HINATULAN NG PALASYO: Ang Mainit na Sagutan nina Zubiri at Marcoleta sa Senado at ang Lihim na Utos na Ipatigil ang People’s Initiative

Sa loob ng mapanuring bulwagan ng Senado, kung saan ang bawat salita ay tinatimbang at ang bawat desisyon ay may malawak na epekto sa sambayanan, sumiklab ang isang mainit na pagtatalo na naglantad sa lalo pang lumalalim na alitan sa pagitan ng dalawang kapulungan ng Kongreso – ang Senado at ang Kamara de Representantes. Ang sentro ng labanang ito ay ang kontrobersyal na “People’s Initiative” (PI), isang mekanismo na ‘di-umano’y ginagamit upang baguhin ang saligang batas, ngunit sinasabing may bahid pulitika at pinamamahalaan ng mga lihim na interes.

Isang matinding pagpapalitan ng pananaw ang nasaksihan sa pagitan nina Senate President Miguel Zubiri at dating Congressman Rodante Marcoleta, na nagsilbing representasyon ng magkasalungat na panig sa usapin ng Charter Change o pagbabago sa Konstitusyon. Ang kaganapan ay hindi lamang isang simpleng pagdinig; ito ay naging isang pambansang sabungan kung saan ang katotohanan at kapangyarihan ay nagkabanggaan, na ang pinaka-kritikal na punto ay ang biglang pagbubunyag ni Zubiri tungkol sa isang direktang interbensyon mula sa mismong Palasyo.

Ang Akusasyon ni Marcoleta: Ang Senado ba ay “Sagabal”?

Nagsimula ang pag-aalab nang magbigay ng obserbasyon si Congressman Marcoleta. Matagal nang pinupuna ng mga miyembro ng Mababang Kapulungan ang Senado dahil sa tila pag-iwas nito na talakayin ang usapin ng Charter Change sa pamamagitan ng isang Constituent Assembly (Con-Ass). Paulit-ulit na inihayag ni Marcoleta ang kanyang pagkadismaya, na nagpapahiwatig na ang pagtanggi ng Senado na makipagpulong sa Kamara, o ang paggigiit nito sa hiwalay na pagboto, ang nagtulak sa ilang sektor upang isulong ang People’s Initiative.

Ayon kay Marcoleta, batay sa kanyang observation [02:04], matagal nang pinigilan ng Senado ang pagsasagawa ng Con-Ass, na siyang unang at mas legal na modalidad para sa pag-amyenda sa Saligang Batas. Sa katunayan, mariin niyang iginiit: “The house cannot force it as simple as that so therefore uh no no one is forcing Senator precisely so uh there should be no complaint we are two autonomous bodies consent assembly the complaint arises from the fact that you do not want to meet with us… The present composition of uh both houses cannot Avail of that mode” [10:38]-[11:17]. Ang matibay na posisyong ito ni Marcoleta ay nagpinta sa Senado bilang isang “sagabal” sa pag-unlad at pagbabago. Ipinunto niya na dahil sa patuloy na pagtanggi ng Senado sa imbitasyon, [09:25] lalo lang nahihirapan ang Kamara na maisulong ang repormang pang-ekonomiya. Para sa kanya, ang political question na ito, [11:21] ang nagpalala ng problema at nagbigay-daan upang maghinala na may mga pulitiko [11:29] na nasa likod ng PI, sapagkat ang Con-Ass ay tila hindi na magagamit.

Ang Matapang na Depensa at Banta ni Zubiri

Hindi naman nagpatalo si Senate President Zubiri. Agad niyang binuwag ang akusasyon ni Marcoleta, lalo na nang itanong ng Kongresista kung nagbago na ang isip ni Zubiri ukol sa pag-uusig ng Charter Change: “did I ever say for the record did I ever say I’m no longer pursuing this?” [00:30]-[00:35]. Iginiit ni Zubiri na hindi niya kailanman itinigil ang pagtalakay sa usaping ito, at binanggit pa ang paghahain niya ng Resolution of Both Houses (RBH) 6 [17:03] noong nakaraang linggo, na naglalayong talakayin ang mga probisyong pang-ekonomiya ng Konstitusyon.

Ngunit ang mas matindi ay ang kanyang pangako na panagutin ang sinumang pulitiko na mapapatunayang naglunsad o nagpondo sa People’s Initiative. Sa isang bahagi ng pagdinig, binitawan ni Zubiri ang isang pahayag na nagdulot ng malaking ingay: “If this Congressional hearing ultimately find or found that the Speaker is the one who spearheaded this or funded this initiative, I will probably request him to step down” [03:08]-[03:20]. Inulit niya ang matapang na banta na ito [08:29] sa gitna ng kanilang sagutan, na nagpapakita ng seryoso niyang pagtingin sa posibilidad na may malaking impluwensya ang Kamara sa proyektong ito. Ang buong puwersa ng Senado, sa pangunguna ni Zubiri, ay nanindigan laban sa PI sapagkat, aniya, ito ay “fake people’s initiative” [17:34] na “undermine the processes of voting” at ang mahahalagang checks and balances [18:03] ng pamahalaan.

Ang Lihim na Utos Mula sa Palasyo: Ang Bomba ni Zubiri

Ang pinakamalaking rebelasyon, na nagpabago sa takbo ng pagdinig at nagbigay ng isang pambihirang emotional hook sa usapin, ay ang pagbubunyag ni Senate President Zubiri ng isang sensitibong detalye mula sa kanyang pagpupulong sa Punong Ehekutibo. Upang idiin ang kanyang punto na hindi tinatalikuran ng Senado ang pagbabago sa Konstitusyon at upang kontrahin ang akusasyon ni Marcoleta, ibinunyag niya ang mensahe ng Pangulo.

“As a matter of fact, I met with the President, and he said let’s discuss the economic provisions and stop this PI.” [19:05]-[19:12]. Idinagdag pa niya: “The President said stop this PI, it’s getting out of hand and focus on discussions on the floor on how we can improve the Constitution through the amendments to the economic provision.” [19:25]-[19:36].

Ang direktang utos na ito mula sa pinakamataas na pinuno ng bansa ay nagdulot ng isang nakakabiglang pagbabago sa naratibo. Hindi na lamang ito usapin ng pagtatalo ng Senado at Kamara; ito ay naging usapin na ng interbensyon ng Palasyo upang ihinto ang isang inisyatiba na tila umabala at lumampas na sa orihinal na layunin. Ang pahayag na ito ni Zubiri, na opisyal niyang inihayag “for the record” [19:19], ay nagpatunay na ang People’s Initiative ay hindi lamang simpleng pagkilos ng mamamayan, kundi isang masalimuot na isyung pampulitika na nakaabot na sa pinakamataas na antas ng pamahalaan.

Ang Paglaho ng “Mukha” ng People’s Initiative

Habang patuloy ang sagutan, naging sentro rin ng atensyon ang personalidad na si Attorney Anthony Abad, na binansagan ni Senator Bato dela Rosa (batay sa obserbasyon at mga impormasyon) bilang “the face of this bruhaha” [01:30]-[01:37] at ang tanging abogado na authorized [06:19] na maghain ng petisyon.

Nagkasundo sina Marcoleta at Zubiri sa isang punto: kailangang dumalo ni Abad sa pagdinig upang makilala kung sino talaga siya at panagutin sa kanyang papel sa inisyatiba. Ayon kay Marcoleta, “Anthony, attorney Anthony A. Abad appears to be the proponent of this initiative” [02:12]-[02:28]. Matapos ang mahabang pagtalakay, na kabilang pa ang paghahanap sa kanyang profile at isang larawan na nagpapakita ng kanyang panunumpa sa harap ni Senador Binay (dating senador) [04:43]-[05:03], nagdesisyon ang komite na maglabas ng subpoena [01:53, 14:28].

Ngunit ang paglabas ng kautusan ay hinarap ng isang kagyat at nakakagulat na balita: “Information was sent to this committee that he has flown overseas” [14:36]-[14:48]. Ang biglaang pagkawala at pag-alis ng bansa ng sentral na pigura ng People’s Initiative ay nagbigay ng mas malaking bigat sa pagdududa at espekulasyon. Bakit biglang umalis ang tao na pinakamahalaga sa inisyatiba bago pa man siya harapin ng Senado? Ang kanyang paglaho ay lalo pang nagpatibay sa teorya na may malalaking sekreto at pinansyal na interes ang nagtatago sa likod ng apela sa mamamayan.

Lohistika ng Milyong Pirma: Isang Tanong ng Milyong Pondo

Ang tanong tungkol sa pondo ay lalo pang lumabas nang ilahad ni Marcoleta ang isang nakakabahalang pagtatantya ng lohistika ng PI. Upang maabot ang kinakailangang threshold na walong milyong pirma [07:10], kailangan ang 800,000 na piraso ng A4 na papel [07:20] (na may 10 pirma bawat pahina). Tiningnan ni Marcoleta ang papel na ginamit, na aniya’y 70 GSM at imported from Indonesia [07:29].

Ang simpleng kalkulasyon sa materyales ay nagpapakita ng napakalaking operasyon. Sa bilang na 800,000 na papel, tinatantiyang aabot sa 1,500 na rim o higit sa isang-kapat na milyon ang kabuuang dami [07:36]-[07:47]. Ang ganitong mass mobilization ay nangangailangan ng napakalaking pondo at organisasyon, na malayo sa kakayahan ng ordinaryong mamamayan. Ang muling pagtalakay sa lohistika ay nagbigay diin sa hinala na ang inisyatiba ay pinamumunuan at pinopondohan ng mga pulitikong may malalim na bulsa, at hindi nagmula sa kusang-loob na pagkilos ng “masa.”

Ang Kinabukasan ng Demokrasya at ang Nagpapatuloy na Laban

Ang mainit na pagdinig sa Senado ay hindi nagbigay ng kagyat na sagot, ngunit nagbigay ito ng mas malinaw na larawan ng tindi ng political deadlock sa bansa. Ang labanan nina Zubiri at Marcoleta ay sumasalamin sa malaking agwat sa pagitan ng Senado (na nagpoprotekta sa bicameralism at checks and balances) at ng Kamara (na tila nagmamadali at handang sumubok ng ibang paraan, tulad ng PI, dahil sa pagkadismaya sa Con-Ass).

Ang pagbubunyag ni Zubiri tungkol sa utos ng Pangulo na ihinto ang PI ay nagpapakita na ang labanan ay hindi na lamang nasa Kongreso. Ito ay umabot na sa ehekutibo, na nagpapatunay na ang People’s Initiative ay naging isang kritikal na krisis sa pambansang pulitika. Sa pagtatapos ng pagdinig, nagdesisyon ang komite na ituloy ang imbestigasyon at panagutin ang mga indibidwal na responsable. Samantala, nanatiling bukas ang tanong: Matapos ang utos mula sa Palasyo at ang mainit na sagutan sa Senado, tuluyan na bang mamamatay ang kontrobersyal na People’s Initiative? O magsisimula pa lamang ang tunay at mas mapanganib na labanan sa pulitika ng Pilipinas? Ang mga kaganapang ito ay nagpapatunay na ang pagbabago sa Konstitusyon ay hindi lamang isang teknikal na usapin; ito ay isang salamin ng labanan para sa kapangyarihan na kailangang bantayan ng bawat Pilipino.