HUSTISYA PARA SA GREGORIO: Ang Emosyonal na Panawagan ni Jonel Nuezca sa PNP Director Matapos ang Karumal-dumal na Krimen, Isang Kuwento ng Pagsisisi at Impunidad

Noong Disyembre 20, 2020, isang araw na limang araw bago ang Pasko, ang buong Pilipinas ay nabalutan ng matinding galit, pagkabigla, at kalungkutan. Isang insidente ng karahasan sa Paniqui, Tarlac, ang hindi lamang umukit sa kasaysayan bilang isang simpleng krimen kundi bilang isang matalim na simbolo ng lumalalang kultura ng kawalang-pananagutan o ‘impunity’ sa loob ng hanay ng mga nagpapatupad ng batas. Ang bida, o mas tumpak, ang kontrabida sa kuwentong ito, ay si Police Senior Master Sergeant Jonel Montales Nuezca, isang pulis na nakatalaga noon sa Parañaque City Crime Laboratory, na nagbaril at pumatay sa kanyang mga kapitbahay—si Sonia Rufino Gregorio, 52, at ang anak nitong si Frank Anthony Gregorio, 25.

Ang karumal-dumal na pagpatay ay hindi lamang isang ulat sa balita. Ito ay isang visual na katotohanan, nakunan ng video at mabilis na kumalat sa social media, na nagdala ng nakakakilabot na detalye ng krimen sa bawat tahanan sa bansa. Ang video ay naging isang pambansang sigaw, isang kolektibong tinig ng pagtataka at pagkondena. Ngunit habang nagluluksa at nagagalit ang publiko, may isa pang kabanata sa kuwento ni Nuezca na nagpakita ng isang kakaibang mukha ng berdugo: ang emosyonal na panawagan niya para sa tulong at pagsisisi, na naka-target kay PNP Director Valeriano De Leon.

Ang Lihim sa Likod ng ‘Boga’ at ang Chilling Statement ng Anak

Nagsimula ang trahedya sa isang walang kuwentang pagtatalo. Ang pinagmulan ng kaguluhan ay isang boga, isang improbisadong paputok na gawa sa PVC pipe o lata na gumagamit ng kerosene o gas para gumawa ng ingay. Sinubukan ni Nuezca, na off-duty at naka-sibilyan noon, na arestuhin si Frank Anthony Gregorio, na diumano’y lasing. Ang ina ni Frank, si Sonia, ay humarang at niyakap ang kanyang anak, pilit na pinipigilan ang pag-aresto.

Dito nagsimula ang pag-init ng sitwasyon, na lalong pinalala ng hindi inaasahang presensya at interbensyon ng menor de edad na anak na babae ni Nuezca, si Elisha Aquino Nuezca. Sa isang sandali ng matinding tensyon, sumigaw ang bata ng mga salitang tumagos sa bawat balita at nagpabigat sa kaso: “My father is a policeman!”.

Ang tugon ni Sonia Gregorio, na binigkas sa tonong mapang-asar at nagre-refer sa isang linya mula sa K-pop song ng 2NE1 na “I Don’t Care,” ay nagbigay ng huling hudyat sa magiging pagtatapos ng kanilang buhay: “I don’t care, eh-eh-eh-eh-eh!”. Ang sagot na ito ay nagpalitaw sa demonyo sa katauhan ni Nuezca. Bago magpaputok, banta niya, “Putang ina mo, gusto mo tapusin kita ngayon?”.

Ang sumunod ay nakakikilabot: Walang-awang binaril ni Nuezca si Sonia sa ulo, pagkatapos ay binaril niya si Frank nang dalawang beses, at bago umalis, binaril ulit niya si Sonia habang nakahandusay na ito sa lupa. Lahat ng ito ay nangyari sa harap ng kanyang sariling anak, at ng mga kamag-anak ng mga biktima. Ang krimen ay naganap sa loob lamang ng ilang segundo. Ito ay isang cold-blooded execution na hindi maikakaila, dahil sa malinaw at nakababahalang video footage.

Ang Pagsisisi ng Berdugo: Emosyonal na Panawagan para sa Pamilya

Halos isang oras matapos ang pamamaslang, sumuko si Jonel Nuezca sa isang istasyon ng pulis sa Rosales, Pangasinan, kung saan niya isinuko ang kanyang Beretta 92 na baril. Dito, nagsimulang lumabas ang balita tungkol sa kanyang di-umano’y pagsisisi at emosyonal na kalagayan. Ang ulat, na siya ring pinagtutuunan ng pansin ng YouTube video, ay nagbigay-diin na si Nuezca ay naging emosyonal at humingi ng tulong para sa kanyang pamilya.

Ang panawagan, na direkta o hindi direkta, ay umabot sa mga matataas na opisyal ng pulisya, kabilang si Police Regional Office 3 Director Brig. General Valeriano De Leon. Sa konteksto ng matinding galit ng publiko, ang panawagan ni Nuezca ay tiningnan nang may pagdududa at disgusto. Hindi ito isang pagsisisi para sa mga buhay na kanyang kinuha, kundi isang pakiusap para sa kapakanan ng kanyang sarili at ng kanyang mga mahal sa buhay. Ang pagkakaiba ay hindi nakaligtaan ng publiko.

Sa gitna ng kontrobersiya, tiniyak ng Philippine National Police (PNP), sa pamamagitan ng kanilang mga opisyal kabilang si De Leon, na walang “whitewashing” na magaganap. Ipinangako na haharapin ni Nuezca ang buong bigat ng batas, at kung mapatunayang nagkasala, siya ay sisibakin sa serbisyo at tatanggalan ng lahat ng kanyang benepisyo.

Isang Simbolo ng Impunidad: Ang Reaksyon ng Bansa

Ang video ng pagpatay ay hindi lamang isang ebidensya ng krimen; ito ay naging gasolina sa matagal nang nag-aapoy na isyu ng police brutality at culture of impunity sa Pilipinas. Mabilis na kumalat ang mga hashtag tulad ng #StopPoliceBrutality at #JusticeforSoniaandFrank. Ang publiko ay naglabas ng kanilang sama ng loob hindi lamang kay Nuezca kundi sa buong sistema na diumano’y nagpapakita ng kalayaan sa pagkilos ng mga pulis na gumagawa ng abuso.

Kinondena ng iba’t ibang human rights groups at organisasyon ang karahasan, at iginiit na ang insidente ay hindi “isolated” na kaso, taliwas sa pahayag ng ilang opisyal ng gobyerno. Ayon sa UP Law Center Institute of Human Rights (UP IHR), ang pagpatay sa mga sibilyan na walang armas at walang kakayahang lumaban ay hindi isang bihirang kaso, at nagpapakita ito ng isang kapaligiran kung saan ang mga tauhan ng estado ay naglalakas-loob na magpatupad ng karahasan. Ang kaso ni Nuezca, na mayroon nang dalawang naunang kaso ng homicide at iba pang administratibong kaso na naibasura, ay nagbigay-diin sa kapalpakan ng sistema na payagan ang isang abusadong pulis na manatili sa serbisyo.

Ang Hatol: Hustisya at ang Paninindigan ng Korte

Ang pinakamahalagang yugto ng kuwentong ito ay ang paghatol. Noong Enero 10, 2021, nag-plead si Nuezca ng “not guilty”. Ngunit ang pag-asang makaligtas ay binalewala ng napakalakas na ebidensya, lalo na ang video footage.

Noong Agosto 26, 2021, naglabas ng desisyon si Judge Stela Marie Gandia-Asuncion ng Tarlac Regional Trial Court (RTC) Branch 106. Si Nuezca ay napatunayang nagkasala (Guilty) sa dalawang counts ng murder. Ang hatol: dalawang reclusión perpetua, na katumbas ng 40 taong pagkakakulong para sa bawat count ng pagpatay, bukod pa sa pagbabayad ng P952,560 sa pamilya ng mga biktima para sa danyos.

Sa kanyang 18-pahinang desisyon, mariing binatikos ng Korte ang kilos ni Nuezca, na nagsasabing: “(A) shoot first, think later disposition occupies no decent place in a civilized society. Never has homicide or murder been a function of law enforcement. The public peace is never predicated on the cost of human life,”. Idinagdag pa ng Korte na may ‘treachery’ o pagtataksil sa ginawa ni Nuezca, dahil ang pag-atake ay biglaan, hindi inaasahan, at ginawa habang ang mga biktima ay abala sa pag-aalitan at hindi alam na may baril ang pulis.

Ang hatol ay tinanggap ng sambayanan at ng mga opisyal ng PNP, kabilang si PNP Chief Gen. Guillermo Eleazar, bilang patunay na gumagana ang sistema ng hustisya at hindi kinukunsinte ang mga abusadong pulis. Ang kaso ni Nuezca ay nagsilbing isang aral at paalala: ang mga pulis ay tagapagtanggol ng tao, hindi mananakit.

Ang Huling Kabanata

Ang kuwento ni Jonel Nuezca ay nagtapos noong Nobyembre 30, 2021, nang siya ay pumanaw sa loob ng New Bilibid Prison (NBP). Bagama’t ang kanyang emosyonal na panawagan para sa tulong at pagsisisi ay nagbigay ng pansamantalang pag-asa sa kanyang pamilya, ang katotohanan ay nanalo ang hustisya. Ang kanyang kaso ay mananatiling isang matibay na paalala na anuman ang uniporme o posisyon, walang sinuman ang nakatataas sa batas. Ang pagpatay kina Sonia at Frank Gregorio ay naging isang madilim na aral, ngunit ang hatol na iginawad ay nagbigay ng isang kislap ng pag-asa na ang katarungan, gaano man kabagal, ay laging mananaig.

Full video: