging hukom, jury, at executioner.

Ang Legacy ng Isang Madugong Pag-amin

Ang pagdinig na ito ay nagbigay ng di-matatawarang kaliwanagan sa mga kaganapan noong War on Drugs. Hindi na ito usapin ng haka-haka o hearsay; ito ay serye ng mga admissions mula mismo sa dating Pangulo. Ang kanyang tahasang pag-amin ng pagtatapon ng bangkay, ang kanyang pilosopiya ng agarang pagpuksa upang maiwasan ang pagdami ng bilanggo, at ang utos na mag-provoke upang bigyang-katwiran ang pagpatay—lahat ng ito ay nagtatanggal ng anumang tabing sa brutal na pamamaraan ng kampanya.

Para sa mga biktima at tagapagtaguyod ng karapatang pantao, ang pagdinig na ito ay nagbigay ng bagong ammunition para sa paghahanap ng hustisya, lalo na sa internasyonal na komunidad tulad ng International Criminal Court (ICC). Ang mga salita at pag-amin ni Duterte ay hindi lamang naka-ukit sa transcript ng Kongreso; ito ay nagbigay ng isang malinaw at nakakatakot na legacy ng isang pinunong pumalit sa batas ng isang malagim na ideolohiya. Sa pagdinig na ito, napatunayan na ang isyu ay hindi kung ang War on Drugs ay successful, kundi kung gaano kalaki ang binitawang halaga ng bansa para sa isang kampanyang hayagang binalewala ang batas at karapatang pantao. Higit sa 1,000 salita ang inilabas, at bawat salita ay naglalaman ng dugo at luha.

Full video: