KRIMEN SA E-SABONG: SENADOR, 2 KONGRESISTA AT SIKAT NA ARTISTA, INIUGNAY SA PAGKAWALA NG 34 SABUNGEROS! MGA PAMILYA, NAGMAMAKAAWA SA GITNA NG MAKAMANGYARIHANG COVER-UP!

Ang pambansang usapin hinggil sa 34 na nawawalang sabungeros ay umabot na sa isang antas ng pagkabahala na dati ay inakala lamang na kathang-isip. Hindi na lamang ito isang simpleng kaso ng pagdukot; ito ay naging isang malawak na current affairs na naglalantad ng nakakagimbal na koneksyon sa pagitan ng organized crime, matataas na opisyal ng gobyerno, at maging ng mga sikat na personalidad sa mundo ng showbiz. Ang mga pinakahuling rebelasyon mula sa mga pagdinig at ang nakapanlulumong mga salaysay ng mga pamilya ay nagbigay-linaw sa isang katotohanan: ang kasong ito ay hindi lamang nagtatago ng mga suspek, kundi ng mga makapangyarihang tao na kayang impluwensyahan ang mismong haligi ng hustisya.

Ang Pag-aaral ng Misteryo: Bigat ng Pulitika sa Krimen

Sa gitna ng imbestigasyon, isang bagong whistleblower na nagngangalang Alyas Totoy ang lumutang at nagbigay ng mga testimonya na nagpatindig-balahibo sa publiko. Ayon sa mga ulat, ang kanyang mga rebelasyon ay hindi lamang nagturo sa mga karaniwang kriminal; itinuro niya ang isang senador at dalawang kongresista na umano’y sangkot sa krimen [01:47]. Ang pagkakadawit ng mga mambabatas na ito ay nagbigay ng bagong dimensyon sa kaso, na tila nagpapahiwatig na ang pagkawala ng mga sabungeros ay hindi aksidente kundi isang seryosong operasyon na pinamumunuan ng mga taong may mataas na kapangyarihan at impluwensya sa lipunan.

Ayon pa sa rebelasyon, ang senador na tinutukoy ay kilala dahil sa kanyang mga outreach program [02:11], samantalang ang dalawang kongresista naman ay sinasabing kabilang sa mga nagpopondo, o funders, ng e-sabong operations [02:22]. Ang kanilang tiyak na papel sa pagkawala ng mga biktima ay patuloy pang bine-beripika ng Department of Justice (DOJ) sa pangunguna ni Justice Secretary Boying Remulla. Gayunpaman, ang pagkakabanggit pa lamang ng kanilang mga posisyon ay sapat na upang magtanim ng malalim na pagdududa sa integridad ng ilang indibidwal sa gobyerno.

Bukod pa rito, kinumpirma rin ni Secretary Remulla na marami pang high-profile individuals ang sangkot sa krimen [02:39]. Kung dati ay lumulutang lamang ang pangalan ng isang Alpha Female Celebrity, ngayon ay nadagdagan pa ito ng isang grupo ng mga pulis at iba pang malalaking tao. Ngunit ang pinakanakakakilabot na pahayag na lumabas mula sa testimonya ni Alyas Totoy ay ang tungkol sa mastermind. Sinabi niya na ang utak sa likod ng missing sabungeros case ay napakaimpluwensyal at napakaraming pera, na ang kayamanan nito ay kayang “bilhin” maging ang kaso sa Korte Suprema [03:40]. Ang rebelasyong ito ay nagpakita ng isang imahe ng mastermind na hindi lamang isang kriminal, kundi isang taong tila untouchable sa ilalim ng batas, na nagdulot ng malaking hamon sa mga ahensya ng gobyerno na naghahanap ng hustisya.

Ang Bigat ng Pasanin: Ang Sigaw ng mga Pamilya

Kung ang mga rebelasyon ay nagdulot ng gulat, ang mga testimonya naman ng mga pamilya ay nagbigay ng matinding emosyon at kirot. Sa harap ng public hearing, ibinahagi ng mga kaanak ng mga biktima ang kanilang kalbaryo at walang humpay na paghahanap sa kanilang mga mahal sa buhay.

Isa na rito si G. Santos, ang ama ni Melbert John Santos, na isang simpleng driver ng van na inarkila ni Julio Sabino. Ayon kay G. Santos, nang umaga ng Enero 14, may isang dating tauhan ni Sabino ang nagpunta sa kanila at nagbigay ng nakakakilabot na balita: naho-hold daw si Melbert sa sabungan sa Santa Cruz at kailangan nilang “agapan” [05:16]. Ang pahayag na “agapan” ay nagpahiwatig na alam ng taong ito na may masamang nangyayari at may posibilidad na may mangyaring mas malala pa. Sa kabila ng pag-aalala, ang pagbisita nila sa sabungan ay nagdulot lamang ng mas maraming tanong kaysa sa sagot, lalo na nang makita nila sa gate pass na pumasok nga ang apat na katao kasama si Melbert, ngunit walang makapagbigay ng konkretong detalye kung paano at kailan sila umalis [07:33]. Ang nakakalungkot, ang van na pag-aari ni G. Santos ay nananatili pa ring nawawala, samantalang ang ibang sasakyan ay natagpuan na [11:15].

Mas nakapanlulumo naman ang salaysay ni Relyn Ebit, ang kinakasama ni Melbert, na mayroon silang isang maliit na anak na patuloy na naghahanap sa kanyang ama [19:50]. Emosyonal siyang nagkuwento kung paanong ang huling live video ni Melbert sa Facebook noong Enero 12, habang papunta sa Laguna, ay biglang nabura, kasabay ng kanilang personal na conversation [18:49]. Ang pangyayaring ito ay malinaw na nagpapahiwatig ng cover-up, dahil tanging ang mga taong may hawak sa cellphone ni Melbert ang makakagawa nito. “Kontrolado na ‘yung husband mo, kontrolado ‘yung cellphone,” ang mariing komento ng chairman ng pagdinig [19:34]. Ang kanyang panawagan ay hindi lamang para sa hustisya, kundi para sa safekeeping ng kanyang asawa, na isang simpleng driver at walang alam sa sabong [19:42]. “Gusto po naming mabuhay ng normal, ‘yung wala pong takot,” ang kanyang nakakaiyak na pakiusap [20:13].

Idinagdag pa ni Shane Umali, ang asawa ni Jeffrey Malaca, na ang kanyang asawa ay sumama lamang dahil inanyayahan siya ng kapatid niya at kulang sila sa tao. “Si Jeffrey hindi marunong mag-ano, mag-sabong,” ang paliwanag ng ina ni Jeffrey [21:31]. Ang mga sabungeros na kasama sa grupo ay may iba’t ibang papel, tulad ni Edgar Malaca, na isang mananari o gaffer [26:49]. Ang pagkawala ng mga taong ito, kasama ang mga inosenteng tulad ni Melbert at Jeffrey, ay nagbigay-diin sa brutalidad ng krimen.

Ang Abandonadong Van at ang Nakakalokong CCTV

Sa gitna ng mga testimonya, may isa pang detalyeng nagdulot ng malaking pagtataka: ang pagkakadiskubre sa cellphone ni Jeffrey Malaca sa Calumpit, Bulacan, at ang pagkakita sa inabandonang van na ginamit ng grupo [22:49, 24:34]. Ayon sa mga pamilya, natagpuan nila ang van sa gilid ng kalsada, at ang masakit ay naroon ang lahat ng gamit ng mga biktima—kumpleto—ngunit sila mismo ang wala [25:08]. Ang mga personal belongings na naiwan ay nagdulot ng mas matinding kalungkutan, dahil ito ay nagpahiwatig na ang mga biktima ay mabilis na dinala sa isang lugar, at tanging ang mga bakas na ito ang naiwan.

Ang katanungang bumabagabag sa lahat ay ang kakulangan ng CCTV footage mula sa mga cockpit arena kung saan huling nakita ang mga biktima. Nang tanungin ang kinatawan ng sabungan sa pagdinig, ang sagot ay “props lang po daw ‘yung CCTV” o kaya naman ay hindi gumagana dahil sa ongoing construction [08:29, 13:26]. Mariing pinuna ng Senador na nangangasiwa sa pagdinig ang palusot na ito. “Maski under construction nago-operate na requirement ‘yung CCTV. Dapat may CCTV maski under construction nag-o-operate na nga, eh,” ang kanyang mariing pahayag [13:54]. Ang kawalan ng functional CCTV sa tatlong magkakaibang arena ay nagpapalakas sa hinala ng isang malawakang cover-up upang burahin ang anumang pisikal na ebidensya ng pagdukot.

Patuloy na Pagsisikap at Panawagan para sa Hustisya

Sa kabila ng mga balakid, ang mga ahensya ng gobyerno, tulad ng DOJ, Philippine National Police (PNP), at National Bureau of Investigation (NBI), ay nagtutulungan upang palakasin ang kaso. Nakatanggap na ng department order ang NBI upang simulan ang imbestigasyon [27:55], at ipinangako ang kooperasyon sa PNP upang mapabilis ang takbo ng pag-uusig [28:35].

Ang kaso ng missing sabungeros ay higit pa sa isang missing persons na ulat. Ito ay isang pagsubok sa hustisya ng bansa. Sa gitna ng laban ng mga pamilya—na naghahanap ng kasagutan sa mga nakakabinging katahimikan at nakaharap sa impluwensya ng mga makapangyarihang tao—ang buong bansa ay umaasa na ang katotohanan ay lilitaw. Ang pagkakadawit ng mga pulitiko, ang celebrity, ang mastermind na may kakayahang bilhin ang sistema, at ang mga inosenteng biktima na tila pinaglaruan lamang ng tadhana, ay nagpapakita ng isang malalim na sugat sa lipunan.

Ang tanging panawagan ng mga pamilya, na nakita ang personal belongings ng kanilang mahal sa buhay ngunit hindi sila mismo [25:08], ay maibalik silang lahat nang ligtas [20:06]. Ang kanilang pag-iyak ay hindi lamang hiling para sa hustisya, kundi isang panalangin na sana, sa dulo ng lahat, ang kapangyarihan at pera ay hindi maging mas matimbang kaysa sa buhay at katotohanan. Ang bawat Pilipino ay naghihintay ng pag-unlad at umaasa na sa susunod na update, ang kaso ay hindi na tatawaging missing sabungeros, kundi found and justly served.

Full video: