Ang Pagsiklab ng Galit sa Senado: Senyor Agila at Tatlong Lider ng ‘Kulto ng Socorro,’ Ikinulong Matapos Magmatigas sa Pagtanggi sa Child Marriage

Introduksyon: Ang Pagsabog ng Katotohanan at ang Hukom ng Senado

Yumanig sa buong bansa ang mga kaganapan sa pagdinig ng Senado patungkol sa mga kontrobersyal na operasyon ng Socorro Bayan Services Incorporated (SBSI), na mas kilala bilang ‘Kapehan’ o ‘Kulto ng Socorro.’ Hindi lamang ito isang simpleng pagtatanong; ito ay naging isang dramatikong paghaharap ng mga akusasyon ng pang-aabuso, pananamantala sa mga menor de edad, at pagtatago sa likod ng maling imahe ng bayanihan. Ang tensyon ay sumirit, at ang pinal na desisyon ay naging pambihira: sina Jey Rence Kilario, ang 22-anyos na pinuno na tinawag na ‘Senyor Agila,’ kasama sina Mamerto Galanida, Janet Ahok, at Karen Sanico, ay SINITADO SA CONTEMPT at kaagad na ipinag-utos ang kanilang pagkuha sa pisikal na kustodiya [07:31]. Ito ang huling paglalahad ng pasensya ng mga Senador sa gitna ng sunod-sunod na pag-iwas at pagtatanggi sa pinakamatitinding akusasyon: ang child marriage sa loob ng komunidad.

Ang pagdinig na ito, na tumagal nang halos walong oras, ay naglantad ng isang nakakagulat na kuwento ng pananampalataya na ginawang kasangkapan sa posibleng krimen. Sa puso ng imbestigasyon ay ang mga matitinding paratang na ang mga menor de edad na babae, may edad na 15 anyos pababa, ay puwersahang ipinakakasal at isinasailalim sa family planning, isang malinaw na paglabag sa batas at karapatang pantao [01:39]. Habang ang mga opisyales ay nagpipilit na walang nangyayaring child marriage, ang mga ebidensya at testimonya ng mga biktima ay nagpinta ng mas madilim na larawan, nag-iwan ng matinding emosyon at pagdududa sa kredibilidad ng mga lider.

Ang Pagtanggi sa Child Marriage: Isang Matigas na Harap-Harapan

Ang pinaka-ugat ng pagkadismaya ng Senado ay umiikot sa isyu ng child marriage. Ayon sa mga imbestigador at mga biktima, mayroong patunay na hindi bababa sa apat na “witnesses” ang nagpapatunay na may mga menor de edad na ikinakasal. Ang mga form ng “family planning certificate” mismo ay nagpapakita na ang civil status ng isang 15-anyos ay nakalagay na “married” [02:10]. Higit pa rito, may mga paratang na isinasailalim pa ang mga batang babae sa family planning, kung saan “nalalagyan sila ng implant” para sa pagpigil sa pagbubuntis [02:38], isang kalunos-lunos na gawain para sa mga bata.

Gayunpaman, sa bawat tanong, ang sagot ay isang matigas na pagtanggi. Nang tanungin si Senyor Agila/Jey Rence Kilario, ang kanyang diretsong sagot ay, “Hindi po. Hindi po nangyari” [03:22]. Si Mamerto Galanida naman, ang Secretary General, ay naging mas maingat ngunit kasing-iwas: “As far as I do not know anything about ah mayong ganyan nangyari sa Kapehan” [03:30]. Kahit nang tanungin si Janet Ahok, na sinasabing pinakasal ang sarili niyang menor de edad na anak, ang tugon ay simple at walang pagbabago: “Wala. Walang kasal sa kapihan” [05:12].

Ang pagtanggi ay hindi lamang nagdulot ng galit, kundi nagpakita rin ng isang hindi maipaliwanag na lohika. Tila ba ang mga opisyales ay umaasa na sa simpleng pagtanggi ay maglalaho ang katotohanan. Binigyang-diin ng mga Senador na ang mga sagot ay hindi direkta at walang kabuluhan [06:05], na nagpapatunay lamang ng kanilang pagtatago. Ang pahayag ni Galanida na kung may child marriage, “dapat yung mga parents mismo mag-complain” [03:51] ay sinagot ng paratang na siya mismo ay may dalawang apo na ikinasal sa menor de edad sa Kapehan [05:21], isang akusasyon na dinenay niya nang walang substansya, sabay sabing “Mayon namang mga bata na… Hindi mapigilan natin na parang may pre marital engagement na nila” [05:40]. Ang pagbaligtad sa responsibilidad sa mga magulang ay lalo pang nagpatindi sa pagkadismaya.

Ang pagtatanggi na ito ay patuloy na naging hadlang sa pag-usad ng imbestigasyon. Ang mga Senador ay paulit-ulit na nagbigay ng pagkakataon sa mga opisyales na maging tapat, nagpapaalala sa kanila na sila ay nasa ilalim ng panunumpa (under oath). Ngunit ang pagmatigas na pag-iwas sa simpleng sagot—ang pagpapatunay man o pagtanggi—ay nag-iwan ng isang matinding impresyon ng pagtatago ng krimen, lalo na patungkol sa mga bata na siyang pinakamahinang sektor sa komunidad ng SBSI.

Si Senyor Agila: Ang Inosenteng “Figurehead” sa Gitna ng Gulo

Sa gitna ng seryosong akusasyon, ang atensyon ay nalipat kay Jey Rence Kilario, na kilala sa tawag na ‘Senyor Agila,’ ang presidente ng SBSI. Ang kanyang imahe ay taliwas sa kanyang pormal na posisyon. Sa edad na 22 (o 23), inamin niya na hindi siya nakapagtapos ng pag-aaral, isang high school graduate lamang [08:59]. Sa kanyang pagdepensa, malinaw na ipinahayag niya ang kanyang pagkadismaya at sakit sa kanyang sitwasyon. “Sakit po isipin na parang hinusgahan na po ako ng lahat kasi yung pagkapresidente ko ng Socorro Bayan Services Incorporated ay hindi ko po kagustuhan” [08:30]. Aniya, kinuha lamang niya ang pwesto dahil sa pakiusap ng yumaong founder na si Rosalina Tarok, at sinabi niyang, “Hindi ko po magagawa yan. Bata pa po ako” [00:59].

Ang katanungan ay binalik sa kanya: Bakit siya ang napili ng yumaong founder na si Rosalina Tarok? Hindi niya alam [09:49]. Dito, inilatag ng imbestigador ang malalim na teorya: “ginagamit ka lang na figure head yan tapos tagasalo ka sa lahat ng problema” [09:09]. Ang hinala ay tumindi: pinili si Kilario dahil sa paniniwala ng mga miyembro na siya ay may “extra powers” at siya ang “Reincarnation of Christ” [11:37].

Ang ideya na ang isang simpleng high school graduate ang piniling lider, samantalang mayroong Doctor of Education sa grupo (na ginawang Vice President lang), ay lalong nagpatibay sa paniniwalang si Kilario ay biktima rin ng manipulasyon at ginawang “front” ng mga tunay na nasa likod ng operasyon, lalo na ni Mamerto Galanida. Ang tanong ay binalik kay Kilario: “Bakit ikaw ang pinili nung namayapang dating presidente?” [10:51]. Ang mga Senador ay nagbigay diin na ang kanyang pagiging bata (“sa ka bata-bata mo, wala kang alam, inosente ka” [10:28]) ay ginamit upang itago ang mga taong mas may alam at mas matanda, na siyang tunay na nagpapatakbo.

Ngunit sa bawat tanong, nagpumiglas si Kilario. Ipinagdiinan niya na ang tawag na “Senyor Agila” ay isang screen name lamang bilang isang music composer [13:09] at walang koneksyon sa anumang paniniwala na siya ay “second coming of Santo Niño” o “makakagamot ng may sakit” [13:40]. Aniya, ang kanyang talento sa musika ay bigay ng Panginoon [13:47].

Gayunpaman, ang kanyang mga galaw ay nagsalita nang higit pa sa kanyang mga salita. Sa gitna ng matinding questioning, nakitang humihingi siya ng payo at atensyon kay Mr. Galanida [14:41], na nagpapatunay na ang huli ang “secretary general [na] yung may alam” [15:00]. Ito ay nagbigay ng huling hinala na si Kilario ay talagang nasa ilalim lamang ng utos at gabay ng iba. Sa huling pagkakataon na tanungin si Kilario kung inuutusan lang siya ni Galanida, siya ay mariing tumanggi [14:37].

Ang Dramatikong Hukom: Pagkulog at Kustodiya

Ang pagdinig ay humantong sa isang pambihirang sandali ng kalikasan. Habang pinipilit ng Senador si Senyor Agila na sabihin ang katotohanan, isang malakas na kulog ang umalingawngaw sa labas [15:20]. Tila ba ang kalangitan mismo ang nagpapahayag ng pagkadismaya sa mga kasinungalingan. Sa gitna ng ganitong dramatikong senaryo, ang pasensya ng mga nag-iimbestiga ay tuluyan nang naubos.

Nagsimula ang lahat nang matukoy na ang mga problema—kabilang ang mga alegasyon ng rape, forced sex, child marriage, at pagpigil sa mga bata na mag-aral [17:28]—ay nagsimula nang dumating si Kilario sa Kapehan. Kinilala ng mga Senador ang magandang intensyon ng orihinal na founder (na asawa ni L. Tibong Suro) na tumulong sa mga mahihirap, ngunit ipinunto na ang isyu ay nagsimula sa pamumuno ni Senyor Agila [17:23].

Tinawag ng mga imbestigador na “labag sa kalooban” ng mga biktima ang pagsasabi ng kanilang karanasan, lalo na ang mga menor de edad. “Umiiyak na nagsasalita yung bata dahil bata. Tapos involving yung kanilang pagkababae na ginalaw,” mariing pahayag ng Senador [19:40]. Ang katotohanan na ang mga bata ay lumabas sa publiko at umamin ng ganitong klaseng pang-aabuso—isang bagay na hindi madaling gawin ng sinumang Pilipino dahil sa kultura ng hiya—ay sapat na upang magbigay ng bigat sa kanilang testimonya. Ang pagtanggi ng mga lider sa harap ng masakit na katotohanan ay nagdulot ng huling hakbang.

Sa sandaling iyon, inihain ang isang “motion to site in contempt” laban kina Jey Rence Kilario, Mamerto Galanida, Janet Ahok, at Karen Sanico [06:44]. Ang mosyon ay kaagad na inaprubahan. Ang desisyon ay hindi lamang nagpapakita ng galit ng Senado sa pagtatago ng impormasyon, kundi isang matibay na pahayag na ang hustisya ay hindi magpapatinag sa harap ng pagtatanggi.

Bilang resulta, ipinag-utos ang agarang pisikal na kustodiya sa apat [07:42]. Ang hakbang na ito ay nagbigay ng pag-asa sa mga biktima na sa wakas ay mararating ang katotohanan. Humiling ang mga opisyales ng Senado na payagan ang mga nakakulong na dumalo pa rin sa mga susunod na hearing sa Department of Justice (DOJ), isang hiling na pinahintulutan [08:05].

Ang pagkakakulong ng apat na lider ng SBSI ay isang mahalagang kabanata sa imbestigasyon na ito. Ito ay nagpapatunay na ang paghahanap ng hustisya para sa mga menor de edad at mahihirap ay mananatiling prayoridad. Ang mga kasinungalingan at pag-iwas sa katotohanan ay may katapusan, at sa kasong ito, ang wakas ay nagtapos sa mga rehas. Ang kuwento ng SBSI, ni Senyor Agila, at ng mga biktima ay patuloy na magiging sentro ng usap-usapan, nagpapaalala sa lahat na walang sinuman ang mas mataas sa batas. Ang laban para sa katarungan ay nagsisimula pa lamang, ngunit ang “contempt” order ay isang malakas na simula. Ang utos na ito ay hudyat na ang mga lider ay kailangang humarap sa buong bigat ng batas at ng katotohanan, at hindi na sila maaaring magtago pa sa likod ng kanilang pananampalataya o ng isang inosenteng figurehead tulad ni Senyor Agila.

Full video: