HINDI NA MATATAKASAN: PALASYO, HANDANG ULITIN ANG “PAGKAKAMALI” SA ICC; SENADOR BATO DE LA ROSA, TIYAK NANG AARESTUHIN TULAD KAY DUTERTE?

Ang anino ng International Criminal Court (ICC) ay muling bumabalot sa pulitika ng Pilipinas, at sa pagkakataong ito, isa sa mga sentral na pigura ng kontrobersyal na War on Drugs ang nasa bingit ng potensyal na pag-aresto: si Senador Ronald “Bato” de la Rosa. Sa isang nakakagulat na pahayag, kinumpirma ng Malacañang ang kanilang posisyon—kung maglalabas ng arrest warrant ang ICC, walang magiging pinagkaiba ang pagtrato kay Bato sa ginawa kay dating Pangulong Rodrigo Duterte. Ang deklarasyong ito ay hindi lamang nagpapatibay sa determinasyon ng kasalukuyang administrasyon na sumunod sa legal na proseso, kundi nagpapalalim din sa lamat at hidwaan sa pagitan ng mga paksyon ng Duterte at Marcos.

Ang Pagtatali ng Tadhana: ICC Probe at ang Davao Squad

Ang tuloy-tuloy na imbestigasyon ng International Criminal Court patungkol sa mga di-umano’y Crimes Against Humanity noong termino ni dating Pangulong Duterte ay pumukaw sa buong mundo [00:28]. Matapos ang pormal na pagbasura ng ICC sa apela ng Pilipinas, umusad ang mga hakbang na humantong sa pag-aresto kay Duterte at kasalukuyan siyang nakakulong sa The Hague, Netherlands [01:06]. Ngayon, lumalabas ang mga pangalan ng iba pang matataas na opisyal na sinasabing kasama sa Davao Squad o mga direktang konektado sa pagpapatupad ng madugong kampanya—kabilang sina Vice President Sara Duterte, Senador Bong Go, at siyempre, si Senador Bato de la Rosa [00:37].

Ang pagkakadawit ni VP Sara Duterte ay dahil sa pagpapalit niya sa kanyang ama bilang alkalde ng Davao City [00:52], habang si Senador Bong Go naman ay matagal nang aide ni Digong [00:59]. Ngunit ang pinakamabigat na kaso ay nakasabit kay Bato de la Rosa, na siyang hepe ng Philippine National Police (PNP) noong kasagsagan ng War on Drugs at isa sa mga direktang nangasiwa sa operasyon [01:03].

Ang Walang Paarehas na Tindig ng Malacañang: “We will probably do the same thing”

Ang tensyon ay biglang sumirit nang naglabas ng pasaring si Executive Secretary Lucas Bersamin. Ayon kay Bersamin, posibleng maglabas na ng arrest warrant ang ICC laban kay Senador Bato de la Rosa [01:17]. Ang pinakamahalagang bahagi ng pahayag ng Malacañang ay ang paggigiit na kung magkaroon man ng warrant, tatanggap si Bato ng kaparehong pagtrato sa ginawa kay dating Pangulong Duterte [01:40].

“If there should be a warrant, we will probably do the same thing that we did in the case of the former president if the warrant is coursed through the Interpol, because we continue to be a member of the Interpol,” mariin na pahayag ni Bersamin [02:12].

Kinumpirma ni Bersamin na handa ang gobyerno na sumunod sa proseso na nakasaad sa batas, partikular na ang extradition proceedings o ang surrender option [02:55]. Ipinunto niya na ang naunang desisyon na isuko si Duterte sa ICC ay base sa pagpapasya ng Pangulo bilang better one sa ilalim ng batas [03:04]. Ito ay nagpapakita ng isang malinaw at hindi nagbabagong paninindigan ng administrasyong Marcos Jr.: walang political motivation o diskriminasyon ang pamahalaan sa pagpapatupad ng proseso, at ang rule of law ang mangingibabaw [03:25].

Ang tanging makakapigil lamang sa pagpapatupad ng ganitong aresto, ayon kay Bersamin, ay kung maglabas ng “different announcement” ang Korte Suprema patungkol sa mga kasong pending hinggil sa proseso ng pag-aresto kay Duterte [02:28]. Hangga’t walang ganoong desisyon, naniniwala ang Palasyo na walang mali ang kanilang naunang ginawa at obligasyon nilang sundin ang parehong protocol kay Bato de la Rosa [13:00].

Ang Matapang na Paghamon: Diversionary Tactic at ang Same Mistake

Sa kabilang panig, matapang na umalma si Senador Bato de la Rosa, at iginiit na isa lamang itong “diversionary tactic” [03:35] upang ilihis ang atensyon ng publiko mula sa mas maiinit na isyu—partikular ang kontrobersya na kinasasangkutan diumano ni First Lady Liza Araneta Marcos at ang usapin tungkol sa isang fake police report o altered na pulis report [03:43].

“Mahilig sila sa ganon, kapag may mga mainit na issues na pinupukol sa Malakanyang, Ngayon pinag-uusapan na naman tungkol ‘yung nangyari kay First Lady, Ngayon gagawa na naman sila ng issue about ICC and the senator para to divert issue,” pahayag ni De la Rosa [04:16]. Para sa kanya, ang isyu ng aresto ay “lumang issue” na ni-re-recycle lamang [04:07]–[04:39].

Higit pa rito, tuwirang hinamon ni Dela Rosa ang administrasyon na “to commit the same mistake again” [07:35]—sa pamamagitan ng pagsuko ng isang mamamayang Pilipino sa ICC. Para kay Bato, ang ginawa sa kanyang dating Pangulo ay “napakalaking mistake” [07:54] at kung gagawin ito ulit sa kanya, magiging katumbas lamang ito ng pag-ulit sa isang malaking pagkakamali.

“If they want to commit the same mistake again, then go ahead. They can do that,” mayabang na pahayag ni Bato [07:47]. Ang ganitong tapang ay nagpapakita ng isang matinding show of force at paggigiit ng kanilang pampulitikang posisyon laban sa desisyon ng Palasyo, na itinuturing nilang pagtataksil sa kanilang paksyon.

Ang SONA Boycott: Simbolo ng Hidwaan at Masamang Loob

Kasabay ng kanyang paghamon sa Palasyo, inihayag din ni Bato de la Rosa ang kanyang pagliban sa ika-apat na State of the Nation Address (SONA) ni Pangulong Ferdinand Bongbong Marcos Jr. noong Hulyo 28 [08:14]. Ang dahilan: ayaw niyang maging “plastic” o mapagkunwari.

“Ayaw kong makipagplastikan. Alangan naman pupunta ako doon na nakasimangot? Pangit ‘di ba? Alangan naman pupunta ako doon na pa-smile-smile kahit na masama ang loob ko sa kanila,” paliwanag ni De la Rosa [08:20]–[08:52].

Ang pagliban ni Bato sa SONA, isang mahalagang pagtitipon ng pamahalaan at lehislatura, ay hindi lamang isang simpleng pag-iwas. Ito ay isang hayag na pagdeklara ng hidwaan at masamang loob [09:06] sa Malacañang at sa ilang kaalyado ng Pangulo. Sinasalamin nito ang malalim na lamat sa pulitikal na alyansa na nagsimula nang arestuhin si Duterte, na ikinagulat at ikinasakit ng loob ng Duterte camp [21:13]. Ang ganitong aksyon ay nagpapatunay na ang isyu ng ICC ay hindi na lamang legal, kundi isa nang personal at pampulitikang labanan na naghati sa bansa.

Legal na Katotohanan: Walang Ibang Pagpipilian ang Malacañang

Para sa mga legal analyst, ang tila pagyayabang at paghamon ni Senador Bato de la Rosa ay tila misguided o hindi nakabatay sa realidad ng batas. Ayon sa komentaryo, wala talagang ibang magagawa ang Malacañang kundi arestuhin si Bato, sa sandaling lumabas ang warrant [16:11].

Ang paliwanag ay simple at lohikal: Ang gobyerno ni Marcos Jr. ay pinaninindigan na “walang mali” sa ginawa nilang pag-aresto kay Duterte at pagsunod sa Interpol at ICC protocol [13:18]–[14:37]. Kung aarestuhin si Duterte, ngunit hindi aarestuhin si Bato sa parehong sitwasyon, magiging unequal ang pagtrato [14:48]. Ito ay magpapahiwatig na “mali” ang ginawa kay Duterte, at inamin ng gobyerno na ayaw na nilang ulitin ang “pagkakamali” kay Bato [15:29].

Kaya naman, habang hindi pa naglalabas ng desisyon ang Korte Suprema pabor sa petisyon ng kampo ni Duterte—na nagdeklara na ilegal o unconstitutional ang proseso ng pag-aresto—obligado ang gobyerno na sundin ang status quo [18:43]. Ito ang tanging depensa ng Palasyo laban sa mga paratang ng pulitikal na pagganti, at ito rin ang tanging landas na nagpapanatili ng credibility ng Marcos administration sa pagpapatupad ng batas.

Ang Kontraste ng Tapang at Luha: Isang Show of Bravado

Ang paghamon ni Bato ay tinitingnan ng mga kritiko bilang isang show of bravado o pagpapakita ng tapang na tila taliwas sa kanyang nakaraang reaksyon. Naalala ng marami ang emosyonal na tagpo noong inaresto si Duterte, kung saan umiyak si Bato, kasama si Senador Bong Go, sa isang rally sa Liwasang Bonifacio [20:06]–[20:21].

Ang dating pagmamayabang at paghamon nila kay ICC, kasama si Duterte mismo (“Go ahead, sabihan niyo na ‘yang ICC!”), ay nauwi sa gulat at luha nang biglang lumabas ang warrant [20:49]–[21:22].

“Nag-rally sila sa liwasan, umiyak si Bong Go, umiyak si Bato. Bakit ka umiyak Bato noon?” tanong ng komentarista, na nagpapahiwatig ng pagiging handa sa posibleng muling pag-iyak sa bandang huli [20:06]. Ang ganitong flashback ay nagbibigay-diin sa matinding emosyonal na epekto ng ICC process sa mga indibidwal na dating hindi naniniwala na magkakatotoo ang banta.

Ang Tiyak na Kinabukasan: Maghanda na, Senador

Ang buong sitwasyon ay nagpapakita ng isang matinding political and legal standoff na may malawakang implikasyon sa Pilipinas. Ang International Criminal Court ay tinitingnan ang kaso ni Bato de la Rosa bilang isang mahalagang piece sa puzzle ng Crimes Against Humanity sa bansa—isang indibidwal na direkta at executive na nagpatupad ng polisiya.

Ang pagkakadawit ng isa pang mataas na opisyal sa imbestigasyon ay nagbibigay-katiyakan sa mga nagsusulong ng hustisya na ang proseso ay hindi lamang titigil kay Duterte. Kung matuloy ang pag-aresto kay Bato, magkakaroon ito ng malalim na epekto sa pulitika, lalo na sa kampo ng Duterte-Marcos divide. Ito ay lalong magpapalakas sa paniniwala na walang sinuman ang nakatataas sa batas, anuman ang pulitikal na timbang.

Sa huling pagsusuri, habang patuloy na naghahamon si Senador Bato de la Rosa, ang mga salita ni Executive Secretary Bersamin ay naglatag na ng kongkretong plano. Ang paglabas ng arrest warrant laban kay Bato ay tinitingnan ng marami bilang isang bagay na tiyak na mangyayari—kasing tiyak ng pagsikat ng araw sa silangan [29:48]–[30:17]. Ang tanging kaligtasan ni Bato ay nakasalalay sa isang desisyon ng Korte Suprema, ngunit hangga’t wala ito, obligadong sundin ng gobyerno ang parehong proseso. Hindi na ito isang simpleng pulitikal na laro, kundi isang seryosong usapin ng international accountability at rule of law na hindi na matatakasan.

Full video: