‘Sapat Na ang Ebidensya Para Magsimula!’ Impeachment Laban kay VP Sara, Opisyal Nang Iniakyat sa Senado: Ang Estratehiya ng ‘Pagsagip’ sa Proseso na Nagpalabas ng 215 Mambabatas

Sa isang iglap, tila nagising ang buong pulitika ng Pilipinas sa isang malaking balita. Matapos ang matagal na paghihintay at tatlong beses na pagkabigo, opisyal at pormal nang naisalin ang ikaapat na impeachment complaint laban kay Vice President Sara Duterte mula sa Mababang Kapulungan ng Kongreso patungo sa Senado, na siyang magsisilbing Impeachment Court. Ang hakbang na ito ay hindi lamang simpleng pagpapatuloy ng proseso, kundi isang masusing pinagplanuhang political maneuver na isinagawa upang “iligtas” ang usapin mula sa pagkaantala—isang estratehiyang pinamunuan, kabilang sa iba, ni Atty. Luistro, na ngayon ay isa sa mga napiling maging taga-usig o prosecutor ng Kamara.

Sa kanyang mga pahayag, inilatag ni Atty. Luistro ang buong detalye ng kanilang legal strategy at ang emosyonal na kalagayan ng prosecution team. Ang kanyang pananalita ay malinaw, direkta, at nagbibigay-diin sa pananagutan sa ilalim ng Saligang Batas. Higit sa lahat, binigyang-linaw niya ang isang napakahalagang legal na pagtatangi na tiyak na magiging sentro ng paglilitis: ang pagkakaiba ng pagkakaroon ng sapat na ebidensya upang simulan ang impeachment kumpara sa pagkakaroon ng sapat na ebidensya upang tuluyang ma-impeach ang Bise Presidente [12:36].

Ang Pundasyon ng Kaso: Sapat na Ebidensya Para Magsimula

Nang tanungin si Atty. Luistro kung sa tingin niya ba ay may kasalanan na si VP Sara Duterte, ang kanyang tugon ay sumalamin sa matinding paggalang sa due process at sa masalimuot na proseso ng batas. “With all the respect,” aniya, “I wish to articulate my statement by [stating] there is enough evidence to initiate the impeachment complaint” [12:36].

Ang pahayag na ito ay hindi dapat ipagkamali sa pagpapahayag ng hatol. Ito ay isang legal na paninindigan na nagpapahiwatig na ang mga alegasyon na nilalaman ng complaint, na sinusuportahan ng mga kalakip na dokumento, ay sapat na upang bigyan-katwiran ang pagpapatuloy ng pormal na paglilitis. Ito ang prima facie na kaso, ang paunang pagsusuri na nagbubukas ng pinto sa mas malalim at masusing cross-examination sa Senado. Ang pag-endorso ng napakaraming miyembro ng Kamara, na umabot sa 215, ay nagpapatunay sa kolektibong pananaw ng collegial body na mayroong suffiency in substance ang reklamo—isang salik na nagpapatibay sa lakas ng kaso.

Para sa mga taga-usig, ang pagpasa ng complaint ay hindi ang katapusan ng laban, kundi simula pa lamang. Ang kanilang constitutional duty ay tapos na sa pagpasa nito, ngunit ang kanilang trabaho bilang prosecutor ay nagsisimula pa lang sa Senado. Sila ay handang maglatag ng lahat ng kanilang ebidensya, anuman ang mangyari, at naniniwalang sila ay nakatayo sa matatag na pundasyon ng batas.

Ang Taktikal na Pagsagip: Paano Nilusutan ang Pagkaantala

Ang ikaapat na impeachment complaint ay hindi isinilang sa isang madalian o simpleng paraan. Ito ay bunga ng isang strategic consolidation ng tatlong naunang complaint na naisampa ngunit hindi umusad nang mabilis sa Kongreso [18:14]. Ayon kay Atty. Luistro, may pangamba na maubos ang oras at timeline ng 19th Congress, lalo na’t may recess at pagtatapos ng sesyon [17:58].

Sa ilalim ng normal na proseso, ang isang impeachment complaint ay kailangang dumaan sa House Committee on Justice. Ang komite na ito ay may 60 araw upang dinggin at suriin ang sufficiency in form and substance ng reklamo [18:06]. Sa pulitika, ang 60 araw ay napakahabang panahon, sapat upang magamit para maantala o tuluyang maibasura ang usapin.

Dito pumasok ang henyo ng taktikal na pagsagip. Ayon sa Saligang Batas, kung ang isang impeachment complaint ay sinusuportahan ng at least one-third (1/3) ng lahat ng miyembro ng Kamara, ito ay awtomatikong itinuturing na may sapat na substance at agad na ipapadala sa Senado, bypassing ang 60-araw na proseso sa Justice Committee. Dahil ang complaint ay inendorso ng 215 miyembro—na mas malaki pa sa kinakailangang two-thirds (2/3)—ang Kamara ay nagawa ang tamang hakbang upang ihatid ito right away sa Senado [18:47].

“Ito ang aming paraan ng saving the impeachment process,” paliwanag ni Atty. Luistro [18:58]. Ang mabilisang paggalaw na ito ay nagpapakita ng matinding pagpupunyagi ng mga prosecutor na siguraduhin na ang usapin ay hindi mamamatay sa teknikalidad o sa delay tactics. Ito ay isang malaking sigh of relief para sa kanila [14:12], na matapos ang matagal na paghahanda at pagkabigo sa tatlong naunang complaint, ay nagawa na rin nilang matupad ang kanilang tungkulin.

Ang Legal na Salpukan: Impeachment sa Gitna ng Recess

Isa pang malaking isyu na tinalakay ni Atty. Luistro ay ang legal na debate: Maaari ba talagang mag-convene ang Senado bilang isang Impeachment Court habang sila ay naka-recess o bakasyon?

Ayon sa ilang opinyon, dahil sa recess ng Kongreso, hindi maaaring umupo ang Senado bilang isang Impeachment Court dahil ang paglilitis ay dapat gawin habang nasa sesyon [07:51]. Subalit, mariing sinabi ni Atty. Luistro na hindi siya sumasang-ayon dito. Ang kanyang humble submission ay nakatuon sa pagkaunawa na ang impeachment process ay isang constitutional duty na HINDI bahagi ng legislative process [11:17].

“Ang Saligang Batas ay silent kung ang pagko-convene ng Impeachment Court ay kailangang gawin habang nasa sesyon o hindi,” giit niya [11:32]. At sa batas, mayroong isang prominenteng legal na prinsipyo: “If the law does not provide, we should not provide prohibition.” [16:34] Kung walang nakasulat na prohibition, mayroon silang dahilan upang magpatuloy.

Idinagdag pa ni Atty. Luistro na ang Senado ay isang continuing body, hindi tulad ng Kamara na nagde-dissolve sa pagtatapos ng kanilang termino. Mayroon pa ring 12 senators na hindi naaantala ang termino [19:44]. Ang legal na katotohanang ito ay lalong nagpapatibay sa kanilang paniniwala na maaaring mag-umpisa ang paglilitis anumang oras, kahit pa ito ay bakasyon.

Gayunpaman, binigyang-diin niya na sila, bilang prosecutors, ay magpapasakop sa wisdom and expertise ng 24 na Senador, na siyang magsisilbing judges ng Impeachment Court. Ang bola ay nasa kamay na ng Senado.

Ang Panawagan para sa Due Process: Si VP Sara ang Susunod

Sa huli, ang mahalagang punto ni Atty. Luistro ay nakatuon sa pagpapahalaga sa due process. Ang pagpasa ng complaint ay nagpapatunay lamang na may sapat na probable cause o sufficient evidence to initiate [13:28]. Ngunit ang pagpapatunay na karapat-dapat ba si VP Sara na ma-impeach ay nakasalalay na sa mismong paglilitis.

Pinasalamatan ni Atty. Luistro ang pagkakataong ito, umaasa na gagamitin ni VP Sara ang due process para ipagtanggol ang kanyang sarili, magpresenta ng kanyang ebidensya, at actively participate sa paglilitis. Sa ganitong paraan, magiging malinaw sa taumbayan kung sapat ba ang kanyang depensa para pabulaanan ang mga akusasyon [12:59].

“To warrant the impeachment of the Vice President, that is something we have to wait and see until the vice president presented her defense,” wika niya, na nagpapakita ng kanyang pagiging bukas at paggalang sa proseso ng batas [13:36].

Ang impeachment laban sa Bise Presidente ay isang pangyayaring bihira sa kasaysayan ng bansa. Ito ay isang pagsubok hindi lamang sa mga pulitiko, kundi sa mismong Saligang Batas at sa integridad ng mga institusyon ng Pilipinas. Sa gitna ng lahat, nanindigan si Atty. Luistro sa prinsipyo ng separation of powers, iginiit na ang kanilang constitutional duty bilang Kamara ay hindi dapat maapektuhan ng negatibong pananaw ng Ehekutibo tungkol sa proseso [17:24].

Ang buong bansa ay naghihintay na ngayon sa susunod na hakbang ng Senado. Sa likod ng mga legal na argumento at pulitikal na estratehiya, ang labanang ito ay mayroong malalim na emosyonal na epekto—isang pangako sa taumbayan na titiyakin ang accountability kahit gaano pa kataas ang posisyon ng isang opisyal. Ang kasaysayan ay nasusulat, at si Atty. Luistro at ang kanyang mga kasamahan ay nagbigay ng isang malinaw na mensahe: walang urungan ang laban na ito.

Full video: