PAGHILING NG Ibang Hukuman, TINIG NG INA at ang NAKABIBINGING PANANAHIMIK: Ang Laban ng Pamilya Camilon Laban sa Tila ‘Baluktot’ na Sistema

Sa loob ng mahigit tatlong buwan, ang kaso ng nawawalang guro at beauty pageant contestant na si Katherine Camilon ay hindi lamang nanatiling balita—ito ay naging isang pambansang usapin na sumasalamin sa tila malalim na butas sa sistema ng hustisya sa Pilipinas. Ang bawat araw na lumilipas ay may kaakibat na pag-asa at bigat ng kawalan, lalo na para sa kaniyang pamilya. Subalit sa pinakahuling preliminary investigation na isinagawa noong Enero 17, 2024, tila nag-iba ng kulay ang laban, nagbago ang taktika, at nadagdagan ang hinala ng publiko.

Hindi na lamang tungkol sa pagkawala ni Katherine ang usapin, kundi tungkol na rin sa tila “sabwatan” at “impluwensya” na gumagambala sa paghahanap ng katotohanan.

Ang Matapang na Hamon: Motion to Inhibit

Sa ikatlong preliminary investigation sa Batangas City Hall of Justice, hindi lamang reply affidavit ang inihain ng pamilya Camilon bilang tugon sa counter-affidavit ng kampo ni Police Major Alan De Castro, ang pangunahing suspek. Ang mas matindi at mas makahulugang hakbang ay ang paghahain nila ng isang Motion to Inhibit [01:12].

Ang motion to inhibit ay isang pormal na pakiusap na ilipat ang preliminary investigation sa ibang hukuman o tanggapan ng Piskal, partikular sa Prosecutor’s Office sa Laguna. Sa normal na takbo ng batas, ang paglipat ng imbestigasyon ay hihingin lamang kung may matibay na basehan. At ang basehan ng pamilya Camilon ay nagbunyag ng isang malaking tanong sa integridad ng lokal na proseso.

Ayon sa pamilya, ang paghiling na ito ay bunsod ng matinding hinala ng posibleng nagiging impluwensya at pagkiling [01:21] dahil sa legal council ni Jeffrey Magpantay, ang driver at bodyguard ni Police Major Alan De Castro. Natuklasan ng Camilon family na ang abogado ni Magpantay ay dating Assistant Provincial Prosecutor ng Batangas at dating presiding judge sa Regional Trial Court Branch 86 sa Taal, Batangas [01:38].

Ang koneksiyong ito, sa mata ng pamilya, ay higit pa sa simpleng coincidence. Ito ay nagpapahiwatig ng posibilidad ng sabwatan at cover-up [03:08] na maaaring paboran ang mga suspek sa kaso. Sa isang lugar na Batangas, kung saan nagtatrabaho o may malalim na koneksiyon ang abogado ng pangunahing person of interest, naniniwala ang pamilya na magiging bias ang paghawak ng kaso. Kung ang batas ay hawak ng mga dating kaibigan at kasamahan, paano pa makukuha ni Katherine Camilon ang walang kinikilingang hustisya?

Taliwas naman ang pahayag ni Attorney Ferdinand Benitez [02:07], ang legal council ni Police Major Alan De Castro, na nagsabing hindi raw makakaapekto sa kaso ang dating trabaho ng abogado ni Magpantay [02:24]. Gayunpaman, inamin niya na ang motion ay tiyak na magpapahaba ng proseso, ngunit aniya, ang kaso ay babalik pa rin sa mga ebidensya [02:41]. Subalit, nanatiling tikom ang bibig ni Attorney Hita Arita [02:48], ang abogado ni Magpantay, na lalong nagpapatindi sa hinala ng publiko.

Ang Lumutang na Driver, Ang Nananatiling Pananahimik

Habang nagaganap ang laban sa hukuman, pumutok naman ang balitang lumutang na si Jeffrey Magpantay [04:47], ang driver/bodyguard ni Major De Castro. Matapos ang ilang linggong pagtatago, nagpakita siya sa isang istasyon ng pulisya sa Balayan, Batangas. Ayon sa police major na nakausap ni Senator Raffy Tulfo sa panayam, ang layunin daw ni Magpantay ay magpakita ng willingness na makipag-cooperate [05:06] at harapin ang prosesong legal.

Ang balitang ito ay nagbigay ng panandaliang pag-asa sa pamilya Camilon. Sa isip ni Aling Rose, ang ina ni Katherine, ang paglutang ni Magpantay ay nangangahulugang magsasalita na ito. “Nung una pa lamang umasa na ako hanggang sa ngayon naasa ako na mabibigyang Linaw ito… Kailangan kong malaman, kailangan kong maintindihan kung ano ba ang totoo, kung nasaan ang aming anak” [03:30, 03:59], ang emosyonal niyang panawagan. Naniniwala siya na kapag nagsalita si Magpantay, mas mabibigyang linaw ang paghahanap [04:19].

Ngunit ang pag-asa ay mabilis na napalitan ng pait.

Sa kabila ng kaniyang pagsuko, tahasang tumanggi si Magpantay na sagutin ang mga kritikal na tanong [06:20]. Nang tanungin kung nasaan siya noong nawawala si Katherine, ang tanging tugon niya ay may legal council na siya at ang kaniyang kaso ay ongoing pa ang Preliminary investigation [06:40]. Ayaw niyang magbigay ng pahayag maliban kung assisted ng kaniyang counsel [06:52].

Ang pananahimik na ito ay nagbigay ng matinding frustration kay Senator Tulfo, na nagtanong sa pulis kung bakit hindi ito inalok ng lie detector test [08:08] upang linisin ang kaniyang pangalan, kung wala naman talaga siyang itinatago. Ang di-agresibong pagtatanong at pagrespeto sa right to silence ni Magpantay ay, para sa marami, tila sobra at unusual lalo pa at siya ang key person of interest.

Lalong pinatindi ang frustration nang pumunta mismo ang pamilya Camilon sa Balayan Police Station [16:28] upang pakiusapan si Magpantay na magsalita. Subalit, ayaw talaga nitong makipag-usap [16:37], isa namang karapatan niya sa batas, ngunit nagpapatunay sa hinala na mayroon siyang itinatago [17:34].

Ang Mapait na Akusasyon ng Isang Ina

Ang pinakamabigat na bahagi ng diskurso ay ang mapait na reaksiyon ni Aling Rose sa pananahimik ni Magpantay. “…parang ang nangyayari po sarili din lamang po niya ang kanyang pinoprotektahan, hindi niya po Kaya po siya lumabas eh para masabi niya kung ano po ang nangyari, parang wala din pong wala din po kaming malalaman kahit siya’y nandiyan na dahil ayaw naman po niyang magsalita…” [18:15, 18:28].

Ngunit ang mas masakit ay ang kaniyang pagdududa sa kapulisan [18:40]. Dahil pulis ang pangunahing suspek, nagdududa ang mga nagmamasid na “medyo bini-baby” [18:48] o pinoprotektahan ang mga sangkot. Isiniwalat pa ng kapatid ni Aling Rose na ang pulis mismo sa istasyon ay tila nag-aatubiling pilitin si Magpantay dahil baka raw sila ang “buweltahan” [19:05].

Ang akusasyon na ito—na ang sistema mismo ng pagpapatupad ng batas ay nagpapakita ng code of silence at preferential treatment dahil sa ranggo ng suspek—ay isang malaking dagok hindi lamang sa kaso ni Katherine, kundi sa tiwala ng publiko sa Philippine National Police (PNP).

Ang Pangako ng Senador at ang Patuloy na Panawagan

Ang sensitibong sitwasyon na ito ay naging dahilan upang makialam si Senator Tulfo. Nag-alok siya ng tulong upang dalhin ang isyu sa Senado [20:12] —hindi lamang ang kaso, kundi ang mas malawak na usapin ng handling ng ebidensiya sa crime scene, lalo na ang paggamit ng mga evidence na panglalaki na nakalap sa pinangyarihan. Ang kaniyang layunin ay tingnan kung paano sa hinaharap ay mas magagamit ang mga ebidensiya sa imbestigasyon upang magkaroon ng cross-matching at matukoy ang katotohanan.

Sa huli, nanatiling emosyonal ngunit matatag si Aling Rose. Nagpasalamat siya sa tulong ni Senator Tulfo, ngunit ang kaniyang panawagan ay hindi nagbago: Linaw at Katarungan [19:44].

Ang kaso ni Katherine Camilon ay isang litmus test ng hustisya sa Pilipinas. Ito ay isang laban na hindi lamang nagaganap sa Hall of Justice ng Batangas, kundi sa puso ng bawat Pilipinong naniniwalang ang batas ay hindi dapat kumiling—na ang ranggo at koneksiyon ay hindi dapat maging kalasag laban sa katotohanan, at na ang pagkawala ng isang inosenteng guro at anak ay dapat mabigyan ng linaw at hustisya, anuman ang baluktot na laro ng impluwensya sa likod ng kurtina.

Patuloy ang paghihintay ng pamilya. Patuloy ang pagdarasal ng bayan. Ngunit ang bawat araw ng pananahimik ay lalong nagpapabigat sa hinala na ang mga may pananagutan ay pilit na inilalayo sa kamay ng batas.

Full video: