Giyera sa Konstitusyon: SP Chiz Escudero, Matindi ang Babala sa ‘Constitutional Crisis’ Dahil sa Subpoena vs. Ehekutibo; Impeachment ni VP Sara, Inihirit Harangin Habang Recess!

Ating Pananaw: Isang Senado na Nakatuon sa Batas, Hindi sa Emosyon o Pilit na Pagpapatunay

Sa gitna ng pinakamahahalagang isyu sa bansa—mula sa tensyon sa West Philippine Sea, ang posibleng pagtaas ng taripa ng Amerika, hanggang sa nag-aalab na usapin ng impeachment at ang imbestigasyon sa pamilya Duterte—lumutang ang isang matatag at mapagpasyang boses: si Senate President Francis “Chiz” Escudero. Sa isang serye ng pahayag na nagbigay liwanag sa legal at konstitusyonal na basehan ng Senado, ipinakita ni Escudero ang isang institusyon na determinado, hindi magpadala sa emosyon, at higit sa lahat, tapat sa batas. Tinalakay niya ang mga isyu na naglalagay sa Senado sa isang malaking constitutional crossroads, kabilang ang kontrobersyal na subpoena laban sa mga opisyal ng Ehekutibo at ang legalidad ng pagdinig sa impeachment habang naka-recess ang Kongreso.

Ang kaniyang mga salita ay nagbigay ng isang wake-up call na nagpapahiwatig na mas pinahahalagahan niya ang pagpapanatili ng rule of law at ang stabilidad ng gobyerno kaysa sa pagtugon sa mga pampulitikang hiling o pressure ng iilan. Ang kaniyang pamumuno ay nagpapakita ng isang pag-iingat laban sa paglikha ng gulo na magpapabigat lamang sa mga kasalukuyang problema ng bansa [04:24:00].

Ang Delikadong Banggaan: Subpoena Laban sa Executive Privilege

Ang sentro ng atensyon kamakailan ay ang imbestigasyon ng Senate Committee on Foreign Relations, sa pangunguna ni Senator Imee Marcos, kaugnay ng diumano’y pag-aresto kay dating Pangulong Rodrigo Duterte [01:47:00]. Nang hindi dumalo ang mga opisyal ng Gabinete sa pagdinig, hiniling ni Senator Ronald “Bato” dela Rosa na mag-isyu ng subpoena laban sa kanila. Ayon kay Senator Imee Marcos, ang pag-apruba at pagpapadala ng subpoena ay isang sukatan ng kalayaan ng Senado laban sa Ehekutibo. Ngunit dito nagbigay ng matinding babala si Senate President Escudero.

Mahigpit siyang tumutol sa pananaw na nakasalalay ang kalayaan ng Senado sa bawat insidente o sa kagustuhan ng iisa o ilang miyembro lamang [03:17:00]. “Ang pagiging malaya ng Senado ay hindi pinapatunayan sa kada isang insidente kaugnay ng kagustuhan ng isang miyembro,” aniya [03:20:00]. Sa halip, ang kalayaan ay makikita sa pangkalahatang direksyon na tinatahak ng institusyon [03:31:00]. Iginiit niya na ang kaniyang pagkilos ay palaging nakabatay sa kung ano ang tama at naaayon sa batas, at hindi sa “pangangailangan o kagustuhan ng isa o ilang miyembro” [05:08:00].

Dahil dito, idiniretso niya ang hiling na subpoena sa legal department ng Senado para sa masusing pag-aaral at rekomendasyon [04:56:00]. Tinitiyak niya na ang hakbang na gagawin ng Senado ay hindi makakadagdag ng gulo at hindi lilikha ng constitutional crisis [03:55:00].

Ang pinakamalaking hadlang ay ang pag-invoke ng Ehekutibo sa executive privilege—isang legal na doktrina na nagpapahintulot sa kanila na magpigil sa pagdalo o pagsagot sa ilang katanungan. Ipinaliwanag ni Escudero na batay sa desisyon ng Korte Suprema sa mga kaso ng Ermita at Neri, ang Executive Branch ay may kapangyarihang mag-invoke ng executive privilege hindi lamang sa pagsagot, kundi pati na rin sa pagdalo ng mga opisyal [17:19:00, 17:48:00].

Ang matinding concern ni Escudero ay ang pag-iwas sa tinatawag na “constitutional crisis” [04:18:00]. Itinuturo niya ang isang praktikal na problema: paano ipapatupad ng Senado ang subpoena kung hindi ito sang-ayon ng Ehekutibo? Kailangan ng tulong ng Philippine National Police (PNP) para ipatupad ito, na nasa ilalim ng Ehekutibo [04:09:00]. Aniya, ang pagpilit na mag-isyu ng subpoena na hindi maipapatupad ay magdaragdag lamang ng gulo.

Sa kaso ng sub judice rule, na binanggit din ni Executive Secretary Lucas Bersamin bilang dahilan ng hindi pagdalo, kinatigan ni Escudero ang posisyon ni Senator Imee Marcos. Aniya, hindi rason ang pagkakaroon ng pending case para hindi dumalo o sumagot sa pagdinig ng Kongreso in aid of legislation [18:27:00]. Tiyak na malinaw ang mga desisyon ng Korte Suprema sa bagay na ito [11:50:00].

Sa huli, nanindigan si Escudero na gagawin niya kung ano ang tama at naaayon sa batas, hindi dahil sa pulitika o sa kagustuhan ng iilan, at tinitimbang niya ang posibilidad na muling iakyat sa Korte Suprema ang isyu—bagama’t dati nang nagdulot ito ng mas malawak na kapangyarihan para sa Ehekutibo [05:04:00, 45:10:00]. Kinikilala niya na ang executive privilege ay “naaayon sa batas” at ang resort ng Senado ay nasa korte, hindi sa pag-iisyu ng subpoena sa kabila ng valid invocation ng privilege [46:27:00].

Ang Pagkaantala ng Impeachment: Depensa sa Batas Laban sa Pagmamadali

Isa pang isyu na nagdulot ng matinding kontrobersya ay ang impeachment complaint laban kay Vice President Sara Duterte. Pinuna ng isang dating framer ng 1987 Konstitusyon, si Chairman Monsod, ang Senado, tinawag na “mababaw” ang pag-antala sa pagdinig dahil sa pangangailangan ng mas maraming panahon sa paghahanda ng mga panuntunan [23:10:00, 23:18:00].

Ngunit matapang na sinagot ni Escudero ang kritisismo, at nilinaw ang legal na balangkas ng impeachment [23:30:00]. Mariin niyang sinabi na hindi puwedeng magsagawa ng impeachment hearing habang naka-recess ang Kongreso [24:01:00]. “Kailangan may session po… ang Senado at Kongreso bago kami makapag-hearing at bago kami makapagsimula ng impeachment hearings,” paliwanag niya [24:01:00]. Aniya, ang pagpilit na gawin ito habang recess ay isang “klarong paglabag sa batas” at tila “gustong isabotahe ang impeachment” [25:36:00, 25:43:00].

Idinagdag din ni Escudero na gagamitin ng Senado ang panahon ng recess upang pag-aralan at pinalisa ang mga panuntunan sa impeachment, na kailangang aprubahan ng plenary sa pagbalik ng sesyon sa Hunyo 2 [26:43:00, 26:55:00]. Tinitiyak niya na titingnan nila ang kaso nang dispassionately, fairly, and with justice [24:54:00].

Tungkol naman sa alegasyon na ang mga detalye mula sa International Criminal Court (ICC) ay maaaring gamiting basehan para sa impeachment laban kay VP Sara, tinanggal ito ni Escudero. Aniya, ang crimes against humanity ay wala sa kasalukuyang reklamo na tinanggap ng Senado at hindi na ito maaaring baguhin sa yugtong ito [13:01:00, 13:30:00]. Nagbigay-diin din siya sa paggalang sa boto ng mas nakararaming botante sa demokrasya, kasabay ng pagsalungat sa pananaw ng sinuman na gustong diktahan ang Senado [26:11:00].

Pambansang Seguridad at Ekonomiya: Paghahanda sa Taiwan at Banta ng Taripa

Bukod sa matitinding usaping pulitikal, nagbigay-linaw din si Escudero sa mga isyu ng pambansang seguridad at ekonomiya.

Tungkol sa Taiwan, nilinaw niya ang pahayag ni AFP Chief of Staff General Romeo Brawner Jr. na dapat maghanda ang militar sa posibleng paglusob ng China [27:13:00]. Ayon kay Escudero, ang paghahanda ay hindi tumutukoy sa pakikilahok sa giyera, kundi sa pagtitiyak sa evacuation ng mahigit 100,000 Pilipino na nagtatrabaho sa Taiwan [27:38:00]. Aniya, ang pangunahing prayoridad ng gobyerno ay ang kaligtasan at kapakanan ng mga kababayan, at ang paglilikas ay tungkulin ng DMW, DFA, Coast Guard, at Armed Forces [28:10:00, 28:55:00].

Samantala, idinepensa rin ni Escudero ang pag-apruba ng US sa pagbebenta ng $5.58 bilyong halaga ng F-16 fighter jets sa Pilipinas, sa gitna ng banta ng China na magiging negatibo ang epekto nito sa kapayapaan sa rehiyon [29:58:00]. Aniya, ang pagpapalakas sa depensa ay isang karapatan ng bawat bansa at ang mga armas ay para sa depensa, hindi opensa [30:15:00, 30:32:00]. Tiniyak din niya na ang malaking halaga ay hindi one-time payment, kundi staggered sa loob ng ilang taon, at makakadagdag ito sa deterrents ng bansa sa West Philippine Sea [37:29:00, 37:53:00]. Naniniwala siyang tama ang timing ng pagbili, dahil aabutin ng ilang taon bago ma-deliver ang mga ito, na magiging moderno pa rin naman at magagamit sa security issues [38:01:00].

Higit sa usapin ng digmaan, tinalakay din ni Escudero ang isang tahimik ngunit matinding banta sa ekonomiya—ang 17% taripa na posibleng ipataw ni dating US President Donald Trump sa mga export ng Pilipinas sa Amerika [31:06:00]. Dahil ang Pilipinas ay may trade surplus sa US, na isa sa pinakamalaking export market ng bansa, malaki ang epekto nito [31:45:00].

Nanawagan si Escudero sa mga economic manager na maging handa at mag-set in place ng mga contingency plan [33:14:00]. Ipinunto niya ang kapangyarihan ng Pangulo na amyendahan ang Tariff and Customs Code sa pamamagitan ng executive fiat habang naka-recess ang Kongreso, na mas mabilis kumpara sa pagpasa ng batas [32:48:00, 34:07:00]. Ang pagtugon sa taripa, aniya, ay nangangailangan ng mabilis na aksyon, tulad ng pagbabawas ng sariling taripa o pag-devalue ng currency, dahil ang paghahanap ng bagong merkado ay aabutin ng matagal na panahon [34:16:00, 35:01:00].

Ang Pulitika ng Pagkakaisa: Ang Pagbisita ni Leni Robredo

Sa gitna ng mga bangayan at krisis, nagbigay din ng positibong pananaw si Escudero sa pulitika. Kinumpirma niya ang pagbisita ni dating Vice President Leni Robredo sa Sorsogon [39:30:00]. Ayon kay Escudero, ang pagbisita ay bahagi ng benchmarking ni Robredo, na tatakbo bilang Mayor ng Naga City, para pag-aralan ang best practices sa Sorsogon. Binigyan niya ng suporta si Robredo sa kanyang pagtakbo, at nagkaroon sila ng “malusog na palitan ng pananaw” tungkol sa pulitika, partikular ang kaibahan ng local at national politics [40:05:00, 40:43:00].

Huling Hatol: Ang Kompromiso ng Liderato

Ang mga pahayag ni Senate President Chiz Escudero ay nagpapakita ng isang lider na may matalas na pagkaunawa sa legalidad. Ang kanyang pag-iingat laban sa constitutional crisis ay hindi paghaharang sa kalayaan ng Senado, kundi isang hakbang upang protektahan ang institusyon mula sa mga hakbang na maaaring maging counterproductive at lalong magpalakas sa kapangyarihan ng Ehekutibo—batay mismo sa mga aral ng Korte Suprema.

Ang pagtutok sa legal na proseso, sa halip na sa pressure ng pulitika, ay nagpapahiwatig ng kanyang determinasyong pamunuan ang Senado nang may impartiality at fairness [24:54:00]. Sa bawat usapin—mula sa subpoena na sumasalamin sa lumalalang hidwaan sa pulitika, hanggang sa mga kagyat na pangangailangang pangseguridad at pang-ekonomiya—ipiniposisyon ni Escudero ang Senado hindi bilang isang political arena kundi bilang isang institusyon na nagpapatupad at gumagalang sa mga umiiral na batas. Ang tanging layunin, aniya, ay maging tapat sa tama, at hindi magpadala sa kagustuhan ng iisa o iilang miyembro [05:04:00]. Ito ang kanyang pangako sa taumbayan at sa institusyon ng Senado.

Full video: