ANG PAGKASIRA NG “UNITY TEAM”: MATINDING GALIT NI FIRST LADY LIZA MARCOS, GINAMIT BILANG SANDATA LABAN KAY VP SARA DUTERTE

Mula sa mga kampanya at pagdiriwang hanggang sa mga pormal na okasyon, ang tambalan nina Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. at Bise-Presidente Sara Duterte ay itinanghal bilang simbolo ng “Unity Team”—isang alyansa na nangakong pagkakaisahin ang magkakasalungat na paksyon at iangat ang Pilipinas mula sa matinding dibisyon sa politika. Ngunit sa likod ng matitibay na pader ng Malacañang at sa gitna ng mga palihim na usapan sa politika, ang matibay na tila samahan ay tuluyan nang nabasag, at ang kaganapan ay nag-ugat sa isang matinding labanan na hindi lamang politikal, kundi personal, emosyonal, at puno ng di-pagkakaunawaan. Ang sentro ng kaguluhan? Ang opisyal na deklarasyon ni Unang Ginang Liza Araneta-Marcos (FLAM) na si VP Sara Duterte ay “bad shot” na sa kaniya, isang matapang at hindi inaasahang pahayag na naglantad sa lalim ng lamat na bumabalot sa dalawang pinakamataas na lider ng bansa.

Ang Maisog Rally: Ang Mitsa ng Kontrobersiya

Ang matinding pagdaramdam ni First Lady Liza Marcos ay umikot sa pagdalo ni Bise-Presidente Sara Duterte sa isang “Maisog” Prayer Rally sa Davao City noong Enero. Ang rally na ito ay hindi lamang naglalayong ipahayag ang pagtutol sa Charter Change (Cha-Cha) o People’s Initiative, kundi ito rin ang naging plataporma ni dating Pangulong Rodrigo Duterte upang magbitiw ng mga matitinding salita laban sa kaniyang hinalinhan at alyado, si Pangulong Bongbong Marcos. Ang pinakakontrobersyal na pahayag ni Duterte Sr. ay ang pagtawag kay BBM ng “Bangag,” isang salita na nagpapahiwatig ng paggamit ng ipinagbabawal na gamot, na nagdulot ng matinding pagkabahala at galit sa panig ng Malacañang.

Ang nakasugat sa damdamin ng Unang Ginang ay ang presensiya ni VP Sara sa mismong rally kung saan ininsulto ang kaniyang asawa at ang pangulo ng bansa. Ayon sa kaniya, isa itong matinding pagtataksil sa alyansang pinaniniwalaan niya. Lalo pang nagpabigat sa kaniyang kalooban ang tila walang-galang na pagtawa o pakikipag-usap ni VP Sara kay Senadora Imee Marcos sa gilid ng entablado, na nagbigay ng impresyon na hindi nababahala ang Bise-Presidente sa matitinding akusasyon laban sa Pangulo [01:00:51]. Sa pananaw ni FLAM, ang pagtawa na iyon ay isang dagok, isang pambabastos, lalo na dahil, aniya, “My husband will do everything to protect you, you ran together” [02:00:08]. Ang pag-asam ng Unang Ginang na mayroon siyang utang na loob at proteksiyon na dapat sundin ni VP Sara ay tila hindi nakita sa ginawa ng Bise-Presidente, na nagbigay-daan sa kaniyang matapang na deklarasyon: “Bad shot siya sa akin” [04:04:15]. Para sa First Lady, ang linya ay nalampasan na, at ang kailangan ay isang personal na paghingi ng tawad [02:00:08].

Ang Paninindigan ni VP Sara: Tungkulin bago ang Emosyon

Sa kabilang banda, nanatiling kalmado, propesyonal, at nakatuon sa kaniyang mandato si Bise-Presidente Sara Duterte. Direkta niyang sinagot ang pahayag ni FLAM sa pamamagitan ng pagkilala sa emosyon nito, ngunit iginiit ang mas mabigat na katotohanan ng kaniyang posisyon. Sa kaniyang pahayag, binanggit niya na: “Karapatan ni unang Ginang Liza Marcos na makaramdam ng sama ng loob at galit subalit ang kanyang personal na damdamin ay walang kinalaman sa aking mandato bilang isang opisyal ng pamahalaan” [00:00].

Ang tugon na ito ni VP Sara ay nagbigay-diin sa isang mahalagang punto sa sistema ng pamamahala sa Pilipinas. Bilang isang halal na Bise-Presidente na may malaking mandato at may hiwalay na tungkulin (Secretary of Education), ang kaniyang gawain ay hindi dapat nakadepende o nahahadlangan ng personal na damdamin, lalo na ng isang indibidwal na walang direktang mandato mula sa taumbayan. Ito ay isang matapang na paghihiwalay ng personal at pampolitika, isang malinaw na mensahe na ang kaniyang atensyon ay dapat nasa mas maraming problema ng bansa na dapat solusyunan ng gobyerno [03:07:07], tulad ng krisis sa edukasyon, kaysa sa mga “personal na hidwaan sa pulitika” [03:15:15]. Ang kaniyang pagdalo sa rally laban sa Cha-Cha ay ipinaliwanag niyang kaisa siya ng iba’t ibang sektor sa Davao City, at mahalaga ring makita at maintindihan ang panganib na nakaamba sa oras na isuko ang Saligang Batas sa kamay ng mga taong may personal at politikal na interes [01:10:08].

Ang Digmaan ng Mandato: Unang Ginang vs. Bise-Presidente

Ang hidwaang ito ay lalong naglantad sa hindi balanse at kaduda-dudang impluwensya ng First Lady sa pamamalakad ng bansa. Tinukoy ng mga kritiko at analista sa video ang kilos ni FLAM bilang pag-aastang “reyna” [05:18:18], na tila kailangan ng kaniyang “good shot” ang sinumang opisyal na magpapatakbo. Ito ay mariing tinutulan ng mga tagapagsuri, na nagpapaalala na sa demokrasya ng Pilipinas, “Bawal po ang titulo ng royalty dito sa Pilipinas… Ang first lady po wala po ‘yan mandato” [05:34:00]. Ang pagkilos ng Unang Ginang na tila nagdedesisyon at nag-aapruba sa gawain ng Bise-Presidente, na may mas maraming mandato kaysa sa kaniyang esposo, ay tinawag na “hindi po tama” [05:56:56].

Hindi rin maitatanggi ang lalim ng politikal na utang ng Marcos camp sa mga Duterte. Paulit-ulit na binanggit sa talakayan ang katotohanang nagbigay-daan si VP Sara kay BBM upang tumakbo bilang Pangulo, sa kabila ng mas malaking tiyansa niyang manalo batay sa mga survey noong panahong iyon [06:48:48]. Pinagtibay rin na mas malaki ang naibigay na boto ni VP Sara mula sa kaniyang balwarte—ang buong Mindanao at Visayan-speaking area ng Visayas—kaysa sa nakuha ni Inday Sara mula sa Ilocos region [08:42:42]. Ang pag-atake sa Bise-Presidente ay tila pagbalewala sa malaking kontribusyon na ito, at pagwawasak sa “tawag ng Pagkakaisa” [06:56:56] na nagluklok sa kanila sa kapangyarihan.

Sikretong Ugnayan at Pagtataksil: Ang Lamat Bago ang Rally

Nakalulungkot, ang “bad shot” status ni VP Sara ay hindi nagsimula sa Maisog rally. Ayon sa ulat sa video, nagsimula ang pagkadismaya ng First Lady kay VP Sara noon pang panahon ng kampanya. Matapos ang isang pagtitipon, nagpadala umano si FLAM ng isang text message o video ni VP Sara na kumakanta, na may kalakip na kritisismo: “Kita mo to kung ano-anong ginagawa” [07:22:22]. Ang text na ito ay hindi sinasadyang naipadala kay VP Sara mismo, na nagbigay ng malinaw na babala sa Bise-Presidente hinggil sa tila hindi magandang tingin ng Unang Ginang sa kaniya. Ito ang sinasabing nagtulak kay VP Sara na magdistansya at maging maingat sa relasyon [07:36:36], at batayan ng paniniwala na bago pa man maganap ang rally, mayroon nang “balakid talaga sa pagkakaisa” [07:43:43] na nagmumula sa pagkatao ng First Lady.

Lalong nagbigay ng bigat sa pagtataksil ang sunud-sunod na pangyayari, kabilang ang pagtanggal sa confidential funds ng Office of the Vice President (OVP) at Department of Education (DepEd) sa pamamagitan ng pinsan mismo ng Pangulo, si Speaker Martin Romualdez. Ang aksyon na ito ay isang malinaw na pambabatikos at pagtrato kay VP Sara bilang isang “kalaban,” sa kabila ng pagiging kaalyado at pagtulong niya upang manalo si BBM [01:41:41]. Ang hindi pagtatanggol ng Pangulo sa kaniyang Bise-Presidente sa gitna ng matinding pag-atake sa kaniyang pondo ay isang masakit na kumpirmasyon ng kawalan ng suporta mula sa Palasyo [01:31:31]. Walang kahit isang salita ang binitawan ni BBM upang tulungan si VP Sara [01:31:31], na nagpapakita ng tila pagpayag sa politikal na pananakit. Ito ay nagpapakita na ang pagkakaisa ay matagal nang nasira, at si VP Sara ay tumuturing sa sarili niya bilang isang “team player” na nagtitimpi sa gitna ng mga patuloy na balakid [02:18:18].

Ang Lihim na Pangarap at Ang Pambansang Imahe

Ang pilit na pagtatanggal kay VP Sara ay nag-udyok din ng mga hinala sa isang mas malaking politikal na plano. Ayon sa mga kritiko, ang patuloy na pag-atake ay maaaring bahagi ng isang iskema upang patagalin ang termino ni BBM, at kung hindi man, ay gawing Prime Minister si Speaker Romualdez, at kalaunan ay ang anak ni Marcos ang umupo sa pwesto [01:44:44]. Kung ito ay totoo, mas nakababahala ang paglalaro sa pambansang pamamahala para lamang sa personal na ambisyon.

Ang lahat ng hidwaang ito ay lalong nagbigay-bigat sa isyu ng “Bangag” accusation laban kay Pangulong Marcos. Dahil sa pagtanggi ng Pangulo na magsagawa ng hair follicle drug test—ang pinakatiyak na paraan upang pasinungalingan ang akusasyon—ang imahe ng pinakamataas na lider ng bansa ay nananatiling nababalutan ng pagdududa. Mariing iginiit ng mga tagapagsalita na ang Pangulo ay simbolo ng soberanya ng Pilipino, at ang kaniyang imahe ay dapat pangalagaan. Ang panawagan: “Tulungan niyo kaming depensahan ang Presidente magpa-drug test na po siya” [02:07:07], na nagpapakita ng pag-aalala ng taumbayan hindi lamang sa personal na kalagayan ng Pangulo, kundi sa epekto nito sa pambansang seguridad at desisyon-making [01:50:50]. Ang hindi pagtugon sa isyu ay nagpapahintulot sa pagkalat ng pagdududa, na mas nakakasakit sa imahe ng Pangulo kaysa sa pagdalo ni VP Sara sa isang rally.

Ang Mapait na Pagkukumpara at Ang Aral ng Pagtitiyaga

Lalo pang nagpasiklab sa damdamin ng mga tagasuporta ang matapang na pagkukumpara ni FLAM kay VP Sara sa dating Bise-Presidente Leni Robredo. Ang pagbanggit sa pangalan ni Robredo—na walang mabuting sinabi kay Duterte Sr. at tahasang bumatikos sa kaniyang administrasyon—ay tila nagpapahiwatig na mas pinapaboran pa ng Palasyo ang oposisyon kaysa sa kanilang sariling kaalyado [02:20:20].

Sa kabila ng lahat ng pananakit, nanatiling “tahimik” si VP Sara sa karamihan ng mga sensitibong isyu, tulad ng West Philippine Sea [01:38:38], dahil sa pagkilala niya na ang foreign policy ay tungkulin ng Pangulo bilang Chief Architect [01:38:38]. Ang kaniyang pagtitimpi at pagiging team player ay isang testamento sa kaniyang propesyonalismo, isang katangiang tila hindi nakikita at pinahahalagahan ng Unang Ginang.

Sa huli, ang pagkasira ng “Unity Team” ay isang malaking trahedya sa pulitika ng Pilipinas. Ito ay hindi lamang tungkol sa personal na sama ng loob, kundi sa pagkakawatak-watak ng pokus ng pamahalaan. Ang First Lady, na walang mandato, ay tila nagtatakda ng tono para sa tunggalian, samantalang ang Bise-Presidente, na may malaking mandato, ay pilit na pinipili ang paglilingkod sa bayan kaysa sa pagpapaliwanag sa Palasyo. Ang hamon ay nananatili: Magagawa pa bang isalba ang pagkakaisa, o ang personal na damdamin ay tuluyan nang magiging balakid sa pag-unlad at pamamahala ng bansa? Ang bawat Pilipino ay naghihintay, at ang bawat desisyon ng Palasyo ay titingnan sa ilaw ng matinding hidwaang ito.

Full video: