Ang Sikreto sa Loob ng Seldang Kumubkob sa Pambansang Kamao: Pulisya, Inamin na ‘Inutusan’ Lang Pala!

Ang mga pader ng piitan ay hindi lamang gawa sa semento; ito ay gawa rin sa mga sikreto at kuwento ng kapangyarihan. Kamakailan lang, ang buong Pilipinas ay nabalot sa pagkabigla at matinding pag-aalala nang pumutok ang balitang si Senador Manny Pacquiao, ang Pambansang Kamao at isa sa pinakapinagpipitagang personalidad ng bansa, ay umano’y naging biktima ng pambubugbog sa loob ng kaniyang detensyon. Ang insidente ay nag-ugat sa kaniyang kusang-loob na pagsuko sa mga awtoridad, isang hakbang na inaasahang magpapakita ng respeto sa batas. Ngunit ang naging kapalit ng respeto na iyon ay hindi inaasahan at lubhang mapangwasak: siya ay nabugbog at kinailangang isugod sa ospital dahil sa mga tinamong pinsala sa kaniyang katawan.

Ang balita ay mabilis na kumalat na parang apoy sa tuyong damo, at ang mga haka-haka ay nagsimulang umikot. Paanong ang isang high-profile detainee, isang senador, ay puwedeng mapahamak sa loob ng kustodiya ng gobyerno? Ito ay nagtatanong sa integridad ng sistema at nagbabalik ng takot sa ordinaryong mamamayan tungkol sa kaligtasan ng sinuman na nasa loob ng selda. Ngunit ang kaso, na sa simula ay tila simpleng paglabag sa detensyon, ay biglang nag-iba ng direksyon nang lumantad ang mga pulis na sangkot at nagbigay ng isang pahayag na nagpabago sa takbo ng imbestigasyon. Ang pambubugbog, ayon sa kanila, ay hindi isang simpleng aksidente o pag-aalsa, kundi isang detalyadong ‘operasyon’ na may nakatagong ‘nag-utos.’

Ang Madilim na Pagbunyag sa Loob ng Kapulisan

Habang patuloy ang pag-iingay ng publiko at naghahatid ng kritisismo sa pambansang pulisya, nagsimula namang kumilos ang nakatataas na hukuman. Agad na tinukoy ang mga pulis na pinaghihinalaang sangkot, lalo na nang may kumalat na CCTV footage (na umano’y) nagpapakita ng pangyayari sa loob mismo ng detention cell. Ang mabilis na aksyon ng gobyerno ay nagbigay ng pag-asa sa hustisya, ngunit ang susunod na kaganapan ang siyang nagdala ng kaso sa antas ng isang political thriller.

Isang pulis na sangkot sa insidente ang biglang nagdesisyong magsalita. Sa isang pambihirang pag-amin, ibinunyag niya na ang pambubugbog kay Senador Pacquiao ay hindi nanggaling sa kanilang sariling kagustuhan. May taong nag-utos sa kanila na gawin ito, at ang utos ay malinaw: pahirapan si Manny Pacquiao .

Ang pag-amin na ito ay hindi lamang nagpatunay na mayroong ‘brain’ sa likod ng operasyon; nagbigay rin ito ng nakakakilabot na detalye tungkol sa kapangyarihan ng ‘nag-utos.’ Ayon sa pulis, ang indibidwal na nagbigay ng utos ay may ‘malakas na koneksyon sa gobyerno’ . Ang takot na idinetalye ng pulisya ay tunay at matindi; sinabi nilang natatakot silang “manganib ang kanilang mga buhay” kung hindi sila susunod sa utos.

Ang pagbubunyag na ito ay naglalantad ng isang nakakatakot na katotohanan: may mga puwersa sa loob ng gobyerno na kayang mag-utos ng karahasan laban sa isang halal na opisyal at may kakayahang takutin ang mga tagapagpatupad ng batas. Ang pulis, na dapat ay tagapagtanggol ng katarungan, ay naging biktima rin ng sistemang pinamumugaran ng kapangyarihang hindi nakikita. Sila ay nasa gitna ng pagpili: sundin ang utos at mabuhay, o labagin ang utos at isakripisyo ang kanilang seguridad. Ang pagpili nilang magsalita ngayon ay nagpapakita ng pag-asa sa gitna ng takot.

Ang Anino ng Pulitika: Sino ang Sinasabing ‘Nag-utos’?

Kasabay ng pag-amin ng pulis, sumiklab naman ang sunud-sunod na espekulasyon at haka-haka sa social media at maging sa mga bulwagan ng kapangyarihan. Dahil sa binanggit na ‘malakas na koneksyon sa gobyerno,’ hindi maiwasang hanapin ng publiko ang sagot sa kung sino ang indibidwal na ito.

Isang pangalan ang lumutang nang mas matindi kaysa sa iba: si Senador Ronald ‘Bato’ dela Rosa .

Ang pagkakaugnay kay Senador Bato ay nag-ugat sa kaniyang mga aksyon matapos ang insidente. Ayon sa ilang nagpapalabas ng balita at nag-aanalisa, tila ‘kataka-taka’ umano ang ginagawang pagtulong ni Bato ngayon sa kapulisan patungkol sa nangyari kay Pacquiao. Para sa kanila, hindi na umano sakop ni Bato ang panghihimasok sa kaso dahil dapat itong ipaubaya sa mga awtoridad na siyang direktang may hurisdiksyon. Ang pagiging aktibo niya sa usapin ay nagbigay ng suspetsa na tila may pinoprotektahan o may nais siyang itago.

Si Senador Bato dela Rosa ay kilala bilang dating hepe ng Pambansang Pulisya (PNP) at matagal nang kaalyado ng kasalukuyang administrasyon (o dating administrasyon, depende sa konteksto ng balita). Ang kaniyang posisyon at impluwensya ay nagpapabigat sa mga espekulasyon na ito. Maaari nga bang isang dating kaibigan, o kasamahan sa serbisyo-publiko, ang siya mismong nagbigay ng utos upang pahirapan si Pacquiao? Ang ideya na may mataas na opisyal ang may kakayahang magdikta ng karahasan sa loob ng sistema ng detensyon ay nagpapatunay na ang korapsyon ay hindi lamang umiikot sa pera, kundi maging sa kontrol sa buhay ng tao.

Gayunpaman, mayroon ding mga nagtatanggol kay Senador Bato . Naniniwala sila na hindi nito kayang gawin ang ganoong karahasang utos dahil kilala itong ‘tapat sa kaniyang serbisyo’ noong ito ay nasa kapulisan pa. Ang kaniyang pagiging matulungin ay maaari ring tingnan bilang isang pagtatangka na panatilihin ang kaayusan at tiyakin na walang ‘cover-up’ na magaganap sa hanay ng kaniyang dating mga kasamahan. Ang pagkakabahagi ng opinyon sa publiko ay nagpapakita lamang kung gaano kalalim ang dibisyon at pagdududa sa pulitika ng bansa.

Ang Implikasyon sa Hustisya at ang Pangako ng Katotohanan

Ang kaso ni Manny Pacquiao ay hindi na lamang tungkol sa isang kaso ng pambubugbog; ito ay isang salamin ng mga hindi nakikitang labanan ng kapangyarihan sa likod ng mga kurtina ng gobyerno. Ang pag-amin ng pulis ay nagbubukas ng baha ng tanong:

Gaano kadalas nangyayari ang ganitong ‘direct order’ ng pang-aabuso sa mga detine?

Sino ang tunay na pinuno ng batas—ang gobyerno o ang indibidwal na may ‘malakas na koneksyon’?

Ligtas ba talaga ang sinuman, anuman ang kanilang katayuan, sa loob ng kustodiya ng estado?

Ang insidenteng ito ay nagbigay ng malaking dagok sa tiwala ng publiko sa kapulisan. Ang mga pulis, na dapat sana ay nagsisilbing protektor, ay lumalabas na tagapagpahirap, at higit pa rito, sila ay lumalabas na biktima rin ng isang sistema na pinamumugaran ng ‘boss’ na higit pa sa batas.

Ang kaso ay opisyal nang kinikilala bilang isa sa ‘malaking kaso’ dahil sa dami ng mga taong involved na naglilingkod sa gobyerno . Ang mga awtoridad ay nangangakong magsasagawa ng ‘masusing imbestigasyon’ at agad nilang isasapubliko ang anumang ‘lead’ na makukuha nila . Ito ay isang pangako na mahalagang matupad, hindi lamang para kay Manny Pacquiao at sa kaniyang pamilya, kundi para sa bawat Pilipino na naghahangad ng tunay na katarungan at pananagutan.

Sa huli, ang pagbubunyag na ito ay nagsisilbing matinding babala. Ang kapangyarihan, kapag ito ay inabuso, ay kayang baluktutin ang batas, sirain ang mga institusyon, at takutin ang mga taong dapat sanang naglilingkod sa bansa. Ang buong mundo ay nakatutok ngayon sa Pilipinas, naghihintay kung sino ang magiging susunod na biktima ng ‘direct order’ na ito, o kung ang pagbunyag na ito ay sapat na upang tuluyan nang makita ang liwanag at mapanagot ang anino ng kapangyarihang nagkukubli sa likod ng gobyerno. Kailangang matukoy kung sino ang ‘nag-utos’ upang maibalik ang respeto at tiwala sa sistema ng hustisya.