Pambansang Kahihiyan: PNP, ‘Ignorante’ at ‘Mabagal’ sa Kaso ni Catherine Camilon; Globe, Bumabastos sa Korte—Pahayag ni Tulfo

Ang kaso ng nawawalang beauty queen at guro na si Catherine Camilon ay hindi lamang isang simpleng misteryo ng pagkawala. Sa bawat araw na lumilipas, nagiging salamin ito ng mas malalim at mas seryosong problema sa sistema ng hustisya at pagpapatupad ng batas sa Pilipinas. Sa isang mainit na pagdinig sa Senado, umigting ang galit at pagkadismaya ng taumbayan nang diretsahang batikusin ni Senador Raffy Tulfo ang Philippine National Police (PNP) dahil sa umano’y ‘kabagalan’ at ‘pagiging ignorante’ sa teknolohiya, kasabay ng pambabatikos sa isang higanteng telecommunications company, ang Globe Telecom, dahil sa ‘pagbalagbag’ sa utos ng korte.

Ang pagkadismaya ng pamilya Camilon ay naging pambansang hinaing. Matapos ang halos limang buwan, wala pa ring tiyak na linaw kung nasaan si Catherine, maliban sa mga balitang nagtuturo sa isang opisyal ng pulisya, si Police Major Allan De Castro, na sinasabing karelasyon ng biktima, bilang pangunahing suspek. Ang pagdinig na ito ay hindi lamang naglalayong hanapin si Catherine, kundi nagbunyag din ng nakababahalang kultura ng ‘pabor’ at ‘kapabayaan’ sa loob ng hanay ng pulisya, at ng nakagagalit na pagbalewala ng isang pribadong kumpanya sa proseso ng hudikatura.

Ang Pighati ng Pamilya at ang Pagtitiwala sa NBI

Sa pagharap nina Ma’am Rosario (ina ni Catherine) at Ching Camilon (kapatid) sa Senado, hindi maitago ang kanilang pighati. Ayon kay Ma’am Rosario, apat na buwan na ang lumipas ngunit wala silang “alam kung nasaan talaga siya,” o kung ano ang tunay na nangyari [10:08]. Ang tanging hiling nila ay ang magkaroon ng “Linaw ang pagkawala ho ng aming anak.”

Isang nakakagulantang na detalye ang lumabas sa testimonya ni Ching: natuklasan lamang nila na si Major De Castro ang nobyo ni Catherine noong gabi ng Oktubre 13, 2023, ilang araw matapos ang pagkawala. Ang unang hakbang na ginawa ng pamilya ay hindi ang lumapit sa lokal na pulisya, kundi ang mag-file ng reklamo sa National Bureau of Investigation (NBI) Batangas [12:26]. Bakit? “Dahil inisip po namin na baka mas mapapadali o mas makakatulong dahil ang isip nga po namin kabaro siya ng mga pulis… baka may ganito ganyan,” paliwanag ni Ching [12:37].

Ang pagdududa sa sariling kapulisan ng bansa ay isang malaking pahiwatig ng krisis sa tiwala. Kinumpirma pa ni Ching ang kanilang matinding pagkadismaya sa imbestigasyon ng PNP kumpara sa NBI. Ayon sa kanya, mas “mas thorough, mas mabusisi” ang NBI, habang ang PNP ay tila walang naipakitang kongkretong ebidensya gaya ng larawan ng dugo o hair strand na sinasabing nakuha sa pinangyarihan [20:28]. Ang damdamin ng pamilya ay malinaw: mas panig sila sa NBI dahil doon nila nakikita ang tunay na pagsisikap na makamit ang katotohanan.

Ang Maanghang na Batikos ni Tulfo: ‘Ignorante’ at ‘Baby-Baby’

Hindi nagpatumpik-tumpik si Senador Tulfo sa kanyang kritisismo sa PNP, na nagmumula sa mga opisyales na humaharap sa pagdinig. Isinisi ni Tulfo ang umano’y slow-moving na imbestigasyon sa hindi pagkilos ng PNP at pagbibigay-pabor kay Major De Castro [00:30].

Ang Isyu ng Drug Test at ang ‘Ignorante’ Remark:

Ang pinakamainit na bahagi ng pagdinig ay nang tanungin ni Tulfo ang tungkol sa drug test ni Major De Castro. Lumabas na huling nag-drug test ang opisyal noong Enero 11, 2023, na siyang annual test lamang ng PNP [02:46]. Agad itong kinuwestiyon ni Tulfo, dahil sa dami ng mga ulat at video ng mga pulis na gumagamit ng shabu, kabilang na ang mga opisyal na may mataas na ranggo [03:30].

Giit ni Tulfo, hindi dapat yearly kundi quarterly, random, at properly supervised ang drug testing [03:40]. Binalaan niya ang PNP na madaling madaya ang urine test—na maaaring gamitin ang ihi ng iba o mag-absent ang pulis sa loob ng dalawang araw para luminis ang kanyang sistema [04:51].

Dito bumulusok ang sikat na salitang: “Ignorante po kayo doon sa technology na ‘yan [hair follicle test]” [06:29]. Ipinunto ni Tulfo na ang hair follicle test ay mas accurate at mas “mabigat” dahil kaya nitong makita ang paggamit ng droga pabalik sa tatlo o anim na buwan [05:36], [08:08]. Bagama’t may isang forensic chemist ng PNP ang nagkumpirma na pinag-aaralan na nila ang pag-gamit nito, nakapagtataka na hindi pa ito bahagi ng kanilang standard operating procedure sa kabila ng sensitibong posisyon ng mga pulis, lalo na sa drug enforcement unit [08:54].

Ang Kultura ng ‘Pagbe-Baby’:

Malinaw ring binatikos ni Tulfo ang kultura sa loob ng PNP kung saan “kapag pulis kasi ang involved, nagiging baby-baby ng investigation,” [21:04] kumpara sa bilis ng pag-aksyon sa mga ordinaryong mamamayan. Sabi niya, “sobrang lenient sila imbestigahan yung kabaro nila… pero ‘pag pulis, naku, sobrang baby, inaamo-amo pa” [21:29].

Bilang solusyon sa malaking problema sa trust at integrity, iminungkahi ni Tulfo na gawing mandatory ang pagkolekta at pag-iingat ng DNA sample ng bawat rekrut at opisyal ng pulisya sa isang database [22:09].

Globe Telecom: Ang Bagong Balakid sa Hustisya

Kung ang PNP ang pinupuna dahil sa kapabayaan, ang obstruction naman ng Globe Telecom ang nagdulot ng matinding galit sa Senado at sa pamilya Camilon.

Lumabas sa pagdinig na matapos mag-file ng NBI ng kaso, nag-issue ang korte ng search warrant para sa computer data ni Major De Castro, partikular na ang impormasyon sa kanyang cellphone [14:48]. Gayunpaman, ilang buwan na ang lumipas ngunit “Ayaw pa po nilang magbigay” ang Globe [15:06].

“Nakita niyong katigasan ng ulo nitong Globe, Mr. Chair,” ani Tulfo [17:36]. Ipinunto ni Tulfo na bagama’t laging idinadahilan ng mga telco ang Data Privacy Act para protektahan ang subscriber data, kung ang utos ay nagmula na sa korte, dapat itong respetuhin. Dagdag pa niya, may ruling na rin mula sa Data Privacy Commission na pinapayagan ang pag-release ng lahat ng datos, kasama na ang content ng mga text messages, basta’t may court order [18:43].

Ang pagtanggi o pagpapabagal ng Globe sa pagpapalabas ng kritikal na datos na ito ay itinuturing ni Tulfo na isang malaking hadlang sa pag-usad ng kaso, dahil ang call data records at content ng mga mensahe ang posibleng magbigay ng breakthrough sa imbestigasyon. Kaya naman, ipinatawag ni Tulfo ang NBI, Globe, at ang Department of Information and Communications Technology (DICT) sa susunod na pagdinig upang harapin ang isyu at piliting magbigay ng impormasyon ang telco [17:17].

Ang Laban para sa Venue: Lumayo sa Impluwensiya

Isa pang kritikal na aksyon na humuhubog sa kaso ay ang paglipat ng venue ng preliminary investigation para sa serious illegal detention case na isinampa ng PNP laban kay De Castro.

Kinumpirma ng PNP na nag-request sila ng inhibition sa Batangas Prosecutor’s Office dahil ang council ni Major Magpantay (isa sa mga suspect) ay isang dating piskal at retiradong huwes na “frequented the office of the prosecutor’s office” [23:24]. Dahil dito, inangat ang kaso sa Regional State Prosecutor sa San Pablo City, Laguna (Region 4A) [24:15].

Bagama’t pinuri ni Tulfo ang “good move” ng PNP sa pag-inhibit ng lokal na piskal, nag-aalala pa rin sina Tulfo at Senador Bato Dela Rosa na ang Laguna ay bahagi pa rin ng parehong rehiyon at maaaring may influence pa rin ang council ng suspek.

Kaya naman, nagbigay ng matinding rekomendasyon sina Tulfo at Dela Rosa na ilipat ang venue ng imbestigasyon sa isang lugar na “malayong-malayo” sa Batangas, tulad ng Manila, Cavite, o Quezon City, upang makasiguro ng “totally zero influence” [25:25].

Walang pagdadalawang-isip na pumayag si Ma’am Rosario, “Kung mamarapatin po nila na dalahin doon sa mas malayo… Willing naman ho kami” [26:28]. Ang pagpayag na ito ay nagpapakita ng kanilang pagkadismaya sa lokal na hustisya at ang pagnanais na makahanap ng isang neutral na teritoryo kung saan hindi mababali ang katotohanan dahil sa political o personal influence.

Panawagan para sa Pambansang Aksyon

Ang kaso ni Catherine Camilon ay tila isang malaking roadblock ng hindi pagkilos at pagbalewala. Sa isang banda, may isang opisyal ng pulisya na pinagdududahan ang imbestigasyon ng sariling ahensya. Sa kabilang banda, may isang malaking kumpanya na tila bumabastos sa utos ng korte. Ang pamilya Camilon ay nag-iisang lumalaban sa tila isang makina ng gobyerno at pribadong sektor na lumilitaw na may kakayahang itago ang katotohanan.

Ang mga pahayag ni Senador Tulfo ay nagbigay ng wake-up call sa PNP na kailangan nilang i-modernize ang kanilang mga proseso, lalo na sa drug testing, at tiyakin na ang kanilang internal affairs ay hindi nagiging ‘baby-baby’ kapag ang kabaro ang nasasangkot. Higit sa lahat, ang kailangang aksyon ng Globe Telecom ay hindi na lamang isang usapin ng data privacy, kundi ng contempt of court at obstruction of justice.

Ang mabilis at walang kinikilingang aksyon ng NBI, ang pagpayag ng pamilya Camilon na ilipat ang kaso sa labas ng Batangas/Laguna, at ang determinasyon ng Senado na ipatawag ang lahat ng nagpapabagal sa imbestigasyon—ito ang tanging daan upang tuluyan nang makamit ang “tunay na kalinawan” na matagal nang hinahanap ng pamilya. Hindi lang hustisya para kay Catherine, kundi hustisya para sa taumbayan na umaasang mapagkakatiwalaan ang mga nagpapatupad ng batas. Ang buong bansa ay naghihintay, at ang bawat ahensya ay may pananagutan. (1,154 words)

Full video: