P6.7 Bilyong Pagtataksil: “Ikaw ay BOBO o ikaw ay TIWALI!”—Mayo at Ibañez, Sinampal ng Katotohanan at Ipinakulong ni Tulfo at Padilla sa Isyu ng Shabu Cover-up

Niyanig ng isang matinding iskandalo ang buong Philippine National Police (PNP) at ang pambansang kampanya laban sa iligal na droga matapos mabunyag ang isang di-umano’y malawakang “cover-up” at pagtatangkang ipagwalang-bahala ang pag-aresto sa isang mataas na opisyal ng pulisya na may kaugnayan sa pinakamalaking drug haul sa kasaysayan ng bansa. Ang P6.7 bilyong halaga ng shabu na nakumpiska noong Oktubre 2022 ay hindi lamang naglantad ng tindi ng problema sa droga sa Pilipinas, kundi nagbunyag din ng isang mas malalim at mas nakababahalang kanser sa loob ng mismong hanay ng mga tagapagpatupad ng batas: ang katiwalian at ang tinatawag na “drug recycling.”

Ang dramatikong eksena ay naganap sa bulwagan ng Senado, kung saan nag-init ang pagdinig at umabot sa puntong naglabas ng contempt order ang mga Senador laban sa dalawang opisyal ng pulisya: sina Police Master Sergeant Rodolfo Mayo Jr. at Lieutenant Colonel Arnulfo Ibañez. Sa pangunguna nina Senador Raffy Tulfo at Senador Robin Padilla, hinarap ang dalawang opisyal na may tila hindi matitinag na katigasan ng loob, na nagresulta sa pag-amin at paglalantad ng tila walang-hanggang palusot na nagpapahiwatig ng pagtatakip sa katotohanan.

Ang Pagtataksil ng Isang “Bayani”

Si Police Master Sergeant Rodolfo Mayo Jr., na nakatalaga sa Special Operations Unit ng PNP Drug Enforcement Group (PDEG) sa National Capital Region, ay dapat sana’y isang bayani sa digmaan kontra droga. Sa katunayan, siya ay dati nang ginawaran ng parangal dahil sa mga “meritorious heroic acts”—isang ironiya na nagbigay bigat sa kanyang pag-aresto. Noong Oktubre 2022, nahuli si Mayo sa isang operasyon kung saan nakumpiska mula sa kanya ang napakalaking 990 kilo ng shabu, na nagkakahalaga ng humigit-kumulang P6.7 bilyon.

Ang magnitude ng pag-aresto ay hindi lamang dahil sa halaga ng droga, kundi dahil sa mismong identidad ng suspek: isang aktibong miyembro ng PDEG, ang ahensyang itinatag upang sugpuin ang iligal na droga. Ang insidenteng ito ay nagpasabog ng tanong: Paano nakalusot ang isang pulis na may ganitong kadakilang responsibilidad sa loob mismo ng sistema? At mas mahalaga, sino ang nagpoprotekta sa kanya?

Ang Balangkas ng “Cover-up”

Dito pumasok ang pangalan ni Lieutenant Colonel Arnulfo Ibañez, ang National Capital Region Drug Enforcement officer-in-charge at superior ni Mayo. Sa pagdinig ng Senado, unti-unting lumabas ang mga detalye na nagpapahiwatig ng isang sistematikong pagtatangka na tabunan ang koneksyon ni Mayo at iba pang matataas na opisyal sa sindikato.

Ayon sa salaysay, nagkaroon ng seryosong aberya at pagpapaliban sa tamang imbentaryo at paghahain ng kaso laban kay Mayo, isang mahalagang hakbang sa proseso ng pag-aresto. Ang pagkaantala na ito ay nagbunsod ng hinala. Mas nag-ingay ang usapin nang isiwalat ng dating pinuno ng Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) na si Wilkins Villanueva, na nagbigay siya ng heads up sa noo’y PNP Chief Rodolfo Azurin Jr. na si Ibañez, ang boss ni Mayo, ay under investigation din dahil sa posibleng pagkakasangkot sa bentahan at recycling ng mga nakumpiskang droga.

Ito ang naging matibay na ebidensya ng pagdududa. Bakit hahayaan ng isang opisyal na arestuhin ang kanyang sariling tauhan, ngunit hihingi ng pabor na samahan siya sa follow-up operation? Ang sagot na ibinigay ni Azurin ay nag-angat ng mas mataas na antas ng intriga: siya mismo ay naghinala na baka gamitin ni Ibañez ang sitwasyon upang “neutralize” o patahimikin si Mayo.

Higit pa rito, may lumabas na CCTV footage na nagpapakita na inalis ang posas ni Mayo matapos siyang maaresto. Ang simpleng aksyon na ito ay nagbigay diin sa tanong: Bakit pinapayagan ang isang suspek sa pinakamalaking kaso ng droga na tratuhin nang may espesyal na paggalang? Ang pag-aalis ng posas ay isang malinaw na paglabag sa protocol, na nagpapahiwatig na may mga koneksyon na nagtatangkang iligtas si Mayo mula sa seryosong parusa.

Ang Pagliliyab ng Galit sa Senado

Ang mga detalye ng di-umano’y cover-up at ang tila kawalan ng pag-amin mula sa dalawang opisyal ang nagtulak kina Senador Tulfo at Padilla na gumawa ng matinding aksyon. Kilala si Senador Tulfo sa kanyang direktang pananalita at walang-takot na paghaharap sa mga tiwaling opisyal. Sa kanyang pagtatanong, nagpakita siya ng matinding pagkadismaya at galit sa tila pagiging iresponsable, o mas masahol pa, sa pagiging tiwali ng dalawang opisyal na dapat sana’y kagalang-galang.

Sa isang serye ng mainit na diskusyon, tila hinahanap nina Tulfo at Padilla ang isang simpleng kasagutan sa mga kumplikadong pangyayari. Sa halip na katotohanan, paulit-ulit na salaysay, pag-iwas sa tanong, at malalabong paliwanag ang isinagot nina Mayo at Ibañez. Hindi na napigilan ni Senador Tulfo ang kanyang bibig, at inihagis niya ang parirala na siyang nagpabago sa takbo ng pagdinig.

Sa harap ng buong bansa at ng media, tinanong ni Tulfo ang dalawang opisyal, partikular si Ibañez, kung sila ba ay “BOBO o TIWALI!” Isang pananalitang tumatak at naglarawan sa damdamin ng milyun-milyong Pilipino na umaasa sa hustisya. Ang pariralang ito ay hindi lamang isang simpleng akusasyon; ito ay isang sentensiya na naglalarawan ng dalawang posibleng ugat ng problema sa sistema—ang kawalang-kakayahan (bobo) o ang tahasang katiwalian (tiwali). Sa puntong iyon, nagdesisyon ang Senado na hindi na matitiis ang pag-iwas at pagtatago ng katotohanan.

Sa pamamagitan ng pinagsamang desisyon, ang dalawang opisyal—sina Master Sgt. Mayo at Lt. Col. Ibañez—ay sinampahan ng contempt at inaresto. Ang aksyon na ito ay isang malaking mensahe sa publiko: Walang sinuman, gaano man kataas ang ranggo sa pulisya, ang makatatakas sa pananagutan.

Ang Implikasyon sa Pambansang Seguridad

Ang kaso nina Mayo at Ibañez ay hindi lamang tungkol sa dalawang tiwaling indibidwal. Ito ay nagbigay-diin sa mas malawak na isyu ng “drug recycling”—ang pagkuha ng mga opisyal ng droga mula sa mga nakumpiska, upang ibenta muli at pagkakitaan. Kung ang mismong ahensyang inatasan upang pigilan ang drug trade ang siya ring nagiging kasangkapan sa pagpapatuloy nito, paano pa magtitiwala ang taumbayan?

Ang pag-aresto kay Mayo at ang pagkakasangkot ni Ibañez ay naglalantad ng isang bulok na sistema na matagal nang kinukwestiyon. Nagpapatunay ito na may mga “protector” at “drug lords” na nakasuot ng uniporme, na ginagamit ang kanilang posisyon upang makontrol at mapangalagaan ang ilegal na negosyo. Ang P6.7 bilyong shabu ay hindi lamang nagmula sa isang malaking sindikato; ito ay tila konektado sa mga tao na may kakayahang manipulahin ang operasyon at magtakip ng mga ebidensya.

Ang matapang na paghaharap nina Senador Tulfo at Padilla ay nagbigay ng pag-asa sa mga Pilipino na mayroon pa ring mga opisyal sa gobyerno na handang lumaban para sa katotohanan at hustisya. Ang kanilang aksyon ay nagpapakita na ang mataas na posisyon ay hindi lisensya upang maging imune sa batas at sa moral na pananagutan. Ang pagpapakulong sa dalawa, sa pamamagitan ng contempt order, ay nagbigay babala na seryoso ang Senado sa paglilinis ng mga ahensya ng gobyerno.

Ang pagpapatuloy ng imbestigasyon ay mahalaga upang matukoy ang lahat ng sangkot sa malaking cover-up na ito. Kailangang ma-trace ang pinagmulan ng droga at ang network na nagprotekta kina Mayo at Ibañez. Ang kasong ito ay hindi dapat matapos sa simpleng pag-aresto; kailangan itong maging simula ng mas malalim at mas malawak na purge sa mga ahensya ng pulisya upang maibalik ang tiwala at respeto ng publiko.

Sa huli, ang katotohanan na ang isang opisyal na dating ginawaran ng parangal ay nahuli sa pinakamalaking drug haul ay isang nakalulungkot na paalala ng kasalukuyang kalagayan ng bansa. Ang laban kontra droga ay hindi lamang laban sa mga kriminal sa lansangan, kundi laban din sa mga nagtatago sa loob ng gobyerno. Ang tanong na “Ikaw ay BOBO o ikaw ay TIWALI!” ay hindi na lamang nakatuon kina Mayo at Ibañez, kundi sa buong sistema na nagpapahintulot sa ganitong uri ng pagtataksil na umiral at mamayagpag. Ito ay isang panawagan para sa mas matinding pagbabantay, mas mahigpit na pananagutan, at mas matapang na pamumuno upang tuluyan nang mapuksa ang bulok na katiwalian sa ating bayan.

Full video: