NAKAKAGULANTANG NA KASINUNGALINGAN: DATING WARDEN NG DAPICOL, IPINILIT ILABAS ANG KATOTOHANAN SA PANGIGITNA NG MGA TESTIMONYA NG HIGH-PROFILE SLAY SA LOOB NG BILANGGUAN

Nagliliyab sa galit at matinding pagdududa ang mga mambabatas sa ginanap na pagdinig ng Kongreso, kung saan ang dating Warden ng Davao Penal Colony (DAPICOL) ay sinubukang takasan ang pananagutan sa isang karumal-dumal na krimen: ang sinadyang pagpatay sa tatlong Chinese national na nakakulong sa loob ng institusyon noong Agosto 2016. Ang insidenteng ito, na binansagan ng mga mambabatas na isang slaughter na may “basbas” mula sa itaas, ay hindi na mananatiling lihim. Sa pagpapatung-patong ng sinumpaang salaysay mula sa mga bilanggong direktang sangkot, lumilitaw ang isang masalimuot na plano na nagdudugtong sa mga opisyal ng pulisya, mga ahensiya ng batas, at maging ang pinakamataas na pinuno ng presinto.

Ang pagdinig ay naglantad ng isang nakababahalang kuwento ng manipulasyon, pagtataksil sa tungkulin, at pagpaplano ng krimen na dapat ay hindi kailanman naganap sa loob ng isang correctional facility. Ang Warden, si Superintendent Gerardo Padilla, ay naging sentro ng imbestigasyon dahil sa kanyang posisyon at pananagutan sa panahon ng insidente.

Ang Pagbubunyag ng mga Bilanggo: Isang Detalyadong Plano

Ang ugat ng pagbubunyag ay matatagpuan sa magkahiwalay na sinumpaang salaysay nina dating Police Major Jimmy Fortalezo at mga bilanggong sina Leopoldo “Tata” Tan at Andy Magdadaro. Ang kanilang mga testimonya ay tugmang-tugma, isang coincidence na hinding-hindi matatanggap ng mga mambabatas bilang pagkakataon lamang. [01:32:00]

Ayon sa salaysay ni Fortalezo, na noon ay nakakulong din sa DAPICOL at classmate ni Lt. Col. Niel Garma ng CIDG-Davao, nagsimula ang lahat noong Hulyo 2016. Si Garma, kasama ng iba pang matataas na opisyal, ay bumisita kay Fortalezo. Sa simula ay tila pangangamusta lamang, ngunit kalaunan, nagtanong si Garma tungkol sa lokasyon ng mga Chinese drug lords na nakakulong sa foreigner quarter. [03:55] Sa pag-aakala ni Fortalezo na ito ay simpleng intelligence gathering para sa isang anti-illegal drug operation, sinabi niya ang lokasyon.

Ang sumunod na tagpo ay higit na nagbigay-linaw sa papel ni Warden Padilla. Noong unang Linggo ng Agosto 2016, tumawag si Garma kay Fortalezo, at hiniling na kausapin si Superintendent Padilla. [06:07] Dito na nagkaroon ng direct contact si Garma at Padilla. Bagaman mariing itinanggi ni Padilla na kilala niya si Garma o nagkaroon sila ng anumang pag-uusap, mariing pinanindigan ni Fortalezo na ibinigay niya ang cellphone kay Padilla, at nag-usap ang dalawa. [06:55] [19:53]

Ang pangatlong tawag noong Agosto 8 ang nagbigay-senyales: “Okay na, nagusap na kami Ako na bahala may mga taoi lo,” pahayag ni Garma, ayon kay Fortalezo. [08:12]

Ang Pagtatagpo sa Bartolina: Ang Pagsisimula ng Kalupitan

Dumating ang pang-apat na tawag noong Agosto 11, kung saan humingi na si Garma ng pabor. Hiniling niya kay Fortalezo na padalhan ng pagkain ang “mga tao niya” na naipasok na sa loob ng bartolina. Dito pumasok sa kuwento ang dalawang pangunahing biktima, sina Tan at Magdadaro. Ayon sa salaysay ni Fortalezo, naipadala niya ang pagkain sa dalawang bilanggong ito. [08:38]

Noong gabi ng Agosto 13, nagsimula ang huling bahagi ng plano. Ang tatlong Chinese national, na diumano’y nahulihan ng cellphone (o shabu, base sa mga naunang report), ay inilipat sa isolation cell na tinatawag na “Zelda 6” o bartolina. [10:39] Ang nakakagulantang dito, ayon sa testimonya ni Fortalezo at Tan, pinagsama-sama ni Warden Padilla, sa pamamagitan ng kanyang utos o tacit approval, ang tatlong high-value na dayuhan kasama ang dalawang bilanggong may kasong murder—sina Tan at Magdadaro.

Ang aksiyon na ito ay labag sa panuntunan, dahil magkahiwalay ang kulungan ng mga Pilipino at dayuhan, at ang paglalagay ng limang presong may magkakaibang uri ng kaso sa isang maliit na selda ay garantisadong maglalagay sa lahat sa panganib.

“Around 8:00 ng gabi, nakarinig kami ng sigawan at kalabugan sa loob ng bartolina,” paglalarawan ni Fortalezo. [11:24] Ang mga guwardiya ay hindi kaagad rumesponde, at ang mga rehas ay tinakpan pa ng kumot. [11:45] Nang matapos ang gulo, ang nabalitaan ay: “Yung tatlo, pinagsasaksak, tatlong Chinese national pinagsasaksak doon sa loob ng bartolina.” [12:19]

Ang Warden sa Crime Scene: Paglilinis ng Ebidensiya

Ang testimonya ni Tan at Magdadaro, na pinanindigan nila sa harap ng komite, ang nagbigay-dagok kay Warden Padilla. Ayon sa kanila, pagdating ni Padilla sa bartolina matapos ang pagpatay, ang tanong niya ay: “Anong ginamit ninyo? Ihagis sa labas!” [02:22:54] Dito ay inihagis daw nila ang mga armas, balisong at corta, palabas ng selda. Pagkatapos nito, sila ay pinosasan ni Senior Inspector Noni Poro.

Ito ay hindi lamang nagpapatunay na alam ni Padilla ang krimen, kundi nagpapahiwatig na bahagi siya ng cover-up. Ang pagpapatapon ng mga armas ay isang direktang paglilinis ng ebidensiya. [02:30:00]

Ang isa pang nagpatindi ng pagdududa: makalipas ang insidente, nakita ni Fortalezo sina Tan at Magdadaro na naka-bihis na at umaalpas sa loob ng compound, na may suot nang mamahaling alahas. [01:06:42] Ang obserbasyong ito ay nagtatanong kung ang dalawang bilanggo ay binayaran o ginantimpalaan para sa kanilang ginawa.

Ang Pagtanggi ni Padilla: Incompetence o Pagsisinungaling?

Sa ilalim ng matitinding tanong ng mga mambabatas, buong tapang na itinanggi ni Superintendent Padilla ang lahat ng akusasyon.

“Wala po akong kinalaman sa nangyaring ah patay,” mariing sabi ni Padilla. [41:01] “Hindi ko po kilala yung sinasabi niyang si Lieutenant Colonel Garma.” [19:53]

Paulit-ulit niyang sinabi na ang paglilipat ng preso ay dumaan sa “levels of approval” at hindi na umabot sa kanyang antas ng responsibilidad, iginigiit na ang Chief Commander o si Inspector Poro ang dapat magdesisyon sa paglalagay ng mga bilanggo sa bartolina. [30:16]

Ngunit ang kasinungalingan ay tuluyang nabunyag nang tawagin si Senior Inspector Noni Poro, ang Commander of the Guards.

Nang tanungin si Poro kung sino ang may final approval sa paglalagay ng limang preso sa isang bartolina, ang sagot niya ay tila nagpabagsak sa pader ng depensa ni Padilla: “Sir, talagang manggaling sa taas… So kay Warden ang final approval.” [36:43]

Higit pa rito, nang lalong tanungin, umamin si Poro na may “advice” si Superintendent Padilla: “May advice po si superintendent,” pag-amin ni Poro, na nagpapatunay na alam at sinang-ayunan ni Padilla ang set-up. [37:37]

Ang Command Responsibility: Bakit Nagkasama ang Lima?

Dito pumasok ang matitinding punto ng mga mambabatas.

“Alam mo Warden, mahirap magtahi-tahi ng kasinungalingan,” matinding pahayag ni Congressman Dan Fernandez. Matapos mabuking, ang mga mambabatas ay nagbigay ng dalawang posibleng konklusyon para kay Padilla: Incompetent o may kinalaman sa krimen. [43:50]

Pinunto ni Congressman JJ Suarez ang “Chapter 5 under transfer of pdl” ng regulasyon, na nagdidikta na kayo lamang po ang may kapangyarihan para maglipat ng preso sa loob ng isang presuhan… a corrections order can only be issued by the superintendent. [52:06] Nangangahulugan ito na ang paglilipat ng tatlong Chinese national at dalawang Pilipinong may kasong murder sa iisang selda, lalo na’t may layuning patayin ang mga dayuhan, ay HINDI maaaring mangyari kung walang basbas ng Warden.

Nagbigay diin din si Congressman Pimentel sa kalabuan ng sitwasyon: “Hindi po mangyayari yung insidente niyan kung hindi alam ni Jerry Padilla… siya ang may hawak ng bilangguan, siya ang hari po doon, kaya nga kinontact siya ni Colonel Garma.” [49:04]

Ang pinakamatinding akusasyon ay ang koneksyon sa pulitika. Ayon sa salaysay ni Tata Tan, nakatanggap si Padilla ng tawag mula sa noo’y Former President matapos ang insidente at kinongratulate siya: “Job Well Done.” Bagaman mariing pinasinungalingan ito ni Padilla, binigyang-diin ng mga mambabatas na ang pagtanggi ni Padilla sa lahat ng coincidence at corroborated testimony ay sapat nang basehan para isipin na siya ay nagsisinungaling. [02:60:00]

Sa huli, ipinahayag ni Congressman Benny Abante ang pinakapuso ng pananagutan: “Command Responsibility.” Kahit pa itinanggi ni Padilla na siya ang pumatay, ang katotohanang nangyari ang krimen sa ilalim ng kanyang pamumuno, at sa kanyang watch, habang siya ay naninirahan lamang ng 300 metro ang layo mula sa crime scene, ay nagpapatunay na siya ay may pananagutan. [46:45]

Ang pagdinig ay nagtapos sa pag-utos ng komite na ipatawag muli ang mga testigo upang muling harapin si Padilla. Ang mga naglilingkod sa gobyerno ay dapat magpakita ng katapatan, at sa kasong ito, ang tanging lumabas na malinaw ay ang katotohanan na mas pinili ni dating Warden Padilla na takpan ang marahas na plano kaysa akuin ang pananagutan. Ang karumal-dumal na slaughter sa DAPICOL ay hindi lamang usapin ng pagpatay, kundi isang seryosong kaso ng pagtataksil sa bayan na naghahanap ng katarungan.

Full video: