Ang Mayor na Naglaho: Peke Bang Pagkatao at Milyon-Milyong Ari-arian ang Nakasalalay sa Isang ‘Irregular’ na Birth Certificate?

Sa gitna ng isang imbestigasyon ng Senado, lumilitaw ang masalimuot at nakakagulat na kwento sa likod ng pagkatao ni Mayor Alice Guo ng Bamban, Tarlac—isang kwentong hindi lang tungkol sa pulitika at negosyo, kundi sa mismong pundasyon ng kaniyang pagiging Pilipino. Ang kaniyang mga sagot sa mga mambabatas, na sinasabing parang “nagdi-dinner,” ay nag-iwan ng mas maraming katanungan kaysa kasagutan, na nagpapatibay sa matinding alinlangan tungkol sa kaniyang tunay na pagkakakilanlan at ang pinagmulan ng kaniyang di-pangkaraniwang yaman.

Ang Misteryo ng Pagkabata at ang Kakulangan ng Alaala

Isa sa pinakamatingkad at nakakagulat na bahagi ng pagdinig ay ang tila kawalan ng personal na kasaysayan ni Mayor Guo. Tulad ng nabanggit ng isang tagapagtanong, naturalesa ng tao na kusang lalabas at hinding-hindi mapipigilan ang masisigla at makukulay na alaala ng pagkabata [00:11]. Ngunit si Mayor Guo, ayon sa ulat, ay walang maibigay na kahit isa man lang na nakakatawang, kulay, o tiyak na detalye ng kaniyang nakaraan, lalo na noong siya’y musmos pa. Ito ang nagpalalim sa misteryo, na para bang ang kaniyang pagkabuhay ay isang blangko, isang pahinang hindi pa naisusulat.

Ang kaniyang salaysay tungkol sa kaniyang ina, si Amelia Leal, ay lalo pang nagdagdag ng alingasngas. Ipinahayag niya na si Amelia ay isang kasambahay at Pilipino na nag-abandona sa kaniya pagkapanganak, at siya’y naging solo anak ng ina [00:56]. Gayunpaman, lumabas sa imbestigasyon na may mga kapatid siyang nakalista na nagkukuwento ng ibang kasaysayan, at higit sa lahat, ang Philippine Statistics Authority (PSA) ay walang nakitang rehistro ng kapanganakan para kay Amelia Leal, pati na rin sa kaniyang amang si Angelito Guo.

Ang Birtuwal na Pag-iral: Ang Depektibong Birth Certificate

Dito pumasok ang pinakamalaking butas sa pagkakakilanlan ni Mayor Guo: ang kaniyang birth certificate. Inamin ni Mayor Guo na siya’y nagparehistro ng kaniyang kapanganakan (late registration) noong siya’y 19 taong gulang na [29:10]. Ang dokumento ay nagpapakita ng mga seryosong iregularidad na nagpapahiwatig ng pagsisinungaling o pandaraya sa proseso:

Maling Nasyonalidad ng Ama: Nakasaad sa kaniyang birth certificate na ang kaniyang ama, si Angelito Guo, ay Pilipino. Ngunit kumpirmado na ang kaniyang ama ay si Jian Zhong Guo, isang Chinese national, batay sa mga incorporation papers ng kaniyang negosyo at rekord ng Bureau of Immigration (BI) [01:11:10]. Sa katunayan, si Angelito Guo ay ang Filipino nickname lamang ng kaniyang ama [01:11:18].

Peke o Walang Rekord ng Magulang: Wala ring rekord sa PSA ng kapanganakan ni Amelia Leal, ang sinasabing Pilipinong ina, at maging ng kasal nila ni Angelito Guo. Ayon kay Senador Sherwin Gatchalian at sa kinatawan ng PSA, ang kawalan ng talaan sa PSA ay nagpapahiwatig na ang mga magulang ay posibleng hindi totoong tao, o nag-e-exist lamang sa salaysay ng nagparehistro [02:35:44].

Ang mga pagkadiskubreng ito ay nagbunsod sa pagtatapos ni Senador Gatchalian na ang birth certificate ni Mayor Guo ay ‘irregular’ at kuwestiyonable ang pagiging basehan nito [03:22:30].

“Ang basic document ay irregular… obviously susunod-sunod na dokumento irregular na rin,” (Sen. Gatchalian [03:41:00]) ang tumutukoy sa katotohanang ang pagiging Pilipino, pagkuha ng pasaporte, pagbili ng lupa, at pagtakbo sa posisyon ay nakabatay sa dokumentong ito.

Ayon pa sa PSA, ang pag-aabuso sa delayed registration ay ginagamit upang makakuha ng legal na pagkakakilanlan [04:59:10], na nagbigay-daan sa mga dayuhan na magpanggap na Pilipino at makakuha ng pasaporte, isang seryosong banta sa pambansang seguridad [05:22:50].

Ang Misteryo ng Milyong-Milyong Ari-arian

Hindi lamang ang pagkakakilanlan ni Mayor Guo ang kuwestiyonable, kundi pati na ang kaniyang bigla at mabilis na pagyaman. Mula 2022 hanggang 2023, tumalon ang kaniyang net worth mula Php6 milyon hanggang halos Php8 milyon [05:45:50], bukod pa sa kaniyang idineklara na Php50 milyong utang, na inamin niyang umabot sa halos Php200 milyon na loan para sa isang pigery at farm [06:00:00].

Ngunit ang higit na nagpataas ng kilay ay ang kaniyang kaugnayan sa mga luxury assets:

Ang McLaren 620R: Isang sports car na nagkakahalaga ng P33 milyon, na lumabas sa isang car show sa Tarlac noong Disyembre. Mariing itinanggi ni Mayor Guo na siya ang nagmamay-ari nito, sinabing hiniram lang niya ito kay “Mr. Roy Padernos,” isang car dealer, para raw pasayahin ang kaniyang mga kababayan [08:08:00]. Gayunman, nakita sa conduction sticker na ang sasakyan ay nakarehistro bilang isang Dong Feng utility vehicle at hindi isang McLaren [01:11:09], na lalo pang nagpalabo sa sitwasyon.

Ang Chopper: Sinabi ni Mayor Guo na binenta na niya ang kaniyang helicopter, ngunit lumabas na aktibo pa rin ang rehistro nito sa kaniyang pangalan [01:19:35]. Nagpaliwanag siya na ito ay ibinenta sa pamamagitan ng isang “conditional sale” sa isang British company, ang “New Summit Industries Limited,” na diumano’y nagbabayad sa kaniya ng hulog sa loob ng anim na buwan [01:24:24]. Ang kaniyang pag-aatubili na ibigay ang pangalan ng kumpanya, at ang katanungan kung bakit isang kumpanyang may negosyo sa chopper ang bibili nang hulugan, ay nagpabigat sa alinlangan ng Senado.

Ang kaniyang mga paliwanag tungkol sa iba pang negosyo—tulad ng QJJ Embroidery Center, Three Link Farm, at West Cars (isang car dealership kung saan siya incorporator)—ay puno rin ng kawalang-alam, na kinuwestiyon ng mga Senador kung bakit ang isang incorporator ay walang kaalaman sa halaga ng imbentaryo o sa mga operasyon ng kaniyang negosyo [01:22:50].

Ang Pagtatanggol at ang Burden of Proof

Sa gitna ng seryosong pagdududa, tanging si Senate President Chiz Escudero ang tila kumampi kay Mayor Guo, o di bababa sa pagpapatupad ng legal na prinsipyo. Iginiit ni Escudero na ang burden of proof na siya ay hindi Pilipino ay nasa kamay ng mga akusador [01:31:35]. Binanggit niya ang kaso ni Senador Grace Poe, na idineklara ng Korte Suprema na Pilipino sa kabila ng pagiging foundling at hindi alam ang kaniyang mga magulang [02:43:00]. Ayon kay Escudero, dahil si Guo ay isang rehistradong botante, may pasaporte, at nanalo sa eleksyon, ang presumption ay pabor sa kaniya.

Ipinaliwanag ni Escudero na ang tanging paraan para kuwestiyunin ang kaniyang pagkamamamayan at kwalipikasyon ay sa pamamagitan ng isang quo warranto case, na dapat ihain lamang ng Solicitor General [02:00:10]. Ang posisyong ito ay nagpapakita ng isang mahalagang punto sa batas—na ang pagpapatunay ng kasalanan ay dapat dumaan sa tamang proseso, gaano man karami ang nag-a-allege.

Gayunpaman, ang pagtatanggol na ito ay tinitimbang laban sa tumitinding ebidensya ng pandaraya sa mga dokumento. Ang mga sinungaling na salaysay, lalo na sa birth certificate na nagpapahintulot sa pagiging Pilipino para makabili ng lupa, makapagtayo ng negosyo, at makakuha ng posisyon sa gobyerno, ay nag-uugat sa malalang problema ng fraud at the source sa ating civil registry law [04:55:00].

Pambansang Seguridad at ang Integridad ng mga Dokumento

Ang kaso ni Mayor Alice Guo ay lumampas na sa isyu ng kaniyang alkalde. Ito’y naging isang litmus test sa integridad ng mga institusyon ng Pilipinas, lalo na sa PSA at Department of Foreign Affairs (DFA).

Nabanggit ni Senador Loren Legarda ang isang resolution na naglalantad ng paggamit ng mga fake birth certificates upang makakuha ng authentic Philippine passports para sa mga non-Filipinos [05:31:00], na nagpapatunay sa punto ni Senador Gatchalian na ang birth certificate ang ugat ng lahat ng pananamantala. Ang DFA, sa panig nito, ay nagsabing nagkansela na sila ng mga pasaporte na napatunayang nakuha sa pamamagitan ng pandaraya, ngunit ang problema ay nananatiling malaki dahil sa mga sindikato na tumatagos sa mga ahensya ng gobyerno [06:50:00].

Sa huli, ang pagdinig ay nag-iwan ng isang pait na katotohanan: ang simpleng pagsisinungaling sa isang birth certificate ay maaaring magbigay-daan sa isang indibidwal na tumakbo at manalo sa anumang mataas na posisyon, maging Mayor, Senador, o Pangulo [05:40:00]. Dahil dito, nanawagan ang mga Senador sa PSA na higpitan at pagbutihin ang proseso ng pagpaparehistro, lalo na sa delayed registration, upang hindi na maabuso at tuluyang maapektuhan ang soberanya at seguridad ng bansa. Ang kwento ni Mayor Alice Guo ay nagsisilbing isang malakas na babala—na ang pinakamalaking banta ay maaaring hindi nagmumula sa labas, kundi sa loob, sa sandaling hindi na mapagkakatiwalaan ang mga dokumento na nagpapatunay sa ating pagkatao. Ang bansa ngayon ay naghihintay ng desisyon, hindi lamang sa kapalaran ng isang Mayor, kundi sa pagpapanumbalik ng tiwala sa sistema na pinagbabasehan ng ating pagiging isang tunay na Pilipino.

Full video: