Sa Gitna ng Luha at Katotohanan: Ang Nakakagimbal na Pagdinig na Nagbabalik sa Isyu ng Pang-aabuso sa Kasambahay

Sa isang sesyon ng Senado na puno ng tensiyon, matinding emosyon, at mariing paghahanap sa katotohanan, muling nabuksan ang sugat ng matinding pang-aabuso sa kasambahay. Si Aling Elvie Vergara, ang biktima na naging simbolo ng pambansang panawagan para sa katarungan, ay humarap sa komite, kasama ang kanyang mga dating amo, ang mag-asawang Pablo at France Ruiz. Ngunit ang pagdinig na ito, na pinamumunuan ni Senador Jinggoy Estrada, ay hindi lamang nagbigay-liwanag sa kanyang pinagdaanan; ito’y nagbigay rin ng babalang hindi malilimutan sa mga nagnanais na magsinungaling at magtago sa batas.

Ang sentro ng usapin ay ang malawak at brutal na pang-aabuso na di-umano’y ginawa ng mag-asawang Ruiz at maging ng kanilang mga anak. Sa gitna ng kanyang pahayag, inihayag ni Senador Estrada ang kanyang intensiyon na ipatawag, at igiit pa ang warrant of arrest para sa 18-anyos na anak ng mag-asawa, si Danika, na sinasabing may direktang partisipasyon sa pananakit. Ito ay nagbigay-diin sa lalim ng kaso—na ang pang-aabuso ay hindi lamang gawa ng isang tao, kundi posible’y buong pamilya ang sangkot.

Ang Nakakapangilabot na Pagtatapat ni Aling Elvie

Sa paglalahad ng kanyang kuwento, hindi mapigilan ni Aling Elvie ang maglabas ng mga detalye ng hirap na dinanas niya sa kamay ng kanyang mga amo. Nagsimula ang lahat sa serye ng mga paratang. Ayon sa kanya, pinagalitan at sinaktan siya dahil sa akusasyong nilalagyan niya raw ng kung anu-ano ang pagkain ng pamilya. Mas matindi pa rito, pinaghihinalaan din siyang nagnakaw ng pera at relo ng Ginang Ruiz, mga paratang na ginamit upang bigyang-matwid ang kasunod na kalupitan.

Ngunit ang pag-uusisa ni Senador Estrada ay naghantong sa mas nakagugulat na katotohanan ng pisikal na karahasan. Inilarawan ni Aling Elvie na ang kanyang amo, si Ginang Ruiz, ang kadalasang nananakit. Gayunpaman, lumalabas na pati si Ginong Pablo ay may bahagi sa kanyang pagdurusa. Ayon kay Elvie, si Ginong Pablo, kapag nalalasing, ay nagiging marahas din.

“Pag lasing po ‘yung [amo kong lalaki] nananakit po,” ayon kay Elvie.

Ang paglalarawan niya sa pananakit ay tumagos sa buto. Inihagis daw siya sa sahig, sinasapok, at tinatadyakan sa tagiliran at buong katawan. Ngunit ang pinakanakakagimbal ay ang kuwento ng lamesang iniitsa sa kanya. “Binabato ng lamesa,” paglalahad niya. Nang tanungin kung saan siya tinamaan, matigas niyang sinabi, “Sa mukha po.” Dagdag pa niya, nang minsan, nabali pa raw ang paa ng plastik na lamesa na ginamit sa kanya bilang sandata. Ang pabalik-balik na pang-aabuso, lalo na tuwing lasing si Ginong Pablo, na aniya’y “lagi naman po nag-iinom po ‘yan gabi-gabi,” ay nagpapakita ng sistematikong pagpapahirap.

Idinagdag pa ni Aling Elvie na hindi nagtatapos doon ang kanyang paghihirap. Inuuntog din daw ang kanyang ulo sa pinto at dingding. Ang bawat salita ni Aling Elvie ay nagbibigay-larawan ng isang kalagayan kung saan ang isang tao ay tinuring na mas mababa pa sa hayop, na walang karapatang ipagtanggol ang sarili.

Ang Partisipasyon ng mga Anak: Isang Seryosong Alalahanin

Ang pinaka-kontrobersyal na punto ng pagdinig ay ang alegasyon na kasangkot maging ang dalawang anak ng mag-asawa, sina Danika (18) at Jerome (16).

“‘Yung pong dalawang anak niya po, hinampas po ako ng hanger at ng suntok, turon at sinuntok po sa tagiliran ni Jerome,” pag-amin ni Aling Elvie.

Ang pagkakadawit ng mga anak, lalo na ang de facto na adult na si Danika, ang nag-udyok kay Senador Estrada na magpataw ng isang pormal na galaw. “I move that we… issue a warrant of arrest [kay] Danika, this 18-year-old daughter of the spouses,” giit ng Senador.

Nagkaroon ng mabilis na diskusyon sa DSWD (Department of Social Welfare and Development) hinggil sa legal na katayuan ng 18-anyos. Ipinaliwanag ng kinatawan ng DSWD na bagamat legal na adult ang 18, ang kanilang mandato ay protektahan ang best interest ng mga kabataan, at maaari lamang silang maimbita sa pagdinig kung may kasamang legal officer o kinatawan ng ahensya. Gayunpaman, matigas ang paninindigan ni Senador Estrada: “18 years old is not considered a minor anymore… I will still stand by my manifestation to issue a warrant of arrest.” Ang usaping ito ay nagbigay ng bigat sa kaso, na nagpapakita na walang sino man, kahit menor de edad o nasa gulang pa ng pag-aaral, ang makalulusot sa batas kung may kinalaman sa karahasan.

Ang Pagtatanggi ni Ginong Pablo at ang Matinding Babala

Hinarap ni Senador Estrada si Ginong Pablo Ruiz at mariing hiniling na tanggalin nito ang kanyang face mask. “Ginong Pablo, pakitanggal ang face mask mo para sumikat,” ang sarkastikong sabi ng Senador, isang hakbang na naglalayong ilantad ang mukha ng nagdududa.

Ngunit si Ginong Pablo ay nanatili sa kanyang pagtatanggi. “Ay wala po katotohanan po ang sinasabi ni LB [Elvie] po,” aniya. Ang kanyang depensa ay nakatuon sa pagiging abala niya sa biyahe para sa kanilang negosyong gulay, at ang pag-inom niya ay bihira lamang at dahil sa pagod. “Hindi po, bihira lang ako po uminom,” mariin niyang sagot, sinasalungat ang naunang sinabi ni Aling Elvie na halos gabi-gabi siyang umiinom.

Ang kontradiksyon sa mga pahayag ay nag-udyok kay Senador Estrada na maglabas ng isang makasaysayang babala, na nagdala ng tensiyon sa rurok. Binalikan niya ang kaso ni Bonita Baran, isang kasambahay na matinding sinaktan ng kanyang mga amo, na humantong sa pagkakasintensiya ng mga ito sa reclusion perpetua (habambuhay na pagkabilanggo).

“I am warning you, both of you. I’m warning both of you, dahil pag oras na napatunayan namin na kayong dalawa nagsisinungaling, pakukulong ka namin, at seryoso ako rito, seryosong seryoso ako rito sa kaso,” ang may diin at nanginginig na tinig ni Estrada.

Ipinaliwanag niya na ang mga amo ni Bonita Baran ay namatay na lang sa kulungan. Ang babalang ito ay hindi lamang isang pagpapakita ng galit, kundi isang seryosong paalala sa mag-asawa na ang pagsisinungaling sa harap ng komite ay may mabigat na kapalit. “Kahit magagaling ‘yong abogado mo, kahit magagaling sila, kumuha ka ng pinakamahal na abogado, pinakamagaling na abogado, ‘pag nahuli kayong dalawa, pakukulong ko kayo, maniwala kayo,” ang huling banta niya, na nagbigay ng matinding pangwakas sa pagdinig.

Ang Pangako ng Katarungan

Ang kaso ni Elvie Vergara ay higit pa sa isang simpleng kaso ng pang-aabuso; ito ay isang litmus test sa pagpapatupad ng Batas Kasambahay (Republic Act 10361), na aniya ni Estrada ay nag-ugat sa kaso mismo ni Bonita Baran. Ang panawagan para sa hustisya ay malinaw. Ang Senado ay hindi titigil hangga’t hindi natutuklasan ang buong katotohanan. Ang bawat pasa at sugat ni Aling Elvie, maging ang mga nakatagong katotohanan na pilit tinatakpan ng mga nagtatanggi, ay patunay na may malaking pangangailangan para sa pagpapatupad ng batas. Ang pagdinig na ito ay nagbigay ng matinding aral: Sa Pilipinas, ang sinumang mang-abuso at magpahirap sa kanilang kasambahay ay hindi makakaligtas sa kamay ng hustisya, lalo na kung seryoso ang pagbabantay ng pamahalaan. Ang susunod na hearing ay inaasahang magdadala ng mas malinaw na konklusyon, katarungan, at pagbabago para sa lahat ng mga manggagawa sa tahanan.

Full video: