Ang Malaking Butas sa P150-M Confidential Fund ng DepEd: Mga Opisyal ng AFP, Direktang Sumalungat sa Posisyon ng Kagawaran

Ang pagiging tapat at tumpak sa paggastos ng pondo ng bayan ay pundasyon ng tiwala sa pamahalaan. Ngunit sa pinakahuling pagdinig sa Kongreso, isang malaking kontradiksyon ang nabunyag na nagdulot ng matinding pagdududa sa integridad ng Department of Education (DepEd) at sa paggamit nito ng P150-milyong Confidential Fund (CF). Sa ilalim ng masusing interogasyon ni Congresswoman France Castro at, pangunahin, ni Congresswoman Stella Quimbo (hindi nabanggit ang pangalan niya pero si Atty. Luistro ang nagtatanong na may mahabang diskurso) sa katauhan ni Atty. Luistro, lumabas ang isang nakagigimbal na katotohanan: ang mga dokumentong ginamit umano upang i-justify ang P15 milyong gastusin ay direktang sinasalungat ng mismong mga opisyal ng Armed Forces of the Philippines (AFP) na sangkot sa mga aktibidad.

Ang sentro ng pagtatanong ay nakatuon kay Major General Nolasco Mempin, ang dating Undersecretary for Administration ng DepEd sa ilalim ni Vice President Sara Duterte, at ang kanyang koneksyon sa kontrobersyal na pondo, kasama na ang iba pang opisyal ng militar na nagbigay-sertipikasyon.

Ang Pinagmulan ng Tiwala: Davao at ang ‘Iron Lady’ Mayor

Bago pa man naging usapin ang Confidential Fund ng DepEd, itinayo muna ni Cong. Luistro ang matibay na pundasyon ng tiwala at ugnayan sa pagitan nina dating Mayor Sara Duterte at MGen. Mempin. Ipinunto ni Luistro ang mahabang karera ni Mempin sa AFP, partikular sa Davao Region, na kasabay ng panunungkulan ni Rodrigo Duterte bilang Pangulo at ni Sara Duterte bilang alkalde.

Naitalaga si Mempin bilang pinuno ng Task Force Davao noong 2017 at naging Commander ng 10th Infantry Division (na sumasaklaw sa Region 11, 12, at 13) noong 2022. Sa panahong ito, ang Davao City ang kinikilala bilang isa sa pinakamapayapang siyudad sa bansa, na binigyan mismo ni Mempin ng ‘Level 10’—ang pinakamataas na marka—pagdating sa kapayapaan at kaayusan [12:52]. Dito rin lumabas ang bantog na “marching order” ni Sara Duterte kay Mempin: ang makamit ang zero bombing incident sa lungsod, na sinabayan pa ng matinding paalala na: “Don’t sleep, don’t breathe, don’t embarrass me” [11:03].

Ang matagumpay na panunungkulan ni Mempin sa Davao, na sinuportahan umano ng matataas na confidential fund ng LGU (umabot sa P460 Milyon sa kasagsagan ng kanyang termino) [45:06], ang naging batayan ng “trust and confidence” [26:06] ni VP Duterte sa kanya. Kaya naman, matapos siyang magretiro sa AFP noong Enero 2023, agad siyang kinuha ng DepEd, una bilang highly technical consultant at kalaunan ay Undersecretary for Administration [19:00].

Kabiguan sa Digitalization: Isang Senyales ng Malawakang Problema

Bagamat ang Confidential Fund ang pangunahing usapin, nagpakita rin ng “glaring indications of irregularity” [01:33:39] ang paghawak ni MGen. Mempin sa iba pang sensitibong programa. Bilang Undersecretary for Administration, siya ang itinalaga ni VP Duterte na mamahala sa DepEd Computerization Program (DCP) — isang malaking pagbabago sa policy na 13 taon nang umiiral [29:20].

Gayunpaman, sa ilalim ng pamumuno ni Mempin, isiniwalat ni Cong. Luistro ang nakakabahalang datos: 0% accomplishment rate ang naitala para sa DCP procurement noong 2023 [31:44]. Bukod pa rito, batay sa ulat ng Commission on Audit (COA), 37% lamang (16,580 packages) ng 44,638 ICT packages na dapat sanang na-deliver noong 2022 at 2023 ang aktwal na natanggap [34:34]. Ang 0% accomplishment rate sa pagbili ng mga computer na kailangan ng mga estudyante ay isang malinaw na administrative failure, na nagpapahiwatig ng hindi epektibo at may depektong sistema ng pamamahala sa pondo sa ahensya, kahit pa inako ni Mempin na ito ay dahil sa transition at procurement process [33:07].

Ngunit ang isyu sa DCP ay tila pambungad lamang sa mas malaking anomalya.

Ang P15-M na Gastusin at ang Nakakagimbal na Kontradiksyon

Ang tunay na sentro ng pagtatanong ay ang P150-M Confidential Fund ng DepEd para sa taong 2023. Bilang isang civilian agency na ang pangunahing mandato ay Edukasyon, ang pagtanggap ng P150 Milyon—na mas mataas pa sa P37 Milyong CF ng Department of National Defense (DND) na may direktang mandate sa pambansang seguridad—ay matagal nang naging palaisipan at kritikal na punto ng pagpuna [01:30:16].

Dahil sa mga audit observation memo (AOM) ng COA, humingi ng paliwanag ang ahensya sa ilang gastusin. Partikular na pinuntirya ni Cong. Luistro ang P15 Milyon na ginamit umano bilang “rewards to informers” [40:07].

Para tugunan ang COA AOM at i-justify ang P15-M na paggastos sa rewards to informers, ang DepEd ay nagsumite ng mga sertipikasyon [01:23:45] mula sa apat na opisyal ng AFP: sina Colonel Boran Singh, Lieutenant Colonel Sangan, Colonel Panopio, at Major General Bajao. Ang mga sertipikasyon na ito ay patungkol sa iba’t ibang Youth Leadership Summits (YLS) at information education campaigns [50:44] na ginanap sa iba’t ibang rehiyon, na tila nagpapahiwatig na ang P15 Milyon ay ginastos para sa mga anti-insurgency activities na ito.

Gayunpaman, ang pagdinig ay nagbunsod ng isang makasaysayang pagbubunyag ng katotohanan.

Ang Pag-amin ng Militar: “Walang Single Centavo Mula sa DepEd”

Sa serye ng tanong ni Cong. Luistro sa mga opisyal ng AFP, isa-isa silang nagkumpirma ng kanilang sertipikasyon at ang mga bilang ng YLS na kanilang isinagawa [51:11, 01:25:42]. Ngunit nang usisain ang pinagkuhanan ng pondo, ang lahat ng opisyal ay nagbigay ng pare-parehong pahayag: Hindi sila binigyan ng DepEd ng pondo para sa mga Youth Leadership Summit na ito.

Colonel Boran Singh: Kinumpirma niya na ang mga sundalo ay gumamit ng pondo mula sa Philippine Army, habang ang mga bata at kabataan ay sinuportahan ng Local Government Units (LGU) [01:10:37]. Tinanggihan niya ang paratang na gumamit sila ng intelligence funds [01:11:57].

Lieutenant Colonel Sangan at Colonel Panopio: Pareho nilang kinumpirma ang pahayag ni Singh, na ang mga gastusin para sa mga kabataan ay sinuportahan ng LGUs, partikular sa pamamagitan ng Pop’s Plan [01:16:05].

MGen. Mempin: Mismong si Mempin ang nagkumpirma na wala siyang personal knowledge [01:21:19] sa paggamit ng P15 Milyon, at ang kanyang papel lang ay makipag-ugnayan sa kanyang mga former colleagues sa militar upang kumuha ng mga ulat o certification [01:21:55]. Iginiit niya na: “it is clear… that DepEd has not released any single centavo to the conduct of YLS to the units mention” [01:22:33].

Sa madaling salita, ang mga sertipikasyon ng AFP na iniprisinta ng DepEd sa COA upang i-justify ang paggastos sa P15 Milyon para sa “rewards to informers” ay para sa mga aktibidad na hindi naman pinondohan ng DepEd.

Direktang kinuwestiyon ni Cong. Luistro si Atty. Camora ng COA, na kinumpirma nito na ang mga sertipikasyon ay isinumite ng DepEd upang ipaliwanag ang P15 Milyon, na “completely contradictory” [01:24:20] sa testimonya ng militar.

Ang Banta sa Public Trust: Ang Walang Katapusang Katanungan

Ang kontradiksyon sa testimonya ng AFP at ang opisyal na dokumentasyon ng DepEd ay hindi lamang isyu ng kakulangan sa paperwork; ito ay nagtataas ng matinding alarma tungkol sa posibleng misuse at misrepresentation ng pondo ng gobyerno.

Sa pagtatapos ng pagdinig, nagbigay si Cong. Luistro ng isang matibay na manipestasyon:

“Habang naniniwala tayo na ang mga sertipikasyong ito ay isinumite upang i-justify ang P15 Milyon na diumano’y ibinayad bilang reward to informers,” wika ni Luistro, “ngayon, lahat ng opisyal mula sa AFP… ay nagsasabing hindi ginamit ng DepEd ang Confidential Fund nito para suportahan ang Youth Leadership Summit. Ang mga pahayag na ito, Mr. Chair, ay lubos na sumasalungat sa ipinaniwala ng DepEd sa COA sa pagsusumite ng lahat ng sertipikasyon” [01:28:18].

Ipinunto niya ang mga “nakasisilaw na indikasyon ng iregularidad” [01:33:39], tulad ng: (1) Ang DepEd ang isa sa iilang civilian agency na may CF; (2) Walang CF ang DepEd bago ang 2023; at (3) Ang DepEd ay may P150 Milyong CF, kumpara sa P37 Milyon ng DND [01:29:48].

Ang serye ng mga coincidence—mula sa koneksyon sa Davao, ang mabilis na re-assignment ni Mempin, ang P15 Milyong hindi maipaliwanag, at ang paggamit ng mga activity reports ng AFP—ay nag-iiwan ng malalim na katanungan tungkol sa accountability at transparency.

Bilang pagtatapos, binalaan ni Luistro ang lahat ng opisyal, kasama na ang COA, gamit ang isang makahulugang linya: “Let us all be reminded, ‘Public office is a public trust.’ The trust that is given to us by the people carries with it due accountability” [01:35:19].

Ang P150-M Confidential Fund ng DepEd ay nananatiling isang malaking black hole sa pananalapi ng gobyerno. Hindi lamang ito usapin ng paggastos, kundi isang isyu ng katapatan at pagtataksil sa tiwala ng mamamayan. Kailangan ng COA at Kongreso na agarang tugunan ang mga katanungang ito upang panagutin ang mga sangkot at ibalik ang tiwala sa pamahalaan. Ang katotohanan ay dapat mananaig—para sa kinabukasan ng edukasyon at para sa sambayanang Pilipino.

Full video: