Ang Lihim na Tinago ng Takot: Dating Hepe ng Kulungan, Isinambulat ang Katotohanan Tungkol sa ‘Operation’ na Kumitil sa Buhay ng Chinese Drug Lords; Mas Mataas na Opisyal, Posibleng Nadawit

Ni: (Your Name/The Content Editor’s Placeholder)

Yumanig sa bulwagan ng Kongreso ang serye ng mga pagbubunyag mula sa isang dating mataas na opisyal ng Bureau of Corrections (BuCor) na siyang nagpapatunay na ang likod ng mga pader ng piitan ay hindi lamang nagsisilbing taguan ng mga kriminal, kundi minsan, ay lugar din ng mga operasyon na kumikita’t kumikitil ng buhay. Sa pinakabagong pagdinig ng Quad Committee, isang matandang lihim ang binalatan, naglalantad ng matinding takot, salungat na salaysay, at mga posibleng koneksyon sa pinakamataas na antas ng pamahalaan.

Si dating Davao Penal Colony (Dapecol) Superintendent o Warden Colonel Herro Padilla, 64-anyos at nakatakda nang magretiro, ay humarap sa mga mambabatas na may dala-dalang bago at kontrobersyal na sinumpaang salaysay. Ang kanyang testimonya ay umiikot sa karumal-dumal na pagpatay sa tatlong Chinese nationals—na kinilalang sina Tu Kintin, Wong Meng Pin, at Lin Yan—na naganap sa loob ng Dapecol noong Agosto 2016. Ang mga biktima, na umano’y mga high-profile na miyembro ng bamboo triad at sinaloa drug cartel, ay pinatay ng dalawang kapwa nilang bilanggo, sina Leopoldo Tan at Andy Magdadaro.

Ang kaganapan ay hindi lamang isang simpleng insidente ng kaguluhan sa loob ng kulungan; ito ay isa umanong planadong operasyon na nagbabadya ng malalaking implikasyon sa mga nag-utos nito, kasama na ang posibilidad na sangkot ang isang indibidwal na dating nanungkulan bilang Pangulo ng bansa.

Ang Dalawang Mukha ng Katotohanan: Banta sa Buhay Bilang Dahilan

Sa umpisa pa lamang ng interpelasyon, agad na kinwestiyon ng mga kongresista si Colonel Padilla tungkol sa magkasalungat niyang mga affidavit. Ang una, na isinumite noong Agosto 27, 2024, ay taliwas sa mas detalyadong salaysay na kanyang inihanda noong Setyembre 2.

Dahil sa paulit-ulit na pagpilit mula sa mga mambabatas, kabilang na si Congressman Pimentel, walang nagawa si Padilla kundi aminin ang kanyang motibo: takot.

“Pinag-iingatan ko po ‘yung aking personal safety at that of my family,” pahayag ni Padilla, na nagpaliwanag na ang kanyang unang salaysay ay isang anyo ng pagsisinungaling upang protektahan ang sarili at ang kanyang mga mahal sa buhay. Bilang isang opisyal na naglingkod sa gobyerno sa loob ng maraming taon, at ilang buwan na lang ang natitira bago ang kanyang pagretiro, sinabi niyang mahalaga na makipag-kooperasyon na siya sa komite upang mapanatili ang kanyang integridad.

Ngunit ang takot na ito ay nagmula sa isang mas nakakagimbal na kaganapan—ang tawag sa telepono na nagbigay sa kanya ng babala.

Ang Utos na Nanggaling sa “Chief Garma”

Bilang Warden ng Dapecol mula 2015 hanggang 2018, si Colonel Padilla ang overall in-charge [05:16], na nangangahulugang lahat ng desisyon sa kulungan ay kailangang dumaan sa kanya. Gayunpaman, binasag ni Padilla ang ideyang ito nang isinambulat niya ang kanyang pakikipag-usap kay CIDG Officer Rina Garma noong unang linggo ng Agosto 2016, ilang araw bago ang pagpatay.

Ang pag-uusap ay nangyari sa pamamagitan ng cellphone ni inmate Jimmy Fortalezza, isang detalye na kinumpirma at sinuportahan ng sariling affidavit ni Fortalezza [24:27], na nagpapatunay na nag-usap nga si Garma at Padilla.

Ang sinabi ni Garma, ayon sa testimonya ni Padilla, ay hindi lamang isang babala kundi isang direktang utos [25:36]:

“May mga tao kami diyan na Gagawa at huwag mo na questionin and whether you like it or not we will operate and do not interfere. Baka madamay pa pamilya mo, mag-cooperate ka na lang or mananagot ka sa amin.”

Malinaw sa pagkakaintindi ni Padilla, ang plano ay tungkol sa pagpapatay (paginate) sa tatlong Chinese nationals, na aniya’y bahagi ng “major government anti-illegal drugs operations” laban sa mga PDLs [10:08], [26:28].

Ang Pagkilos ng “Mataas” at ang Pagtanggi ni Padilla

Sa kabila ng pagiging overall in-charge, iginiit ni Padilla na wala siyang ginawa para aktibong suportahan ang plano. Nagdulot ito ng pagkadismaya at pagmamadali mula sa kabilang panig.

“Gumawa po sila ng ibang ah strategy kasi parang nababagalan sila sa akin, wala po akong ginagawa, hindi po ako kumikilos during that time,” paliwanag ni Padilla [30:32].

Ang “ibang strategy” na tinutukoy ni Padilla ay ang paglipat sa mga biktima at salarin sa iisang selda—ang Zelda 6 (Bartolina). Nauna rito, nilipat ang dalawang pumatay (Tan at Magdadaro) sa bartolina noong Agosto 11, 2016, sa preteksto ng pagkakahuli ng kontrabando sa kanilang selda [17:12]. Pagkaraan ng ilang araw, inilipat ang tatlong Chinese national sa Cell Block 6, kung saan naganap ang pagpatay.

Ang opisyal na nag-utos ng paglilipat, ayon kay Padilla, ay ang Chief Commander, si Robert Quinto (na ngayon ay patay na) [20:36], [01:01:00].

Ngunit nagpahayag ng matinding pagdududa ang mga mambabatas, lalo na si Congressman Pimentel [19:30] at Congressman Akop [37:52].

“Imposible po na hindi ho niyo alam na ililipat sa bartolina ‘yung Limang tao… hindi ho mangyayari po na magbibigay ng order in this case ‘yung Robert Quinto… na kayo ang overall in-charge, ‘yung number four sa personnel ninyo, Gagawa lang ng order without your alam,” mariing pahayag ni Pimentel [19:59]. Idinagdag pa ni Congressman Akop na ang isang Commander ay maaaring mag-delega ng authority ngunit hindi ang responsibility. Bilang Warden, si Padilla pa rin ang may pananagutan.

Ibig sabihin, kahit anong tanggi ni Padilla, imposible umanong hindi siya kasama o hindi niya pinahintulutan ang planong iyon, lalo na’t ito ay nangyari sa loob ng kanyang hurisdiksyon [01:00:27].

Ang Pambansang Pasabog: Ang Boses sa Kabilang Linya

Ang tensiyon sa bulwagan ay umabot sa pinakamataas nang basahin ni Senior Deputy Speaker Dong Gonzales ang isang sensitibong bahagi ng affidavit ni inmate Leopoldo Tan, isa sa mga pumatay.

Ayon sa salaysay ni Tan, habang naglalakad sila patungong investigation section matapos ang pagpatay, tumunog ang cellphone ni Superintendent Padilla [01:17:22].

Ito ang nakakagimbal na detalye mula sa affidavit ni Tan na binasa ni Gonzales at inulit ni Padilla [01:17:37]:

Kausap sa Telepono: “Congrats Superintendent Padilla, job well done, pero grabe ‘yung ginawa mo, ginawa mong dinuguan.”

Hindi lamang ito simpleng tawag. Ang pinaka-kontrobersyal na bahagi ay ang pagkilala ni Tan sa boses:

Salaysay ni Tan (Par. 29): “Alam ko na ang kausap ni Superintendent Padilla ay si Presidente Duterte dahil pamilyar ko ang boses niya.”

At ang konklusyon ng insidente, ayon pa rin kay Tan:

Salaysay ni Tan (Par. 30): “Pagkatapos ng tawag, sabi ni Superintendent Padilla sa mga kasamahan niya doon: ‘Tumawag si Presidente, nag-congratulate.’”

Dito na tuluyang na-pressure si Padilla. Nang tanungin ni Congressman Abante kung sino ang “mas mataas” na nasa likod ni CIDG Garma, na nagdulot ng kanyang matinding takot, pumayag si Padilla sa konklusyong iginiit ng mambabatas: na ito ay ang dating Pangulo [01:14:44].

Ang patotoo na ito ay naglalagay ng isang malaking tanong sa papel ng pinakamataas na opisyal ng bansa sa isang operasyon ng pagpatay sa mga bilanggo, na lalo pang pinalala ng admission ni Padilla na kilala niya si Rodrigo Roa Duterte (Mayor pa lamang) kahit pauna siyang tumanggi [01:46:05].

Pangako ng Buong Katotohanan sa Likod ng Nakasarang Pinto

Sa pagtatapos ng pagdinig, naging malinaw na marami pang impormasyon si Colonel Padilla na hindi pa kayang isambulat sa publiko. Ang kanyang paulit-ulit na kahilingan para sa isang executive session—isang pulong na sarado sa media at publiko—ay isang desperadong hakbang upang ilahad ang buong katotohanan nang hindi nagtatakda ng panganib sa buhay niya at ng kanyang pamilya [01:11:10].

“Marahil ganun [dahil nakarekta siya kay Duterte] your honor kasi naging Mayor si President Duterte… kahit na during the time na Siya [Garma] ang deputy CIDG,” pahayag ni Padilla nang tanungin kung bakit napakalakas ng kapangyarihan ni Garma [01:51:29].

Ang mga mambabatas, sa pangunguna ni Senior Deputy Speaker Gonzales, ay nagbigay-galang sa kahilingan ni Padilla, kinikilala ang matinding sensitibidad ng isyu at ang banta sa kanyang kaligtasan, lalo na’t siya ay malapit na sa pagretiro at naninirahan sa Davao.

Sa kasalukuyan, ang buong bansa ay naghihintay sa mga susunod na kaganapan. Ang executive session ang magsisilbing susi upang malaman kung hanggang saan ang koneksyon ng “operation” na ito. Si Colonel Padilla, na ngayon ay handang magsalita, ay may pangako sa publiko at sa kasaysayan: Ilalahad niya ang lahat. Ang tanging tanong ay, handa na ba ang bansa na harapin ang katotohanan ng mga krimen na naganap sa loob ng pader, na may posibleng utos mula sa itaas?

Full video: