NAG-ALAB NA PAGDINIG: Plane Ticket Ni Major Albotra, Binalewala Ni Cong. Luistro Bilang “Alibi”; Itinuro Ang ‘Grand Design’ At ‘Sabwatan’ Sa Pagpaslang Kay Mayor Halili, Kasabay Ng Pagtuklas Sa 5,000 Unvalidated Na Pangalan Sa Drug List

Ang bulwagan ng Kongreso, na dating tagpuan ng pormal na pagtalakay sa batas, ay muling naging entablado ng isang nag-aalab na paghahanap sa katotohanan. Sa sentro ng eksena ay si Major Albotra, isang opisyal ng Philippine National Police (PNP), na matinding kinuwestiyon ni Congresswoman Jinky Luistro hinggil sa kanyang posibleng ugnayan sa pagpaslang kay Tanauan City Mayor Antonio “Tony” Halili noong 2018. Ang pagdinig ay hindi lamang naglantad ng mga butas sa depensa ni Major Albotra kundi nagbunyag din ng nakakabahalang katotohanan tungkol sa estado ng ‘Drug List’ ng Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) at isang ‘pattern’ ng paglilipat ng puwersa na nagpapahiwatig ng mas malalim at mas mataas na antas ng sabwatan.

Sa isang serye ng matatalim at lohikal na interpelasyon, ipinakita ni Cong. Luistro ang kanyang malalim na pag-unawa sa kaso, na ginamit ang batas at lohika upang kalampagin ang tila matibay na depensa ng opisyal. Ang pagdinig na ito ay hindi lamang nagdulot ng tensiyon sa pagitan ng mga panig; ito ay nagbigay ng emosyonal na kargada sa mga nakikinig, na muling ipinaalala ang mga trahedya ng mga opisyal na pinaslang sa kasagsagan ng giyera kontra-droga. Ang mga detalye mula sa hearing ay higit pa sa balita; ito ay mga katanungan tungkol sa hustisya, pananagutan, at ang pagiging mapagkakatiwalaan ng mga ahensiya ng gobyerno.

Ang “Alibi” at ang Teorya ng “Grand Design”

Isa sa mga pinakamainit na bahagi ng interpelasyon ni Cong. Luistro kay Major Albotra ay ang pagkuwestiyon sa alibi na ipinrisinta ng opisyal. Upang patunayan na wala siya sa Tanauan City noong naganap ang pagpaslang kay Mayor Halili, isinumite ni Major Albotra ang kanyang kumpletong account of whereabouts kasama ang kanyang plane tickets ([40:07]). Ang layunin, ayon kay Luistro, ay magbigay ng impresyon na imposibleng makasama siya sa insidente (“you are trying to give an impression that you are innocent” [40:07]).

Ngunit para kay Cong. Luistro, ang nasabing alibi ay mahina, kung hindi man, walang saysay. Paliwanag niya, upang maging admissible ang isang alibi, kinakailangang mapatunayan ang physical impossibility na ang akusado ay nasa lugar o sa anumang kalapit na lugar kung saan nangyari ang krimen ([41:24]). Matindi ang kanyang pagpuna sa ebidensyang isinumite.

“Please understand Major Albotra,” wika ni Cong. Luistro, “that what you presented is just a plain ticket. It only shows that you are booked on that date… but it does not in any way prove at all that you really took that flight and you were in Cebu during that date” ([42:13]). Hinamon pa niya si Major Albotra na isumite ang manifesto ng eroplano upang mapatunayan na siya ay kasama sa mga pasahero.

Ngunit ang pinakamabigat na argumento ni Luistro ay ang pagbato ng teorya ng “conspiracy” at “Grand Design” ([43:55]). Ayon sa kanya, ang paraan kung paano pinaslang si Mayor Halili—sa tindi at sa paraan ng pagpaplano—ay nangangailangan ng “careful preparation, Grand Design, which presupposes a number if not huge number of personalities involved” ([43:18]).

Sa lohika ng batas, ipinaliwanag ni Luistro ang konsepto ng principal by inducement o principal by indispensable cooperation ([44:07]). Ibig sabihin, kahit wala ang pisikal na presensya ng isang tao sa pinangyarihan ng krimen, maaari pa rin siyang maging liable dahil sa teorya ng sabwatan. Ang emotional impact ng salitang “Grand Design” at “conspiracy” ay nagpahiwatig na ang kasong ito ay hindi lamang simpleng pagpaslang kundi isang operasyong well-orchestrated ng mga taong may mataas na kapangyarihan. Sa puntong ito, nadama ng lahat ang bigat ng pananagutan na pilit iniiwasan ni Major Albotra.

Ang Tindig ni Colonel Garma Laban sa Pagtanggi

Ang pagdududa ni Cong. Luistro sa kredibilidad ni Major Albotra ay lalong pinalakas ng naunang testimonya ni Colonel Garma, na kusang-loob na nagsalaysay tungkol sa pag-amin umano ni Major Albotra na bahagi siya ng insidente sa pagpaslang kay Mayor Halili ([44:49]). Para kay Luistro, ang testimonya ni Colonel Garma ay “very spontaneous, it is very natural,” at wala siyang makitang dahilan para hindi ito paniwalaan ([45:00]).

“The testimony that was given by Colonel Garma started with the President down to the police operatives. Yours is not even a pinch of that totality,” matigas na sabi ni Luistro, na nagpapahiwatig na ang isinalaysay ni Garma ay umaayon sa mas malawak na konteksto ng mga pagbubunyag.

Hinimok ni Luistro si Major Albotra na subukang magbigay ng motibo o dahilan kung bakit magsisinungaling si Colonel Garma laban sa kanya ([45:23]). Sa tindi ng paghahanap ng kasagutan, tanging mga spekulasyon lamang ang naibigay ni Albotra, kabilang ang posibleng alitan dahil sa ibang kaso o isyu sa pamilya. Hindi ito tinanggap ni Luistro. Ang tanging motibo raw ni Garma, ayon sa sarili niyang pahayag sa tanong ni Congressman Abante, ay “to tell the truth” ([03:57]).

Dagdag pa rito, kinuwestiyon ni Luistro ang paggamit ni Major Albotra ng salitang “reward” sa kanyang affidavit, kung saan sinabi niya na ang kanyang mga assignments at promotion ay nagpapatunay na hindi siya “rewarded or incentivized” dahil sa anumang alegasyon ng pagpaslang ([47:47]).

“If your intention really is to pertain to promotion and choice of assignment, you could have used the word promotion and assignment and not reward,” banat ni Luistro ([50:35]).

Dito lalong tumaas ang tensiyon. Ibinunyag ni Albotra na wala siyang “personal knowledge” sa sistema ng gantimpala, ngunit sinabi niya na may mga “rumors” tungkol dito ([51:50]). Ang pagtanggi ni Major Albotra sa sistema ng gantimpala ay salungat sa mga testimonya ng ibang opisyal, tulad nina Colonel Garma, Colonel Espinosa, at Colonel Santi, pati na rin sa mga pronouncements ng dating Presidente at ng iba pang mga Senador. Para kay Luistro, ang tanging pagtanggi (plain denial) ay walang bigat sa batas ng ebidensya kung walang suporta ng positibong patunay (positive evidence).

Ang Nakalilitong Kalagayan ng “Drug List” ng PDEA

Isang nakakabiglang pagbubunyag ang nagmula sa kinatawan ng Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) hinggil sa Drug List. Matatandaang si Mayor Tony Halili ay pinaslang noong Hulyo 2018. Ngunit ayon sa opisyal ng PDEA, ang pangalan ni Halili ay “negated” lamang sa listahan noong Agosto 2020—dalawang taon matapos siyang patayin ([53:24]).

Ang salitang “negated” para sa kaso ni Mayor Halili ay nangangahulugang siya ay “neutralized” o “patay na” ([53:53]). Nagdulot ito ng matinding katanungan: Kung ang isang tao ay pinaslang na, bakit aabutin ng dalawang taon bago “alisin” ang kanyang pangalan sa listahan, at bakit gagamitin ang terminong “neutralized” para sa isang biktima ng assassination? Ito ay lalong nagpalala sa pagdududa tungkol sa katotohanan at pagiging napapanahon ng listahan.

Ngunit ang mas matinding rebelasyon ay ang katotohanan tungkol sa kabuuang listahan ng droga. Sa kabuuang 6,042 na pangalan sa listahan, tanging 1,052 lamang ang na-validate (validated) ng ahensya ([57:05]). Ibig sabihin, mayroon pa ring mahigit 5,000 pangalan ang nananatiling unvalidated o hindi pa lubusang napapatunayan ang koneksyon sa droga sa ilalim ng umiiral na proseso ng PDEA.

Ipinaliwanag ng kinatawan ng PDEA na ang proseso ng validasyon ay napakahaba, na nagsisimula pa sa antas ng barangay at umaabot sa isang remedial committee na binubuo ng mga pinuno ng PNP, DILG, at PDEA. Ang listahang ito ay isinusumite sa Office of the Executive Secretary para sa huling desisyon. Gayunpaman, inamin ng ahensya na matagal nang stalled ang proseso dahil sa hirap na makumpleto ang lahat ng lagda at ang paghihintay sa desisyon mula sa Palasyo ([59:31]).

Ang pag-amin na may 5,000 pangalan ang nananatiling hindi kumpirmado ay isang wake-up call sa mga mambabatas at publiko. Nagpapahiwatig ito na ang napakalaking listahan na ginamit bilang batayan sa mga operasyon ay hindi pa dumaan sa lubusang proseso ng pagpapatunay, at ang mga buhay at reputasyon ng libu-libong tao ay nakasalalay sa isang listahang puno ng pagdududa.

Ang “Pattern” ng Paglilipat-Puwersa at ang Kaso ni Mayor Perez

Hindi lamang ang kaso ni Mayor Halili ang binigyang-diin sa pagdinig. Tinalakay din ang kaso ng pagpaslang kay Los Baños Mayor Cesar Perez. Dito, nagkaroon ng seryosong interogasyon si Congressman Abante kay Colonel P, ang imbestigador, tungkol sa detalye ng pagpaslang, kabilang ang paggamit ng M16 rifle (5.56 mm) ([27:41]) at ang kawalan ng mabilis na paghahanap sa getaway car ([07:27]).

Ang pinakamalaking katanungan, na sumusuporta sa teorya ng “Grand Design,” ay ang tinukoy na “pattern” ng paglilipat ng mga tauhan. Nabanggit ang paglilipat ng mga opisyal mula Region 7 patungong Region 4A sa labas ng karaniwang protocol ng PNP ([01:13:07]). Kinuwestiyon ng mga mambabatas ang patakaran ng paglilipat, lalo na kung ang mga opisyal ay nagdadala ng sarili nilang mga tauhan mula sa dating assignment patungo sa bago, isang gawi na hindi sinusuportahan ng PNP ngunit tila tinotolerate.

Ayon sa isang opisyal, ang gawaing ito ay lumalabag sa mga patakaran at nagpapakita na ang mga paglilipat na ito ay “could only happen from a higher level of authority” ([01:15:31]). Ang pagkakaroon ng pattern ng paglilipat ng puwersa sa pagitan ng mga rehiyon, lalo na sa mga lugar na naging sentro ng kontrobersyal na mga pagpaslang, ay nagpapatunay sa posibilidad ng isang koordinado at mataas na antas ng operasyon na hindi ginagawa sa lower level lamang.

Sa kaso ni Mayor Perez, lalo pang naging kontrobersyal nang mabanggit ang pangalan ng mga testigo/informant na nag-udyok ng warrant of arrest laban sa suspek, si dating Councilor Tamin. Maging ang opisyal na nag-file ng kaso ay nahirapang ibigay ang pangalan ng mga testigo, na kalaunan ay kinilala bilang sina Mike Cruim Kim at Venice De Guzman, na sinasabing may ugnayan sa pulisya ([29:48], [31:08]). Ang paghahanap sa reward money para sa pagdakip kay Tamin, na inialok ng Sanggunian Bayan ngunit nakalimutang kolektahin, ay nagdagdag pa sa sirkumstansiya ng kalituhan.

Paghahanap ng Katotohanan sa Gitna ng Pagkakagulo

Ang pagdinig sa Kongreso ay isang nakakapagod at emosyonal na paghahanap sa ilalim ng lupa ng katotohanan. Ang pagtatanong ni Cong. Luistro kay Major Albotra ay hindi lamang isang pag-atake sa kredibilidad ng opisyal; ito ay isang panawagan para sa pananagutan ng mga high-ranking officials na maaaring nagplano at nag-utos ng mga krimen mula sa likod ng mga kurtina.

Ang pagbubunyag tungkol sa libu-libong hindi pa kumpirmadong pangalan sa Drug List ng PDEA ay nagpapahirap sa pagtingin sa mga opisyal na pinaslang bilang lehitimong target. Ang katotohanan na si Mayor Halili ay “neutralized” lamang sa listahan pagkatapos siyang patayin, kasabay ng “Grand Design” at “pattern” ng paglilipat-puwersa, ay nagtuturo sa isang mas malaking sistema na nangangailangan ng mas matindi at mas malawak na imbestigasyon.

Sa pagtatapos ng bahaging ito ng hearing, nanatili ang tanong: Kailan matatapos ang paghahanap sa katotohanan? Kailan makakamit ang hustisya ang mga biktima? Ang Kongreso, sa pamumuno ni Cong. Luistro at iba pa, ay nagpapakita ng kanilang resolve na huwag hayaang maging balewala ang mga pagpaslang na ito. Ang tensiyon, ang pagtanggi, at ang mga rebelasyon ay nagpapahiwatig na ang kwento ng EJK at conspiracy ay malayo pa sa pagtatapos.

Full video: