HUSTISYA PARA KAY CATHERINE CAMILON: DINUROG NI TULFO ANG PNP SA SENADO, GLOBE TINUKOY NA BALAKID SA EBIDENSYA

Matapos ang apat na buwan ng matinding paghahanap at pag-aalala, ang kaso ng misteryosong pagkawala ni Catherine Camilon, ang beauty queen mula sa Batangas, ay umabot sa mataas na antas ng pambansang diskurso. Sa isang napakainit na pagdinig sa Senado, tila naging hurno ang sesyon kung saan walang-awang dinurog ni Senador Raffy Tulfo ang Philippine National Police (PNP) dahil sa kanilang “baby-baby” at tila naguguluhang pag-iimbestiga sa kaso, na ang pangunahing suspek ay isang kasapi mismo ng kanilang hanay: si Police Major Allan De Castro.

Ang pagdinig ay nagbunyag hindi lamang ng malalim na emosyonal na sakit ng pamilya Camilon kundi pati na rin ng mga sistematikong pagkukulang sa loob ng Pulisya at ang nakakabahalang kawalang-kilos ng isang telecom giant sa pagkakaloob ng kritikal na ebidensya. Ang buong kaganapan ay nagpinta ng isang malinaw na larawan: tila mas madali pang makawala sa batas ang isang opisyal kaysa sa isang ordinaryong mamamayan.

Ang Dugo sa Sasakyan: Ebidensyang Hindi Maikakaila

Mula pa lamang sa simula, tinukoy ni Senador Tulfo ang matinding “pagka-guilty” ni Major De Castro. Ang batayan: ang ebidensyang nakuha mula sa sasakyan na na-recover ng mga imbestigador—ang sasakyang pinaniniwalaang sinakyan ng biktima—ay naglalaman ng dugo na, matapos ang DNA test, ay kinumpirmang pag-aari ni Catherine Camilon. Ang detalyeng ito ay naging huling bahagi kung saan ang pagkawala ni Catherine ay naging isang potensyal na kaso ng marahas na krimen.

Bukod pa rito, may mga hair strand din na nakuha sa loob ng sasakyan. Ito ang naging sentro ng pagtuligsa ni Tulfo sa PNP. Sa kabila ng pagkakaroon ng restrictive custody sa pangunahing suspek, nabigo ang PNP na kumuha ng DNA sample mula kay De Castro upang maitugma ito sa mga hair strand at iba pang biological samples na nakuha sa pinangyarihan ng krimen. Nang tumanggi si Major De Castro na magbigay ng sample, tumigil na lamang ang PNP sa kanilang paghahanap.

“Nandoon naman siya nakahiga, kung saan siya nahiga. Sana naman sa inyo nilinis ‘yung kama, ‘yung unan, kumuha ng hair stand doon… kinuha ‘yung kanyang suklay, o pagkatapos niyang maligo tiningnan niyo ‘yung banyo, kumuha ng buhok niya,” pagdidiin ni Tulfo sa tila kawalan ng common sense at diskarte ng mga imbestigador [03:07].

Ipinaliwanag naman ng kinatawan ng PNP na ang pagkuha ng anumang ebidensya nang walang pahintulot ng suspek ay maaaring maging inadmissible sa korte, batay sa prinsipyong legal na “fruit of the poisonous tree.” Subalit hindi ito tinanggap ni Tulfo. Para sa senador, kahit pa hindi ito magamit bilang direktang ebidensya sa korte, maaari itong maging guide upang ituon ang imbestigasyon at ma-focus na sa tamang suspek ang lahat ng pagsisikap [05:17]. Ang kawalan ng diskarte na ito ay nagbigay ng malaking window of opportunity para sa suspek.

Ang Mabilis na Pag-dismissal: Susi sa Pagkakatakas?

Isa pang malaking isyu na lumitaw ay ang tila minadaling proseso ng pagpapaalis kay Major De Castro sa serbisyo. Kinumpirma ng PNP na si Major De Castro ay na-dismiss noong Enero 13 [09:00]. Ang dahilan ng pag-dismissal: ang kaso ng extramarital affairs [13:06].

Dito lalong nag-alab ang galit ni Tulfo. Itinuro niya na ang PNP ay tila mas binigyang-halaga ang kasong administratibo (ang illicit affairs) kaysa sa kasong kriminal (Kidnapping at Serious Illegal Detention). Sa halip na gamitin ang restrictive custody ni De Castro para makalikom pa ng mas maraming ebidensya—kahit pa sa paraang may diskarte—binigyan ng priyoridad ang pag-dismiss sa kanya [14:09].

“Ang pinagtataka ko, mas inuna niyo na ma-dismiss siya kaya naman magkalap pa kayo ng mga additional evidence while he was in custody of the PNP. Minadali niyo ‘yung dismissal proceedings…” pagtataka ni Tulfo [10:52].

Ikinumpara niya ang bilis ng pag-aksyon sa kaso ni De Castro, na na-dismiss sa loob lamang ng ilang buwan, sa mga kaso ng ibang pulis na mayroong kalokohan, na umaabot pa ng taon at na-promote pa bago tuluyang ma-dismiss. Ang resulta ng mabilis na pag-dismissal: Si Major De Castro ay napakawalan mula sa custody ng PNP at ngayon ay “at large” o nagtatago na [10:40], bagamat ipinipilit ng PNP na sila ay may komunikasyon pa sa kanya [18:24].

Ang puntong ito ay nagpakita ng masakit na katotohanan: sa sandaling ma-dismiss ang isang pulis, nawawalan ng legal hold ang PNP sa kanya, na nagbibigay-daan sa suspek na makaiwas sa imbestigasyon at makatakas. Ang kaso ay nagbunsod ng tanong: may mga kasapian ba sa PNP na sinasadya o hindi sadyang nagprotekta sa kanilang “kabaro”?

Ang Daing ng Pamilya at ang Tiwala sa NBI

Sa kalagitnaan ng matinding pagtatanong kay Tulfo, narinig din ang emosyonal na daing ng ina ni Catherine. Sa tinig na nagpapakita ng labis na pagdurusa, nagmakaawa siya na magkaroon na ng linaw ang pagkawala ng kanyang anak. Apat na buwan na ang lumipas, at wala pa rin silang kongkretong kaalaman kung nasaan, dinala, o ano ang nangyari kay Catherine [22:41].

Isiniwalat din ng pamilya ang dahilan kung bakit sila unang lumapit sa National Bureau of Investigation (NBI) bago sa PNP. Inamin nila ang kanilang takot at pag-aalinlangan na i-report ang kaso sa Pulisya dahil ang suspek ay isang pulis. May pangamba silang baka magkaroon ng cover-up o paboran ang kabaro [25:06].

Ang pag-aalinlangan na ito ay tila napatunayan sa pananaw ng pamilya. Nang tanungin sila kung sino ang mas thorough sa imbestigasyon, NBI o PNP, walang-pag-aalinlangan nilang sinabi na mas nakasatisfy sila sa NBI [31:57]. Tila mas nakikita nila ang focus at pagsisikap ng NBI, samantalang ang PNP ay tila nagiging mabagal at walang sapat na testigo o ebidensya ang naipapakita [32:25].

Sumang-ayon si Tulfo sa sentimyento na ito, binigyang-diin ang kanyang sariling karanasan na kapag ang isang pulis ang sangkot, nagiging sobrang lenty o mabagal ang proseso [33:58]. “Ang tagal ng proseso… sobrang lenty sila imbestigahan ‘yung kabaro nila. Pero kung ‘yan ay hindi nila kabaro, kung ‘yan ay tricycle driver, jeepney driver, aba nakakulong na may kasama pang kulata,” pagtatapos ni Tulfo [34:09].

Ang Balakid ng Globe Telecom: Isang Huwad na Proteksiyon

Bukod sa mga isyu sa PNP, isang malaking hadlang sa pagkalap ng ebidensya ang natukoy: ang umano’y pag-aatubili ng Globe Telecom na ibigay ang computer data mula sa cellphone ni Major De Castro.

Kinumpirma na ang NBI at ang prosekusyon ay nakakuha na ng search warrant mula sa korte para sa disclosure ng data [27:18]. Gayunpaman, apat na buwan na ang lumipas ngunit wala pa ring natatanggap ang mga imbestigador mula sa Globe [27:45].

Ang isyung ito ay nagdulot ng malaking pagkabahala, lalo na dahil ang cellphone data ay maaaring maglaman ng content ng mga text messages at iba pang komunikasyon na magpapatunay ng koneksyon ni De Castro sa pagkawala ni Catherine.

“Apat na buwan na rin po ang nakakaraan,” ang sagot ng pamilya nang tanungin kung gaano na katagal ang paghihintay [27:57].

Para kay Tulfo, ang pagtanggi ng Globe ay isang malaking roadblock na tila nagbibigay ng proteksiyon sa data privacy ng suspek kaysa sa katarungan para sa biktima at kanyang pamilya [31:02]. Kinumpirma naman ng isang opisyal na kahit may Data Privacy Commission na, ang pagkakaroon ng court order ay dapat na maging sapat upang ma-release ang lahat ng data, kabilang na ang content ng mga mensahe [31:27].

Dahil dito, nagpasya ang komite na ipatawag sa susunod na pagdinig ang mga kinatawan ng Globe at pati na rin ang Department of Information and Communications Technology (DICT), upang ipaliwanag ang kanilang matinding kawalang-kilos sa harap ng isang court order na mahalaga para sa paglutas ng isang kaso ng kidnapping at serious illegal detention [31:40].

Panawagan para sa Walang-Kinikilingang Katarungan

Sa huli, ang pagdinig ay nag-iwan ng matinding hamon sa buong sistema ng hustisya sa Pilipinas. Ang kaso ni Catherine Camilon ay hindi lamang tungkol sa isang nawawalang beauty queen, kundi tungkol sa accountability ng mga maykapangyarihan at ang integrity ng Pulisya.

Si Catherine ay nananatiling nawawala, at ang kanyang labi ay huling nakita (sa pamamagitan ng testigo) na inililipat sa isang pulang CRV [08:45]. Si Major De Castro ay at large, at ang kanyang kaso ay nakabinbin pa rin. Ang tanging daan patungo sa linaw ay ang pagkalap ng matibay at hindi matututulang ebidensya.

Kailangan ng pamilya Camilon ng isang PNP na handang maging masigasig, at hindi maging ‘baby-baby’ sa isang kabaro. Kailangan nila ng isang sistema ng batas na tinitiyak na ang common sense ay hindi nabibingit ng mga legal na teknikalidad, at kailangan nila ng mga korporasyon na rumerespeto sa mandato ng korte at hindi nagiging balakid sa katarungan. Ang pagpapanatili ng tiwala ng publiko sa Pulisya at sa buong proseso ng batas ay nakasalalay sa kung paano at kailan malulutas ang walang-awang pagkawala ni Catherine Camilon. Ang kanyang kaso ay isang matingkad na paalala na ang kabulukan ng itlog ay kayang makahawa sa buong basket kung hindi ito mabilis na aalisin at pananagutin.

Full video: