BULAGTA SA KONGRESO: ROYINA GARMA, SINITAHAN NG CONTEMPT DAHIL SA ‘PAGSISINUNGALING’ TUNGKOL SA DUTERTE LINK AT MGA CHINESE DRUG CONVICT!

Ang Matinding Hamon sa Kapangyarihan at ang Lihim sa Likod ng Bilis-Promosyon

Sa isang iglap, nagbago ang ihip ng hangin sa bulwagan ng Kongreso, na naging sentro ng mainit at emosyonal na paghaharap sa pagitan ng mga mambabatas at ni dating Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) General Manager, Colonel Royina Garma. Ang dating heneral na kilala sa kanyang mabilis na pag-akyat sa kapangyarihan ay napunta ngayon sa isang maingat at detalyadong interogasyon, kung saan ang bawat salita ay tinimbang at ang bawat pagtanggi ay nagbigay-daan sa mas malalim na pagdududa.

Ang pagdinig ay hindi lamang tumuon sa kanyang panunungkulan sa PCSO kundi, higit sa lahat, sa kanyang pinaghihinalaang “malapit at espesyal” na ugnayan kay dating Pangulong Rodrigo Duterte, isang koneksyon na diumano’y siyang ugat ng lahat ng kanyang ‘plum’ o matatamis na posisyon sa gobyerno. Ang sitwasyon ay lalong nag-init hanggang sa tuluyan siyang ipag-utos na arestuhin, isang pangyayaring naglantad ng mga sensitibong isyu na nag-uugnay sa kanya sa mga kontrobersyal na operasyon.

Ang Anino ng ‘Pagiging Espesyal’

Mula sa simula pa lamang ng interogasyon, naging malinaw ang direksyon ng mga katanungan. Paulit-ulit na iniharap kay Garma ang tanong na bumabagabag sa marami: “Are you special and close to the former president?” [00:28]. Ang isyu ng kanyang mabilis na promosyon, lalo na ang pagkakatalaga sa kanya sa isang mataas na posisyon kahit nag-opt siya ng optional retirement sa loob lamang ng 15 araw, ay ginamit na matibay na ebidensya ng mga mambabatas.

Hindi maitago ng mga kongresista ang pagtataka. Paano nangyari na isang PNP official ay biglang naitalaga sa isang presidential appointee na posisyon sa PCSO — isang pwesto na, ayon kay Congressman Padano, ay tanging “handpicked chosen one of the president” lamang ang makakakuha [02:35]? Isiniwalat na nag-retire siya noong Hunyo 2019 at na-appoint agad sa PCSO noong Hulyo 15, 2019, sa loob lamang ng maikling panahon [14:46]. Ang mabilis na pagpapalit-anyo na ito ay nagbigay-diin sa hinala na ginamit niya ang optional retirement dahil alam niyang nakareserba na ang posisyon ng PCSO General Manager [15:51].

Sa kabila ng matitinding salita, nanindigan si Garma sa kanyang depensa. Iginiit niya na ang kanyang relasyon sa dating Pangulo ay “very professional” lamang [52:58] at ang kanyang mga posisyon ay nakuha sa pamamagitan ng “merit” at hindi sa anumitan pag-uudyok. “I never ask for positions,” mariin niyang sinabi [50:53]. Subalit, ang pag-akyat niya sa mga posisyon sa “plum areas” tulad ng Davao City at Cebu City ay tila nagpapabulaan sa kanyang depensa. Ayon sa mambabatas, ang makamit ang mga posisyong ito nang walang “intervention or influence from those that decide” ay isang “very difficult position to attain” [50:15].

Ang Kontrobersiya sa Cebu: EJKs at ang Paglabag sa LGU

Binuklat din ang kabanata ni Garma bilang Cebu City Police Chief. Iniharap ni Congressman Pintuel ang isyu ng kanyang pagkakatalaga sa Cebu City, na nangyari kahit pa mariing tumutol ang noo’y Mayor ng siyudad na si Tommy Osmeña [01:53, 02:00:02].

“You cannot be deployed as CG in Region 7… if you’re not close to the president,” matinding tanong ng mambabatas [01:01:12]. Ito ay taliwas sa Local Government Code, kung saan ang local chief executive (Mayor) ay may kapangyarihang pumili sa tatlong nominadong pangalan para sa pagiging chief of police [01:05:16]. Ang pagpilit sa kanya sa pwesto sa kabila ng pagtutol ni Osmeña ay muling nagpatibay sa akusasyon ng ‘espesyal’ na proteksyon mula sa itaas.

Higit pa rito, ipinunto ni Pintuel ang pinakamadilim na bahagi ng kanyang termino sa Cebu: ang pagdami diumano ng Extrajudicial Killings (EJKs) [02:24:44]. Tinanong siya kung ito ang dahilan kung bakit ayaw sa kanya ni Mayor Osmeña, na mariing kinondena ang EJKs [02:33:44]. Ang isyu ng pagpapatupad ng “War on Drugs” at ang pagkakaugnay niya sa operasyon ay nagdagdag ng bigat sa mga akusasyon [02:51:56]. Hinarap din siya sa mga pangalan ng mga indibidwal na napatay tulad nina Huli, Fortun, Cela, at Hamada, na nagpapakita ng direktang koneksyon sa kanyang pamumuno sa Cebu City Police Office [02:39:56, 02:44:38].

Ang Nakababahalang Ugnayan: Operasyon Laban sa Chinese Drug Convicts

Ngunit ang pinaka-sentro ng iskandalo at ang nagtulak sa Kongreso na sipiin siya sa contempt ay ang kanyang diumano’y pagkakaugnay sa isang malaking operasyon laban sa mga Chinese drug convicts sa loob ng Bilibid noong Hulyo 2016.

Ang mga mambabatas ay naglatag ng mga corroborative statement mula sa tatlong resource person — sina Commissioner Leonardo, Colonel Padila, at Superintendent Gerarda — na nagpapatunay na may naganap na pagpupulong (meeting) sa Cebu City [03:18:28]. Ayon sa mga testimonya, dumalaw si Garma sa opisina ni Commissioner Leonardo kasama si Colonel Padila upang talakayin ang operasyon. May patunay pa na si Garma mismo ang nagbigay ng utos na “operate and do not interfere” kay Colonel Padila, isang seryosong akusasyon dahil ito ay nagpapahiwatig ng kanyang pagiging nasa likod ng operasyon [04:13:31].

Ang mga pahayag na ito ay nagpinta ng isang larawan kung saan si Garma, na noong panahong iyon ay wala sa direktang posisyon sa operasyon, ay siyang nagmamaniobra at nagdidirekta sa mga hakbang na humantong diumano sa pagpatay sa tatlong Chinese nationals [05:01:25]. Ito ay nagbigay-diin sa bigat ng corroborative evidence mula sa tatlong indibidwal na nag-testify under oath laban sa kanyang pagtanggi [04:38:38].

Sa kabila ng tatlong magkakaugnay na testimonya, mariin at paulit-ulit na itinatanggi ni Garma ang pagkakaroon ng naturang pulong at ang kanyang partisipasyon [03:37:39, 04:22:34]. Ang kanyang pagtanggi ay sinabi na siya ay “lying to her teeth,” ayon kay Congressman Pintuel [04:44:38]. Nagpahiwatig din si Pintuel na si Garma ang “directing everything to kill these three Chinese National” [05:01:25] matapos ang sunod-sunod na kontak nito kay Jimmy Fortalesa.

Ang Pagbagsak: Contempt at ang Apela ng Isang Ina

Ang paulit-ulit na pagtanggi ni Garma at ang pag-iwas sa direktang pagsagot ang nag-ubos sa pasensya ng mga mambabatas. Matapos ang sunod-sunod na pagtanggi sa mga sensitibong katanungan, lalo na tungkol sa kanyang ugnayan sa dating Pangulo at sa operasyon sa Bilibid, naghain ng mosyon si Congressman Padano.

“I move to cite and contempt Miss Garma for lying and evading questions being asked by the members of this committee,” ang naging matinding mosyon ni Congressman Padano [01:00:08]. Sa kabila ng pagtutol at pag-uurong ng mosyon ni Cong. Abante, ito ay tuluyang sinuportahan at ipinasa ng komite [01:03:02]. Si Royina Garma ay pormal na sinipi sa contempt.

Ang desisyon ay lalong pinabigat ng sumunod na mosyon ni Cong. Fernandez at Cong. Rodriguez: Si Garma ay idetine sa Mandaluyong Women’s Correctional Facility [01:05:13, 01:05:27]. Ito ay nagbigay ng matinding dagok sa dating opisyal, na pinili na lamang ang Women’s Correctional dahil puno na ang pasilidad ng Kongreso.

Dito na sumambulat ang emosyon. Sa harap ng kanyang nakatakdang pagkakakulong, nag-apela si Garma sa komite, hindi dahil sa kanyang sarili, kundi dahil sa kanyang anak [01:07:48].

“I have a daughter waiting for me who attempted to kill herself three times,” ang naging makabagbag-damdaming pahayag ni Garma, habang humihingi ng awa at pagkakataon na makasagot sa lahat ng tanong sa susunod na pagdinig [01:07:48].

Ngunit ang apela, na puno ng luha at pagmamakaawa, ay hindi na nakapagbago sa desisyon ng komite. Sa puntong iyon, wala nang quorum upang bawiin ang contempt order. Ipinagpatuloy ang pagpapatupad ng desisyon, at pinayagan na lamang ang kanyang abogado at ang Sergeant at Arms ng Kongreso na bantayan ang kalagayan ng kanyang anak [01:12:43]. Ipinahayag ng Tagapangulo na ang tanging natitirang recourse ni Garma ay ang maghain ng motion for reconsideration o dumulog sa korte [01:11:10].

Ang pagdinig ay natapos sa suspensiyon nito, ngunit ang imahe ni Colonel Garma, ang dating heneral na sumasagot sa matitinding tanong at tuluyang sinipi sa contempt, kasabay ng kanyang emosyonal na pakiusap, ay nag-iwan ng malaking marka at matinding katanungan sa publiko. Ano ang tunay na papel ni Royina Garma sa mga pinakamaiinit na isyu ng nakalipas na administrasyon, at anong katotohanan ang pilit niyang iniiwasang aminin? Ang buong bansa ay naghihintay sa susunod na kabanata ng kontrobersiya.

Full video: