KRISIS SA KAPANGYARIHAN: MARCOLETA, SINIBAK SA KOMITE MATAPOS ANG MAINIT AT WALANG TAKOT NA PAGTATANGGOL KAY VP SARA SA GITNA NG CONFIDENTIAL FUNDS INQUIRY

Ang bulwagan ng Kongreso, na dating tahanan ng pormal na talakayan at paggawa ng batas, ay biglang naging entablado ng isang matinding drama sa pulitika, isang bangayan na naglantad ng mga malalaking hati sa kasalukuyang administrasyon. Sa gitna ng pagdinig ng House Committee on Good Government and Public Accountability tungkol sa kontrobersyal na confidential at intelligence funds (CIF) ng Office of the Vice President (OVP), isang pangyayari ang umukit sa kasaysayan: ang tila biglaang pagtanggal kay Congressman Rodante Marcoleta mula sa komite. Ang dahilan? Ang kanyang walang takot at maalab na pagtatanggol kay Bise Presidente Sara Duterte, isang aksyon na nagbigay-kulay sa pagdinig bilang isang political witch hunt kaysa isang lehitimong pagsisiyasat [04:05].

Ang pagdinig, na sumasalamin sa lumalalang tensyon sa pagitan ng iba’t ibang paksyon sa pulitika, ay nag-ugat sa isang privilege speech na nagpukaw ng usapin tungkol sa paggamit ng OVP sa kanilang pondo. Ngunit hindi ito simpleng usapin ng audit; ito ay isang pampulitikang giyera na pinalawak sa larangan ng kapangyarihan at political legacy.

Ang Matapang na Hamon: Isang Depensa Batay sa Batas

Nagsimula ang pagdinig sa isang pamilyar na tono—mga paglilinaw tungkol sa Notice of Disallowance (ND) ng Commission on Audit (COA). Ngunit agad itong nagbago nang tumayo si Congressman Marcoleta. Hindi siya nagtangkang magbigay ng simpleng katanungan; sa halip, direkta niyang hinamon ang legitimacy at hurisdiksyon ng buong pagdinig. Para sa kanya, ang proseso ay may malalim na depekto, kulang sa legislative purpose, at tila nakikialam sa prosesong legal na dapat ay pinamumunuan ng COA [08:54].

Ayon kay Marcoleta, “I therefore request this committee to terminate this inquiry for its clear lack of any proposed legislation or substantive matter for discussion” [00:00]. Mariin niyang iginiit na dapat munang magkaroon ng prior and preliminary determination ang komite kung ang isyu ng pondo ay “directly and principally connected with nonfeasance or misfeasance or malfeasance” [09:08]. Hindi sapat na sabihin lamang na ito ay isang “matter of public interest,” aniya, lalo pa’t may sariling patakaran ang komite na dapat sundin upang makakuha ng wastong hurisdiksyon [13:31]. Sa esensya, ang kanyang argumento ay nagsisilbing isang legal landmine, nagtatanong kung ang Kongreso ay gumagastos ng mahalagang oras at pondo para sa isang fishing expedition na walang malinaw na layuning legislative.

Isa pa sa kanyang malaking puntong binigyang-diin ay ang katotohanan na ang ND na inisyu sa OVP ay contestable at appealable [16:51]. Kinumpirma ng kinatawan ng COA na ang Bise Presidente ay tumanggap ng ND noong Agosto 24, 2024, at may anim na buwan siyang palugit upang magbigay ng kaukulang tugon at mga supporting documents, na nagtatapos sa Pebrero 2025 [17:41]. “We should give her all the allowance, we should all give her the time because six months is six months. So why are we rushing to make a judgment?” [18:09] tanong ni Marcoleta, na nagpapahiwatig ng pagmamadali at pampulitikang motibasyon sa likod ng inquiry.

Ang Defiance ng OVP: “You Will Find Me Unbowed”

Ang tensyon ay lalong tumindi nang magsalita ang duly authorized representative ng OVP [02:36]. Sa kanilang pahayag, inulit nila ang paninindigan na walang masamang ginawa, at ang anumang isyu sa audit ay sasagutin sa tamang forum, gaya ng COA o sa mga korte [03:02]. Ngunit ang pinakamabigat na bahagi ng pahayag ay ang tahasang akusasyon:

“What we are witnessing now is no ordinary legislative inquiry. This exercise is a well-funded and coordinated political attack,” matapang na pahayag ng kinatawan [04:00].

Direktang itinuro ng OVP na ang pagdinig ay nag-ugat sa isang privilege speech na may malinaw na layuning pampulitika: “a speech that simply tells me to say, ‘Do not vote for Sara on 2028′” [04:17]. Para sa OVP, ang buong proseso ay “solely aimed at discrediting my name and my office to prevent future political contests” [04:25].

Ang pahayag ay nagtapos sa isang matapang at emosyonal na paninindigan ni VP Duterte, na nagpapakita ng kanyang kahandaang lumaban anuman ang personal na halaga: “so you may try to destroy me, you can skin me alive and throw my ashes to the wind, but let it be known you will find me unbowed. I will continue to serve the Filipino people no matter the personal cost or political intrigue” [07:31]. Ang mga salitang ito ay hindi lamang depensa, kundi isang deklarasyon ng giyera, na nagpapatunay na ang labanan para sa CIF ay labanan para sa political survival at kinabukasan ng 2028 Presidential Elections.

Ang Pinakamainit na Palitan: Pag-aalis ng Mambabatas

Habang nagpapatuloy ang talumpati ni Marcoleta, iginigiit ang kanyang mga legal na argumento, bigla siyang hinamon ng mga kasamahan sa komite. “To ask the honorable Mareta, is he rebuking this committee?” [01:10]. Ang tanong na ito ay nagpalit sa usapan mula sa legal na pamamaraan patungo sa usapin ng disrespect at contempt [01:20].

Ang matinding alitan ay umabot sa sukdulan nang itanong ni Marcoleta ang kanyang pwesto sa komite. Sa gitna ng kanyang mga pagpuna, itinanong niya: “I am a vice chair of this committee on September 4, I was surprised because I saw the journal that I was replaced by [another name]. The question is, if I am replaced as a vice chair, does that automatically mean that I am removed as a member of this committee?” [29:54].

Ang sagot ng Chair ay mabilis at walang pag-aalinlangan: Ang pagtanggal sa kanya bilang Vice Chair at Miyembro ay isang plenary action ng Kamara [30:42]. Ang pag-alis sa kanya bilang Vice Chair ay awtomatikong nag-alis din sa kanya bilang miyembro. Kahit pa humingi si Marcoleta ng legal basis para sa paninindigang ito, nanindigan ang Chair, tinapos ang talakayan, at nagpatuloy sa interpolation ng susunod na mambabatas [32:09].

Ang eksena ay kasing-dramatiko ng anumang pelikula. Isang mambabatas, sa gitna ng kanyang maalab na pagtatanggol sa isang kaalyado, ay biglang pinatahimik, hindi sa pamamagitan ng pagpapaliwanag, kundi sa pamamagitan ng pagtanggal sa kanyang pwesto. Ang timing ng anunsyo, na naganap pagkatapos mismo ng kanyang matinding pagdepensa, ay nagbigay ng malaking pampulitikang pahiwatig na ang kanyang pagtanggal ay may direktang koneksyon sa kanyang ginawang pagkontra sa direksyon ng pagdinig.

Ang Mas Malaking Larawan: Pulitika Laban sa Akuntabilidad

Ang insidente ay nag-iwan ng maraming tanong hindi lamang tungkol sa CIF ng OVP, kundi tungkol sa estado ng demokratikong proseso sa bansa.

Una, ang usapin ng Separation of Powers ay naging malabo. Ang COA, bilang ahensya na may mandato na magsagawa ng audit, ay nagbigay ng 6 na buwang palugit. Ang pagmamadali ng Kongreso na gumawa ng ‘preliminary determination’ bago pa man mag-reply si VP Sara sa COA ay tiningnan bilang isang pag-abuso sa oversight function na nagpapababa ng prosesong legal. Ang pagdinig ay tila naging isang Korte ng Kongreso na naglalayong magpasya sa mga isyu na dapat ay dumaan muna sa tamang legal na proseso.

Pangalawa, ang 2028 Election ay hindi na isang footnote; ito na ang mismong teksto. Ang pahayag ng OVP na ang inquiry ay naglalayong hadlangan ang kanyang future political contest ay nagpapakita na ang pulitika ay hindi na nagtatago sa ilalim ng governance issues. Ang lahat ng aksyon, maging ang mga desisyon sa komite, ay binabasa sa konteksto ng nalalapit na labanan para sa pinakamataas na pwesto sa bansa.

Pangatlo, ang pagtanggal kay Congressman Marcoleta ay nagpadala ng isang nakakatakot na mensahe sa iba pang mambabatas. Ito ay nagmumungkahi na ang pagkontra sa dominanteng pwersa o agenda ng Kamara ay may kaakibat na personal at pampulitikang kaparusahan. Ang pagiging vocal at legalistic ni Marcoleta ay itinuturing na disruptive, at ang kanyang biglaang pag-alis ay nagiging paalala sa lahat na ang kapangyarihan ay maaaring gamitin upang patigilin ang mga boses na kumukontra.

Ang krisis na ito sa Komite ay higit pa sa isang procedural squabble. Ito ay pagpapakita ng isang lipunan kung saan ang mga linya sa pagitan ng oversight, accountability, at naked political ambition ay tuluyan nang naglaho. Ang tanong ngayon ay kung ang mga mamamayan ba ay mas bibigyan ng halaga ang rule of law na iginigiit ni Marcoleta, o ang mabilis at marahas na political action na ipinakita ng Komite. Sa pagpapatuloy ng labanang ito, ang taumbayan ang dapat maging pinakamalaking hukom sa kung sino talaga ang nagtatanggol sa interes ng bansa. Ang kuwentong ito ay isang babala na ang pulitika ay laging nagbabago, at ang kapangyarihan ay maaaring gamitin, hindi lamang para gumawa ng batas, kundi upang pigilan din ang pagtatanggol sa batas. Ang unbowed na tindig ni VP Sara at ang ousted na tagapagtanggol na si Marcoleta ay parehong nag-iwan ng malalim na marka sa kasalukuyang tanawin ng pulitika.

Full video: